GROEP 4 Lies Allard Inge Pauwels Emmanuelle Van Loon

DE NIEUWE CULTURELE GEOGRAFIE

ONDERSCHEID STAD EN PERIFERIE 1.Stedelijke openbaarheid parken, pleinen, boulevards en straten van de binnensteden 2.Periferie als ‘urban sprawl’ verzameling van suburbane woonwijkjes, industriegebieden, aangevuld met ‘ofice parks’, ‘leisure centers’, ‘shopping malls’ en ‘theme parks’ = verstedelijkt MAAR niet geürbaniseerd AANPAK VROEGER

ontdekking ZUIGKRACHT VAN DE PERIFERIE periferie domein van planologische & stedenbouwkundige strategieën periferie vormeloosheid wordt aangepakt wordt geürbaniseerd, verstedelijkt AANPAK VROEGER transformatie van oude industriegebieden LEUVEN - vaartkom

WISSELWERKING STAD EN PERIFERIE 1.periferie vs stad periferie zuigt stedelijke functies, bewoners, arbeidsplaatsen... weg uit stad AANPAK VROEGER wonen – werken – cultuur – ontspanning – winkelen – … alles in nieuwe kern aan de rand van de stad LEUVEN - vaartkom

WISSELWERKING STAD EN PERIFERIE 1.periferie vs stad periferie zuigt stedelijke functies, bewoners, arbeidsplaatsen... weg uit stad 2.stad vs periferie stad hanteert ontwerp- en beheersprincipes van de periferie ~ homogenisering, privatisering en thematisering AANPAK VROEGER

PROBLEMATIEK = leidt tot ‘verpretparking‘ = vervaging van de democratische publieke ruimte = te eenzijdige visie = uit de weg gaan van de ontwerpuitdaging AANPAK VROEGER op één zijde van de Mönchberg is alles ingericht in de pracht en praal van de oude ‘Bürgerstadt’ van Salzburg = soort pretpark SALZBURG

BESLUIT AANPAK VROEGER 1.publiek domein = enkel in stad 2.poging om stadscentrum te redden = bedreiging van de essentie van publiek domein AANPAK VROEGER. grote verscheidenheid van mensen aantrekken. zorgen voor uitwisseling tussen groepen Michael Sorkin “het pretpark presenteert zijn vrolijk gereguleerde visie op plezier als een vervanging voor de democratische publieke ruimte, en het doet dit met succes door de stad van zijn angel te bevrijden: van de aanwezigheid van armen, van criminaliteit, vuil en werk. In de openbare ruimte van het pretpark of het overdekte winkelcentrum, is de vrijheid van meningsuiting zelf beperkt: er zijn geen demonstraties in Disneyland.”

ANDER PERSPECTIEF

één STEDELIJK VELD geen onderscheid tussen stad en periferie ontdekken van talloze nieuwe plaatsen = de nieuwe publieke domeinen ANDER PERSPECTIEF Bauman “stedelijk leven is niet meer gebonden aan de stad als ruimtelijke entiteit”

NIEUWE VORMGEVING PUBLIEK DOMEIN stedelijk veld = toegenomen mobiliteit & massarecreatie DUS: anders naar ruimte kijken 1.aandacht aan ruimtes voor massale consumptie en recreatie 2.aandacht voor hoe individuele burgers zelf hun stad samenstellen uit allerlei elementen en plekken in het stedelijke veld ANDER PERSPECTIEF

ontstaan & inburgering term NETWERKSTAD ‘netwerkstad’ - ‘stedelijk netwerk’ maatschappelijke dynamiek aan de randen van de stad en tussen de steden! oude stedelijke centra = exclusieve integratiepunten van de ruimtelijke, sociale en culturele ontwikkelingen ANDER PERSPECTIEF

ontstaan & inburgering term NETWERKSTAD MAAR het is moeilijk om die nieuwe ruimtelijke werkelijkheid op concrete en gedifferentieerde manier te vatten openbare ruimte = nog steeds de straten en pleinen van de oude binnensteden MAW er ontbreekt een conceptuele taal! ANDER PERSPECTIEF

BEPERKING BEGRIP STEDELIJK VELD stedelijk veld een ongedifferentieerde ‘urban sprawl’ = willekeurige verzameling van oude stedelijke kernen, dorpen, te midden van suburbane woongebieden, winkelcentra, luchthavens, snelwegen, hotels, spoor- en metrolijnen, musea, recreatiegebieden, stadions, … = decor van ons actuele bestaan = // definitie periferie in aanpak vroeger = nog steeds onduidelijk hoe de netwerken de verstedelijkte ruimte structureren ANDER PERSPECTIEF

BESLUIT ANDER PERSPECTIEF stedelijk veld anders bekeken “een ruimte waar tal van ‘plaatsen’ ontstaan die van elkaar verschillen in karakter en een bepaalde potentie hebben”urban sprawl DUS 1.nagaan wat die plaatsen zijn 2.nagaan wat de potentie van die plaats is 3.potenties gebruiken voor ontwikkelen publiek domein ANDER PERSPECTIEF

BESLUIT ANDER PERSPECTIEF voorwaarden plaats ~ publiek domein 1.nood aan bewust cultureel programma van eisen = culturele potenties van de plaats 2.nood aan stedenbouw die ruimtelijke, sociale en culturele overlappingen en interferenties tot stand weet te brengen tussen alle onderdelen van het stedelijke veld ANDER PERSPECTIEF

CULTURELE GEOGRAFIE VAN HET STEDELIJKE VELD

CULTURELE GEOGRAFIE DEFINITIES stedelijk veld “een ruimte als een stelsel van ‘plaatsen’ met voor specifieke groepen specifieke betekenissen” plaats “niet leeg en niet rationeel te vullen” “is verbonden met concrete gebeurtenissen, met mythen, met geschiedenis en herinneringen”

CULTURELE GEOGRAFIE DOELSTELLINGEN 1.aanwezige kwaliteiten en betekenissen van bestaande plaatsen analyseren 2.manieren afleiden waarop die kwaliteiten kunnen gebruikt worden = aanwezige betekenissen terug duidelijk maken = nieuwe betekenissen doen ontstaan = ontstaan van nieuwe dynamische culturele geografie

CULTURELE GEOGRAFIE ontstaan van PUBLIEKE DOMEIN meervoudige betekenissen mogelijk maken “plekken wordt publiek domein als verschillende groepen mensen belang in deze plekken stellen”.ze kunnen er zich uiten, het plein voor eigen doeleinden gebruiken, geven er bepaalde symbolische betekenissen aan.de ‘uitwisselingen’ tussen groepen maken van de plaats een publiek domein ROTTERDAM - schouwburgplein nieuw schouwtoneel geworden voor verschillende groepen jongeren

CULTURELE GEOGRAFIE ontstaan van PUBLIEKE DOMEIN problematiek van verpretparking = bedreiging van het publieke domein = alles aangepast aan de ‘toeristische blik’ = ruimte volzetten met geprogrammeerde betekenissen = belemmering voor ontstaan nieuwe betekenissen

CULTURELE GEOGRAFIE ontstaan van PUBLIEKE DOMEIN problematiek van focus op ervaring/beleving. door een verschuiving in de ‘marketing’. niet langer de producten centraal, maar wel de daarmee verbonden ‘ervaringen’ of ‘belevenissen’… = onvoorspelbaar – oncontroleerbaar = kan zo geen rol meer spelen in publiek domein WOLFSBURG – ‘autostadt’ van volkswagen kopen nieuwe auto wordt ‘event’ waarmee een leefstijl of eigen identiteit wordt gemarkeerd

PRODUCTIE VAN PLAATSEN & NIET-PLAATSEN

PRODUCTIE VAN PLAATSEN CULTURELE DEFINITIE VAN RUIMTEN. betekenissen worden geproduceerd. sferen worden gecreëerd. thema’s worden ontwikkeld MAAR Wat is het karakter van zo’n nieuwe plaats? Hoe verhouden ze zich tot elkaar? Is er een uitwisseling van groepen? Zijn zo’n nieuwe plaatsen publiek domein? BOKRIJK locale geschiedenis wordt herontdekt ~ toerisme talloze artefacten worden opgegraven, gerestaureerd of gewoon zelf opnieuw gebouwd naar een historische plattegrond

PRODUCTIE VAN NIET-PLAATSEN MARK AUGE niet-plaatsen “de nieuwe plaatsen ontberen de essentiële kenmerken om werkelijk plaatsen en publiek domein genoemd te kunnen worden”

PRODUCTIE VAN NIET-PLAATSEN MARK AUGE niet-plaatsen. transitokarakter (geen verblijfplaats, geen plaats). geen identiteit. niet sociaal. geen historische of culturele betekenis. eenzaam en gelijkvormig. controledrang en zo uitsluiting bepaalde groepen. geprivatiseerd en dus niet openbaar. gebrek aan authenticiteit

PRODUCTIE VAN NIET-PLAATSEN MARK AUGE waarschuwing iedere plaats kan niet-plaats worden = verval van de openbaarheid!

PRODUCTIE VAN NIET-PLAATSEN BEMERKINGEN BIJ MARC AUGE Augé geprivatiseerd en dus niet openbaar MAAR ook collectieve private ruimten? = als openbaar ervaren = samen met openbare ruimten deel van stedenbouwkundige opgave = potentieel publiek domein

PRODUCTIE VAN NIET-PLAATSEN BEMERKINGEN BIJ MARC AUGE Augé controledrang en zo uitsluiting bepaalde groepen MAAR gevoelens van ‘onveiligheid’ negeren = misschien vluchten uit ‘echte’ openbare ruimte = trekken naar de veilige en kunstmatige wereld van pseudo-openbare ruimten

PRODUCTIE VAN PLAATSEN BESLUIT een goede cultureel-geografische analyse 1.analyse van de productie van allerlei plekken en niet-plekken 2.analyse van de specifieke manier waarop die plaatsen worden gebruikt dan wel ‘geconsumeerd’