Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen Procescontaminanten in de voeding algemene principes van risico-evaluatie & Toepassing op acrylamide Prof. A. Huyghebaert SciCom, FAVV

Voeding ↔ Kanker Risico-evaluatie AA Sci Com dossier 2007/09: Eigen initiatief Risico-evaluatie AA Adviesaanvraag Sci Com dossier 2007/09: Carcinogene en/of genotoxische risico’s in de voeding Sci Com Advies 26-2008 http://www.favv-afsca.fgov.be/wetenschappelijkcomite/adviezen/_documents/ADVIES26-2008_NL_DOSSIER2007-09_000.pdf Sci Com dossier 2007/37: Acrylamide: blootstelling v/d Belgische bevolking, bijdrage van ≠ LVM, en methodologie voor het vastleggen van actielimieten Sci Com Advies 25-2008 http://www.favv- afsca.fgov.be/wetenschappelijkcomite/adviezen/_documents/ADVIES25-2008_NL_DOSSIER2007-37.pdf

Risico-evaluatie carcinogene stoffen Acrylamide Procescontaminanten in de voeding: algemene principes van risico-evaluatie en toepassing op acrylamide Risico-evaluatie carcinogene stoffen Concepten & onzekerheden Acrylamide Blootstellingsschatting Mitigatie Conclusies

Ongewenste stoffen i/d voeding Natuurlijk voorkomende contaminanten (bv. mycotoxines, pyrrolizidine alkaloïden..) Milieucontaminanten (bv. dioxines, PCBs…) Residuen van pesticiden en veterinaire, farmaceutische stoffen (bv. organochloorpesticiden, chloramphenicol, …) Migratieresiduen van contactmaterialen (bv. bisphenol A, …) Procescontaminanten (bv. AA, HA, PAK, …)

Ongewenste stoffen i/d voeding NIET-CARCINOGEEN Drempelwaarde → ADI, TDI CARCINOGEEN → dosis X Hoe risico weergeven ?

Risico-evaluatie carcinogene stoffen: concepten ‘as low as reasonably achievable’ – ALARA ~ hoeveelheid beschikbare gegevens: Threshold of Toxicological Concern (TTC) Pragmatisch, gebaseerd op toxiciteit van gelijkaardige verbindingen Dosis-respons relatie omvang blootsteling (dosis) ↔ ernst / freq effect (respons) (~ dosis, duur, vehiculum, oraal-intraveneus-huid-longen) Margin of exposure (MOE) punt op de dosis-respons curve (bv. BMD, BMDL10, T25) < > 10.000 blootstelling PRIORITISATIE Margin of exposure (MOE)

MOE waarden literatuur

Acrylamide IARC groep 2A vermoedelijk carcinogeen en genotoxisch op natuurlijke wijze gevormd tijdens T van bepaalde vnl. koolhydraatrijke, plantaardige levensmiddelen > 120°C (bakken, roosteren en frituren) ≠ vormingsmechanismen Maillard reactie: Asn + reducerend suiker Mottram et al., 2002

Acrylamide: blootstelling Belgische bevolking = ∑ [AA] LVM x consumptie Probabilistisch, @Risk FAVV monitoring 2002-2007 (+ IRMM data Duitsland) Volwassenen Belgische voedselconsumptiepeiling 2004 (WIV) Kinderen Vlaamse kleuters 2002-2003 (UGent)

Acrylamide: blootstelling Belgische bevolking

Acrylamide: blootstelling Belgische bevolking

Acrylamide: mitigatiescenario’s Duits minimalisatieconcept ↔ toegepast op Belgische data

Acrylamide: mitigatiescenario’s Reductiescenario’s berschreven in de literatuur Bv. asparaginase, reductie T & t, blancheren, NaHCO3…

Acrylamide: Risicokarakterisatie MOE huidige studie blootstelling ≥ 1 µg/kg lg voor 6% volwassenen 30% kleuters hogere blootstelling kleuters: lager lichaamsgewicht + hogere consumptie van o.m. brood en koekjes

Conclusies opdracht industrie om [AA] producten ↓ cfr. CIAA toolbox signaalwaarden = interessant “aansporingsinstrument” sommmige sectoren zijn pro-actief, bij anderen blijven reducerende maatregelen uit MERK OP! Geschat wordt dat > 50% blootstelling te wijten is aan bereide maaltijden (thuis, restaurant, …) consument + catering dragen grote verantwoordelijkheid Evenwichtige & gevarieerde voeding Informeren, voorlichten van industrie & consument

Woord van dank Experten werkgroepen dossiers 2007/09 & 2007/37: V. Baeten (SciCom), P. Daenens (SciCom), B. De Meulenaer (UGent), I. Huybrechts (UGent), A. Huyghebaert (SciCom), G. Maghuin-Rogister (SciCom), F. Mestdagh (UGent), L. Pussemier (SciCom), J. Tytgat (KULeuven), C. Van Peteghem (SciCom), C. Vleminckx (WIV) Het Wetenschappelijk Comité Het Wetenschappelijk secretariaat