DE AXENROOS Theoretisch kader.

DOELSTELLING Kinderen een kader geven om over hun gevoelens en hun relaties met anderen na te denken en te praten.

Uitgangspunten voor een gezonde relationele vorming. Een relatie is twee-zaam. Eenduidige boodschappen. Iedereen is verschillend. Oog hebben voor het effect.

Ethiek. Relationele evenwaardigheid. Respect voor elkaar. Elke relatiewijze is waardevol. Iedereen is verschillend de ene relatiewijze hanteer je gemakkelijker dan de andere.

BESCHIKKENDEN NIET-BESCHIKKENDEN

De axenroos. Iedere mens beschikt over een breed gamma van mogelijke relatiewijzen. F. Cuvelier  ordening van de menselijke interacties. Werkinstrument  de axenroos. Ax = het vermogen om zich op een bepaalde wijze relationeel te gedragen.

Drie invalshoeken: De relatiewijze  Op welke manier? De inzet  Wat – waarom? Het communicatiekanaal  Hoe?

Invalshoek 1: de relatiewijzen. Aanbieden Geven Aanvechten Houden Aannemen Vragen Weerstaan Lossen Ondergaan HARMONIE CONFLICT AFZONDERING

AFZONDERING  HARMONIE CONFLICT HOUDEN AANBIEDEN GEVEN AANVECHTEN WEERSTAAN AANNEMEN VRAGEN LOSSEN ONDERGAAN

AFZONDERING HOUDEN GEVEN STUREN ZICH PRESENTEREN BEDIENEN AANVECHTEN CONFLICT HARMONIE WEERSTAAN BENUTTEN VOLGEN WAARDEREN AANNEMEN VRAGEN LOSSEN - ONDERGAAN

Invalshoek 2: de inzet. BIJZIJN DIENSTEN INFORMATIE PERSOON GOEDEREN RICHTLIJNEN

Invalshoek 3: de communicatiekanalen. Handelingskanaal. Lichaamstaal: * gebaren * mimiek * lichaamshouding * stemgeving Tekst.

DE AXENROOS DE KLASPRAKTIJK

SOCIALE VORMING Gebeurt de hele dag door. Als leerkracht gebruik je spontaan verschillende relatiewijzen. Je kiest soms bewust voor een bepaalde relatiewijze. Je besteedt aandacht aan de kwaliteit van de axen. Interactie tussen leerkracht en leerlingen.

SOCIALE VORMING Kinderen toestaan en aansporen om alle axen in te nemen. In alle leeftijdsgroepen, ook bij de jongste kleuters. In werk en organisatievormen: klassikaal, groepswerk, contractwerk, hoekenwerk, projectwerk, … In alle leergebieden: wereldoriëntatie, taal, godsdienst, bewegingsopvoeding, …

De axenroos en het leerplan wereldoriëntatie. Domein: Mens en medemens. Onderdeel: Ik ga om met anderen.

MENS EN MEDEMENS Ik ga om met de anderen Geven van persoon en bijzijn KINDEREN KUNNEN ZICH ALS PERSOON PRESENT STELLEN. * zich kunnen voorstellen * iets over zichzelf vertellen * een gesprek beginnen / voortzetten * ….

MENS EN MEDEMENS Ik ga om met de anderen Aannemen of vragen van persoon en bijzijn. Kinderen kunnen respect en waardering opbrengen. * vormen van waarderend of afwijzend gedrag herkennen * waardering uiten * respectvol omgaan met leeftijdsgenoten * …

MENS EN MEDEMENS Ik ga om met de anderen Geven van goederen en diensten Kinderen kunnen een ander helpen door zich dienstbaar op te stellen. * anderen helpen bij het opruimen * bereid zijn materiaal te delen / uit te lenen * attent zijn voor specifieke noden van anderen * …

MENS EN MEDEMENS Ik ga om met de anderen Aannemen – vragen van goederen en diensten Kinderen kunnen hulp vragen en zorg aanvaarden. * op een beleefde manier iets kunnen vragen * dankbaarheid tonen tegenover wie hen helpt * zich laten helpen als ze iets niet kunnen * …

MENS EN MEDEMENS Ik ga om met de anderen Geven van informatie en richtlijnen Kinderen kunnen leiding geven. * een voorstel naar voor kunnen brengen * in een groepje zeggen wat de anderen moeten doen * verslag kunnen uitbrengen van een taakgroepje * …

MENS EN MEDEMENS Ik ga om met de anderen Leiding volgen of meewerken Kinderen kunnen leiding volgen of meewerken. * het leiderschap van een ander kind aanvaarden * regels en afspraken kunnen nakomen * met inzet meespelen in een ploegspel * …

MENS EN MEDEMENS Ik ga om met de anderen Aanvechten Kinderen kunnen constructief kritisch zijn. * kunnen verwoorden wat ze verkeerd vinden in hun eigen omgeving * op een aanvaardbare wijze leeftijdsgenoten confronteren met het effect van hun gedrag * leren wantoestanden zien en aanklagen * …

MENS EN MEDEMENS Ik ga om met de anderen Weerstaan Kinderen kunnen zich op een passende manier weerbaar opstellen. * voor zichzelf en leeftijdsgenoten opkomen * zich weten te verdedigen tegen ongewenste lichamelijke nabijheid of intimiteit * …

MENS EN MEDEMENS Ik ga om met de anderen Houden Kinderen kunnen zich discreet opstellen als derden daar niet door benadeeld worden. * zich op de achtergrond houden * geen roddel rondstrooien * iets wat ze over een ander weten voor zichzelf kunnen houden * …

MENS E N MEDEMENS Ik ga om met de anderen Ondergaan - lossen Kinderen kunnen hun ongelijk of onmacht toegeven. * eigen onkunde of mislukking toegeven * zich verontschuldigen na een ruzie, fout, … * gerechtvaardigde kritiek kunnen aanvaarden * …

HARMONISCHE ZONE Ziet en bewondert wat er gebeurt. Verwelkomt nieuwe lln. Uit complimentjes. Staat graag in de belangstelling. Vertelt over zijn hobby. Vertelt over wat hij goed/niet goed kan.

HARMONISCHE ZONE Is dankbaar voor gekregen geschenken. Laat zich graag verwennen. Vraagt materiaal, hulp. Leent gerief uit. Doet boodschappen. Helpt iemand.

HARMONISCHE ZONE Kiest het spel op de speelplaats. Gehoorzaamt. Geeft informatie door. Geeft leiding bij groepstaken. Gehoorzaamt. Vraagt bijkomende informatie.

CONFLICTZONE Laat zich niet doen. Zegt wat hij niet goed vindt. Is niet akkoord met een opgedrongen taak. Neemt bevelen van anderen niet zomaar aan. Zegt wat hij niet goed vindt. Wijst terecht. Vecht voor zijn plek. Duidt fouten aan.

AFZONDERINGSZONE Weet en ziet het wel maar… komt niet tussen. Komt weinig aan bod in discussies. Is bang en onzeker. Twijfelt, weet het niet precies. Kan moeilijk keuzes maken.

Overdreven beklemtonen van een bepaalde ax: PSYCHOSOCIALE PATHOLOGIE

Slechtgemutste leeuw. AUTORITAIR BETWETERIG Maar ook; liegen, roddelen, verkeerd of verkeerd informeren,...

Slechtgemutste kameel. MEELOPER Maar ook; geen uitleg vragen, niets geloven, slaafs volgen

Slechtgemutste bever. BETUTTELEND OVERBESCHERMEND Maar ook; geen of foute, zinloze hulp aanbieden

Slechtgemutste poes. PROFITEREND REGRESSIEF, tegenwerkend Maar ook; mensen uitbuiten, hulp eisen

Slechtgemutste pauw. EXIBITIONISTISCH NARCISTISCH Maar ook; zich opdringen, spel verstoren, clowngedrag

Slechtgemutste wasbeer. DWEPEND HYSTERISCH Maar ook ; respectloos handelen, overdreven vleien

Slechtgemutste havik. DESTRUCTIEF CYNISCH VERWERPEND SADISTISCH Maar ook; agressief, pesten, iemand belachelijk maken

Slechtgemutste steenbok. DEFENSIEF WANTROUWIG Maar ook; niets willen geloven en aannemen, niemand uitnodigen

Slechtgemutste uil. AFGESLOTEN HAUTAIN, arrogant en hooghartig GIERIG Maar ook; te verlegen,geen kennis willen delen

Slechtgemutste schildpad. AAN DE GROND DEPRESSIEF UITZICHTLOOS KRACHTELOOS MASOCHISTISCH

DE AXENROOS: EEN WERKINSTRUMENT Werken op schoolniveau. Werken op klasniveau. Werken op leerlingenniveau. Werken thuis

Wat wij kunnen( verder) doen... Aanbreng van de dieren van de axen via gemeenschappelijke opening. ( = schoolniveau) Verwerking in de klas. ( = klasniveau) De axendieren zichtbaar brengen in de school. ( =schoolniveau) KENNISMAKING

Met dank aan De Vrije Basisschool Bredene Duinen www.vbsduinen.be/algemeen/axenroos.html