Naar een beter kennisgebruik in bestaande sectoren Professor Leo Sleuwaegen Professor Leo Sleuwaegen KULeuven and Associate Dean KULeuven and Associate Dean Vlerick Leuven Gent Management School 18 September 2006

Fundamentele transformatie van ons economisch weefsel: »- toenemend belang van diensten »- zeer sterke kapitaalsintensiteit van de industrie »- verdergaande specialisatie en herstructurering van industrie en herstructurering van industrie

Evolutie structuur toegevoegde waarde (in % van totale TW) Agriculture4,2%2,6%1,7%1,4%1,3% Industry43,7%36,9%29,5%25,7%24,4% Energy6,1%5,8%3,4%3,0% Manufacturing industries30,5%23,3%20,7%17,7%16,3% Construction7,1%7,8%5,4%5,0%5,1% Market services40,8%46,1%57,4%60,8%62,9% Transports and communication6,9%7,4%7,3%7,2%8,2% Health3,4%5,3%6,5%7,4%8,0% Services to households and firms10,2%15,5%23,2%25,9%27,1% Other market services20,4%17,9%20,5%20,3%19,6% Non market services13,9%18,0%15,9%16,0%14,9%

Groei werkgelegenheid industrie

Gemiddelde jaarlijkse groei BBP

Evolutie werkgelegenheid en productiviteit (groei in %) Employment Industry-2,1%-1,9%-1,1%-1,6%-1,0% Market services1,6%1,7%1,6%1,3%1,9% Non market services2,3%0,0%0,6%0,8%0,2% Productivity per head Industry5,4%4,0%2,9%2,2%3,2% Market services2,6%0,7%0,6%0,7%0,8%

Gevolg: Onevenwichtige groei

Open grenzen Globale markten Sterke concurrentie Specialisatie en marktexpansie Globale herstructurering Trans-nationale processen Wereldwijde herstructurering van activiteiten

»tussen en binnen bedrijfstakken en ondernemingen Toenemende specialisatie

Grote rol door chemie in export % -5% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 0%3%6%9%12%15%18% Groei EU-export Groei export WINST AAN MARKTAANDEEL VERLIES AAN MARKTAANDEEL Bron: Tweede rapport barometer van het concurrentievermogen Vlaanderen, 2005

»Delokalisatie, outsourcing en upgrading van activiteiten Trans-nationale organistaie

Oude versus nieuwe Euro-organisatie                        : National market versus Euro-networksversus  : Location firm activities (production, sales, R&D, …) Bron: Vandermerwe (1993)

Unilever: Locaties van zeepproductie in Europa 1973 (#13)1999 (#2)1989 (#4)

Uitholling van industrieel weefsel Belang van OUTSOURCING en OFFSHORING

- van een efficiëntie- naar een innovatiegedreven economie! De grote uitdaging voor de toekomst

Trappen van ontwikkeling TRAP 1 FACTOREN-GEDREVEN ECONOMIE Instituties Fysieke infrastructuur Macro-econimische stabiliteit Veiligheid Menselijk kapitaal–‘basis’ TRAP 2 EFFICIENTIE-GEDREVEN ECONOMIE Menselijk kapitaal–‘opgeleid’ Efficiënte productmarkt Efficiënte arbeidsmarkt Effficiënte financiële markten Technologische leergierigheid Internationale openheid/marktomvang TRAP 3 INNOVATIE-GEDREVEN ECONOMIE Gesofisticeerde) Ondernemingsstrategieën Creativiteit Innovatie Ondernemerschap België CHINA INDIA TRAP 1 FACTOREN-GEDREVEN ECONOMIE Instituties Fysieke infrastructuur Macro-econimische stabiliteit Veiligheid Menselijk kapitaal–‘basis’ TRAP 2 EFFICIENTIE-GEDREVEN ECONOMIE Menselijk kapitaal–‘opgeleid’ Efficiënte productmarkt Efficiënte arbeidsmarkt Effficiënte financiële markten Technologische leergierigheid Internationale openheid/marktomvang TRAP 3 INNOVATIE-GEDREVEN ECONOMIE Gesofisticeerde) Ondernemingsstrategieën Creativiteit Innovatie Ondernemerschap CHINA INDIA

»Groeien we voldoende naar een innovatie- gedreven kenniseconomie ? innovatie- gedreven kenniseconomie ? ?

Groei per sector ( ) Bron:CRB-CCE

»Aandeel diensten in de economie: »63 procent »Aandeel kennisintensieve diensten : »21 procent (2003) Aandeel kennisintensieve diensten

»Aandeel industrie in de economie: »25 procent »Aandeel kennisintensieve industrieen : »8 procent (2003) Aandeel kennisintensieve industrieën

Belang van (medium)hoog- en (medium)laagtechnologische industrie in O&O Bron : OECD – STAN indicators database

Technologische Economische Specialisatie specialisatie Optica Landbouw-en voedselverwerking Verpakking en drukken Textiel, grondstof, papier Farma, cosmetica Biotechnologie Thermische processen Oppervlaktetechnologie Nucleaire technologie Organische fijnchemie Landbouw-en voedinsgchemie Chemie, petroleum Chemie Voeding en drank Cokes, olieraffinage Automobiel Textiel Rubber en plastic Metallurgie Hout Mismatch tussen economische en technologische specialisatie Vlaanderen Bron: VRWB, 2005

? »- Is innovatie wel zo belangrijk?

Belgische innoveerders vs. niet-innoveerders Werkgelegenheid Toegevoegde Waarde

Belang Belgische permanente O&O-investeerders, Belgische industrie, 2003 Industrie

WerkgelegenheidToegevoegde Waarde Belgische innoveerders vs. niet-innoveerders

Belang Belgische permanente O&O-investeerders, Belgische diensten, 2003

Diensten als motor van groei door innovatie en toename ICT-gebruik Groei BBP Vraag naar diensten Stijging aandeel van diensten in BBP Concurrentiedruk mbt diensten Lage aanpassingskosten voor ICT gebruik bij productieproces ICT gebruik/productie in diensten Bijdrage van Productiviteitsgroei doorheen Input/output proces Bijdrage van ICT-gebruikende of -producerende diensten tot de algemene productiviteitsgroei Productiviteitsgroei in diensten

Conclusie: NIEUWE UITDAGINGEN -Productiviteit van industrie nog steeds hoeksteen van concurrentievermogen, maar productieve basis van de industrie wordt zeer smal: zoeken naar grotere diversiteit -Diensten: stijgend belang als motor van economische groei : verhogen van kennisintensiteit en ICT-gebruik in diensten ter verhoging van productiviteit

ENKELE OPLOSSINGSRICHTINGEN -Creëren van visie en groeistrategie in het beleid -Uitbouw van aangepaste techno-economische infrastructuur,opsporen en co-financiering van missing links -R&D beleid : meer marktgericht, absorptievermogen van bedrijven verhogen -Fiscale ontlasting menselijk kapitaal - Meer marktwerking in de dienstensectoren