CFRD Harold de Valk Ferdinand Teding van Berkhout Workshop cfrd 31 oktober 2008

Overleving met CF in Nederland Overleving in verschillende cohorten van patienten met CF, geboren tussen 1950-1994 Slieker et al, Chest 2005

CF foundation data base 2007 Uit de CFF register valt te lezen dat de longfunctie in de afgelopen 25 jaar steeds verder is verbeterd en dat het verlies van longfunctie, naar steeds oudere datum verschoven is. CF foundation data base 2007

CFRD cystic fibrosis related diabetes Mediane overleving van CF patienten neemt toe Hoe vaak komt CFRD bij uw patienten voor?

CFRD frequentie “Oude” literatuur : 20 % Toename met de leeftijd (oudere cohorten > 50 %!!)

CFRD kliniek Bij welke symptomen dient te worden gedacht aan CFRD?

CFRD kliniek Gewichtsverlies Toename frequentie lwi Onbegrepen daling longfunctie Zelden: polyurie, polydipsie (geen ketoacidosis)

CFRD complicaties Welke complicaties zijn te verwachten op termijn?

CFRD complicaties Microvasculair: retinopathie, nephropathie Macrovasculair: niet bij CF Mortaliteit > (bij vrouwen)

CFRD epidemiologie Epidemiology Study of CF 1998 204 CF centra USA 8247 adolescenten, volwassenen CFRD: insuline of orale antidiabetica Marshall et al. J Pediatr 2005

CFRD prevalentie deltaF508 Marshall et al. J Pediatr 2005

CFRD prevalentie Moran et al, J Pediatr 1998 Minnesota annual OGTT IGT NGT Moran et al, J Pediatr 1998 Minnesota annual OGTT

CFRD Longitudinale Deense studie bij 191 non diabetic CF-patienten (2 jr- 40 jr) 1989-93: jaarlijks OGTT, HbA1C Symptomen CFRD: polyurie, polydipsie, gewichtsverlies. Lanng S et al. BMJ 1995

CFRD resultaten studie van Lanng et al. Cohorten: 2-10 jr: 2 patientjes CFRD met duidelijke sympt. 10-19 jr: 7/75 CFRD > 20 jr: 16/35 CFRD Prevalentie en incidentie stijgt met de leeftijd!

n= 191 Lanng et al

Analyse van een subgroep volwassen CF patienten UMCU CFRD Epidemiologie Analyse van een subgroep volwassen CF patienten UMCU

CFRD UMCU: 148 volwassen CF (excl dltx-cf) 54 CF bij ftvb onder controle 49 CF jaarcontrole + OGTT Leeftijd: gem. 31,5 jr (19-53) CFRD: n = 19 (38%)

CFRD & PI 49 CF 20 vrouwen (40,8%) 29 mannen (59,2%) Gem. Leeftijd 31,5 jr 29,75 jr (21-45) 32,5 jr (19-53) CFRD 19 (38%) 10 (50%) 9 (31%) Pancreasinsuff. 42 (86%) 16 (80%) 26 (89,6%)

Glucose tolerantie in CF en leeftijd percent 19-29 yr 29-39 yr > 40 yr year n 23 n 16 n 10

CFRD Alle patienten met CFRD zijn Pancreasinsufficient.

Glucosetolerantie bij pancreasinsufficientie en leeftijd percent PI 19-29 yr n = 20 29-39 yr n = 14 39 yr n = 8

Survival met CFRD Milla et al. Diabetes Care 2005 Med survival man zonder cfrd: 49,5 yr Med survival man met cfrd : 47,4 yr Med surv. vrouw zonder cfrd : 47 yr Med surv. vrouw met cfrd : 30,7 yr

CFRD epidemiologie Conclusies: CFRD: prevalentie + incidentie neemt toe met leeftijd. CFRD meestal bij PI CFRD meer bij vrouwen, prognose < (?) CFRD “symptoomloos”, n-glucose, HbA1C niet sensitief Jaarlijks OGTT vanaf 10 jaar.

CFRD pathogenese

CFRD pathogenese hyperglycemic clamp N-NGT CF-NGT CF-IGT Austin et al. J Clin Endocrin Metab 1984

CFRD pathogenese cfrd cf-ngt Yung et al. Diab Med 2002 cf-igt

CFRD pathogenese CF NGT, IGT, CFRD toenemende insulinopenie Insulineresistentie wisselend aanwezig.