Voor risico’s door blootstelling aan stoffen Arbo-risicomodel voor bereiding van geneesmiddelen Voor risico’s door blootstelling aan stoffen Maaike le Feber

Even voorstellen Maaike le Feber Scheikundige Risicomodel Erik Tielemans Arbeidshygiënist Blootstellingsmodel Gerwin Schaafsma Toxicoloog Gevaarsclassificatiemodel Monique Groenewold Arbeidshygiënist Meetstudie Maaike le Feber TNO Kwaliteit van Leven, Zeist, 22-05-2007

Introductie Waarom een arbo-risicomodel? Hoe ziet het arbo-risicomodel eruit? Wat levert het arbo-risicomodel u op? SBA vertelt hoe het arbo-risicomodel tot RiFaS is geworden Maaike le Feber TNO Kwaliteit van Leven, Zeist, 22-05-2007

Waarom een arbo-risicomodel? Stellingen Ik weet heel goed welke risico’s er zijn in de apotheek De therapeutische werking van een stof bepaalt of er een risico is voor de bereider in de apotheek De apotheker is verantwoordelijk voor de arbeidsomstandigheden van de assistenten Apothekers weten wat ze moeten doen om risico’s te beheersen en informeren assistenten goed Maaike le Feber TNO Kwaliteit van Leven, Zeist, 22-05-2007

Waarom een arbo-risicomodel? Voorbeeld Antibiotica Therapeutische werking: bestrijden van bacteriële infecties Toxische werking: allergie via ademhalingswegen Patiënt: Oraal Incidenteel Bestrijden van bacteriële infecties Bereider: Inhalatoir Regelmatig Allergie Maaike le Feber TNO Kwaliteit van Leven, Zeist, 22-05-2007

Waarom een arbo-risicomodel? Inzicht in gezondheidsrisico’s voor de bereider Advies met betrekking tot beheersing Maaike le Feber TNO Kwaliteit van Leven, Zeist, 22-05-2007

Hoe ziet het arbo-risicomodel eruit? Overzicht Principe van risicobeoordeling op de werkplek Modelmatig aanpak Gevaarsclassificatiemodel Blootstellingsmodel Risicomatrix Beheersing Samengevat Maaike le Feber TNO Kwaliteit van Leven, Zeist, 22-05-2007

Stoffen hebben een grenswaarde (b.v. een MAC-waarde) Hoe ziet het arbo-risicomodel eruit? Risicobeoordeling op de werkplek (1) Stoffen hebben een grenswaarde (b.v. een MAC-waarde) 8 uur p.d., 40 uur p.w., 40 jaar lang  geen gezondheidseffecten 8-uurs TGG concentratiegrenzen (mg/m3) Meet de blootstelling aan stoffen op de werkplek Meerdere metingen Variatie tussen personen Variatie tussen werkplekken Variatie tussen dagen Statistische analyse (spreiding in de blootstelling) Vergelijk de blootsteling met de grenswaarde Bij kans op overschrijding van de grenswaarde  maatregelen treffen Maaike le Feber TNO Kwaliteit van Leven, Zeist, 22-05-2007

Gevaarsclassificatiemodel Hoe ziet het arbo-risicomodel eruit? Risicobeoordeling op de werkplek (2) Modelmatig: Risico = gevaar x blootstelling Gevaarsclassificatiemodel Blootstellingsmodel Risicomatrix Beheersing Maaike le Feber TNO Kwaliteit van Leven, Zeist, 22-05-2007

Hoe ziet het arbo-risicomodel eruit? Gevaarsclassificatiemodel Werkwijze: Inventarisatie beschikbare informatiebronnen Literatuurstudie naar bestaande modellen Nieuw ontwerp op basis van bestaande modellen en beschikbare informatie Resultaat: Vijf gevaarsklassen Indeling op basis van: MAC-waarden R-zinnen (incl. SZW-lijsten CMR stoffen en ‘zwangerschapscategorie’) Therapeutische dosering Humaan toxicologische informatie (bijwerkingen) Maaike le Feber TNO Kwaliteit van Leven, Zeist, 22-05-2007

Hoe ziet het arbo-risicomodel eruit? Blootstellingsmodel Werkwijze: Op basis van literatuur relevante determinanten vastgesteld Theoretisch model opgesteld Met metingen significante determinanten onderscheiden Theoretisch model versimpeld Resultaat: Blootstellingsmodel voor inhalatoire blootstelling aan therapeutische stoffen tijdens kleinschalige bereiding Vier blootstellingsklassen Indeling op basis van ventilatievorm (werkplek), verschijningsvorm en hoeveelheid Maaike le Feber TNO Kwaliteit van Leven, Zeist, 22-05-2007

Geen lokale Zuurkast, Puntafzu i ging, Veiligheid s werk ba nk 1. V entilatie ve n tilatie Stofafzui g kast Vast Vloeistof Vast Vloeistof Vast Vloeistof 2. Fysische Hal f vast Hal f vast Hal f vast v erschijning s vorm v. d . s tof Groot Mid d el Klein Groot Midd el Klein 3. Hoevee l heid stof Hoog Hoog Middel Laag Middel Middel Laag Laag Laag Zeer laag Blootstelling s index Maaike le Feber TNO Kwaliteit van Leven, Zeist, 22-05-2007

Hoe ziet het arbo-risicomodel eruit? Risico Risico als: blootstelling > grenswaarde Branche wil naar acceptabele risico’s: situaties waarbij geen gezondheidseffecten optreden Afspraken: Laag risico: blootstelling < 10% grenswaarde Middel risico: 10% < blootstelling < 100% grenswaarde Hoog risico: blootstelling >100% grenswaarde Maaike le Feber TNO Kwaliteit van Leven, Zeist, 22-05-2007

Hoe ziet het arbo-risicomodel eruit? Risicomatrix Risicomatrix combineert gevaarsklasse en blootstellingsklasse tot risicoklasse Afspraken m.b.t. laag, middel en hoog risico in matrix tot uiting brengen: Gevaarsklassen koppelen aan grenswaarde Blootstellingsklasse koppelen aan representatief blootstellingsniveau Maaike le Feber TNO Kwaliteit van Leven, Zeist, 22-05-2007

Hoe ziet het arbo-risicomodel eruit? Risicomatrix Gevaarsklasse → 1 2 3 4 5 Grenswaarde→ (Tielemans) midpoint Blootstelling ↓ >5.000 μg/m 5.000 μg/m 5.000 - 1.000 3.000 μg/m >10 505 μg/m >1 10 5,5 μg/m ≤1 μg/m 1 μg/m Zeer laag GM = 0,1 μ g/m laag Laag GM = 13 μg/m laa g hoog Middel GM = 71 μg/m middelmatig Hoog GM = 329 μg/m Maaike le Feber TNO Kwaliteit van Leven, Zeist, 22-05-2007

Hoe ziet het arbo-risicomodel eruit? Beheersing Arbeidshygiënische strategie Bronmaatregelen: vervanging, eliminatie Kies voor andere verschijningsvorm Ventilatie/afzuiging Kies voor geschikte werkplek Organisatorische maatregelen Verkort de totale bereidingstijd op een dag Draag Persoonlijke BeschermingsMiddelen Draag adembescherming met de juiste APF Maaike le Feber TNO Kwaliteit van Leven, Zeist, 22-05-2007

Hoe ziet het arbo-risicomodel eruit? Samengevat: Het gevaar wordt beoordeeld met het gevaarsclassificatiemodel (incl. indicatieve grenswaarden) De blootstelling wordt geschat m.b.v. het blootstellingsmodel; klassen zijn gekoppeld aan representatief blootstellingsniveau Risicobeoordeling: representatieve blootstellingsniveau wordt vergeleken met de indicatieve grenswaarde Het risico wordt per ingrediënt bepaald; het hoogste risico bepaalt het risico van de bereiding Maaike le Feber TNO Kwaliteit van Leven, Zeist, 22-05-2007

Wat levert het arborisicomodel u op? Voorbeeld Clobetasol propionaat R21/22 en R23  gevaarsklasse 3 Geen lokale ventilatie, vaste stof, kleine hoeveelheid  blootstellingsklasse ‘middel’  middelmatig risico Advies: Voer bereiding in stofafzuigkast of veiligheidswerkbank uit Of open en bloot op tafel gebruik de stof in een andere verschijningsvorm gebruik P1-(of P2 of P3)adembescherming Maaike le Feber TNO Kwaliteit van Leven, Zeist, 22-05-2007

Stellingen Ik begrijp nu hoe het arbo-risicomodel werkt Leuk bedacht, maar wij moeten patiënten helpen en hebben dus geen keus Ik zie het nut van het arbo-risicomodel in, al was het om inzicht te krijgen in risico’s tijdens het bereiden. Maaike le Feber TNO Kwaliteit van Leven, Zeist, 22-05-2007

Dank voor u aandacht en veel succes met RiFaS! www.rifas.nl Maaike le Feber TNO Kwaliteit van Leven, Zeist, 22-05-2007