Dagprogramma 13.30 Introductie: Corien Gosker 13.45 Clinical Dementia Rating: Wiebo Brouwer en Dafne Piersma 14.15 Aankondiging testbatterij: Fijanne Strijkert en Anja Dieterman 14.45 Pauze 15.15 Discussie in groepen 16.00 Plenaire bijeenkomst 16.30 Afsluiting 16.45 Borrel

De gedroomde keten Corien Gosker, regiocoördinator Keten Groningen-stad, Haren, ten Boer Keten Oost Groningen Keten Noordwest Groningen Corien Gosker, regiocoördinator De gedroomde keten 7 oktober 2013

Het echtpaar van DAM

De heer en mevrouw van Dam, beiden 73 jaar, wonen in Bierum (Delfzijl) De heer en mevrouw van Dam, beiden 73 jaar, wonen in Bierum (Delfzijl). Mevrouw van Dam vertrouwt het niet. Haar man zegt soms onbegrijpelijke dingen, heeft moeite met alledaagse handelingen en wordt af en toe zomaar agressief.

Wat gaat dit echtpaar doen ?????

Gedroomde keten Huisarts neemt serieus Huishoudelijke hulp denkt mee Zorgloket heeft folders Stukje in de krant over Alzheimer Café

Gedroomde keten Huisarts neemt serieus Huishoudelijke hulp denkt mee Zorgloket heeft folders Stukje in de krant over Alzheimer Café

diagnostiek

diagnostiek Huisarts Team 290/geheugenteam Dagonderzoek verpleeghuis Neurologie ziekenhuis UCO

diagnostiek Huisarts Team 290/geheugenteam Dagonderzoek verpleeghuis Neurologie ziekenhuis UCO 11

casemanagement

Dhr van Dam is door de huisarts verwezen naar team 290 Psychologisch onderzoek met de testbatterij Vraagstelling: aanwijzingen voor Alzheimer? ernst en aard van de cognitieve problemen krachtbronnen

Dhr gaat naar dagbehandeling in Vliethoven Delfzijl Een paar jaar later Dhr gaat naar dagbehandeling in Vliethoven Delfzijl De psycholoog doet onderzoek met dezelfde batterij Vraagstelling hoe snel gaat het proces? ernst en aard van de cognitieve problemen krachtbronnen

Dhr gaat wonen in Solwerd Appingedam Een paar jaar later Dhr gaat wonen in Solwerd Appingedam De psycholoog doet onderzoek met dezelfde batterij Vraagstelling Welke hulp en ondersteuning is nodig Hoe kunnen we de kwaliteit van leven waarborgen (bejegening, activiteiten etc) irt zijn vroegere leven

Ketenzorg dementie Veel zorginstellingen bieden hulp aan mensen met dementie Aanbod op elkaar afstemmen verhoogt de kwaliteit Nodig op alle domeinen Psychologen handen ineen geslagen Fantastisch dat er nu een batterij ligt!!

Ga de batterij gebruiken!  Met dank voor uw aandacht

Dafne Piersma & Wiebo Brouwer Clinical Dementia Rating Cruciaal voor het bepalen van de rijgeschiktheid Dafne Piersma & Wiebo Brouwer

Overzicht CDR-presentatie Van cruciaal belang voor autorijden (wet) Wat is de Clinical Dementia Rating (CDR)? Heteroanamnese Anamnese CDR-training

1. Rijgeschiktheid Kan een patiënt met dementie wel of niet blijven autorijden? Voorheen: niet! Sinds 2009 nieuwe regels: CDR-score 2 of 3 (Matige tot ernstige dementie)  Ongeschikt CDR-score 0,5 of 1 ((Zeer) lichte dementie)  Eigen Verklaring  CBR-testrit op de weg –Diagnose steeds vroeger gesteld –Kan onnodig leiden tot inleveren rijbewijs –Leidt mogelijk tot vermijden diagnose –Ondermijnt goede behandeling 20

2. Clinical Dementia Rating (CDR) Schaal voor ernst van symptomen (0, 0,5, 1, 2 of 3) CDR Domeinen: 1. Geheugen (Memory) 2. Oriëntatie (Orientation) 3. Beoordeling en probleemoplossing (Judgement & Problem Solving) 4. Activiteiten buiten huis (Community affairs) 5. Huishouden & hobby’s (Home & Hobbies) 6. Persoonlijke verzorging (Personal Care) GLOBALE CDR-SCORE

3. Heteroanamnese Gestructureerd interview met naaste De patiënt is hier niet bij! Alle 6 domeinen worden uitgevraagd Geheugen wordt getest aan de hand van twee recente gebeurtenissen die de naaste vertelt De heteroanamnese altijd vóór de anamnese

4. Anamnese Gestructureerd interview met de patiënt Getest worden de domeinen: Geheugen Oriëntatie Probleemoplossing

5. CDR-training Films bekijken van CDR-afnames (Engels) Alle domeinen ondertussen scoren Eerste keren samen met iemand afnemen Globale CDR-scores controleren op website: http://www.biostat.wustl.edu/~adrc/cdrpgm/index.html

Conclusies CDR-score is cruciaal voor autorijden CDR-training is nodig voor behandelaars

Informatie Artikel: Morris, J.C. (1993). The clinical dementia rating (CDR): Current version and scoring rules. Neurology, 43(11), 2412-2414 Info over CDR via Washington University: http://alzheimer.wustl.edu/cdr/downloadselectionpage.htm Info over rijgeschiktheidsonderzoek bij dementie: www.oudereverkeersdeelnemers.nl

Fijanne Strijkert & Anja Dieterman

Waarom deze testbatterij? Meer uniformiteit Gelijke normen Practise-based

De basistestbatterij Intellectuele functies Nederlandse Leestest voor Volwassenen Geheugen 15 Woordentest Verhaaltjes Rivermead Behavioral Memory Test Aandacht en tempo Expanded Mental Control Test Trailmaking Test A Taal Boston Benoem Taak – kort Categoriefluency & Letterfluency Visuele perceptie en visuoconstructieve functies Kloktekening Praxis Apraxietaak van V. Heugten Executieve functies Frontal assessment battery Trailmaking Test B Stemming en gedrag Geriatric Depression Scal 5/15 IQ-Code Cognitieve Screening CST-20 Indicatie ernst/progressie dementie Clinical Dementia Rating IQ-Code Deze basisbatterij is vooral tot stand gekomen na inventarisatie welke tests al aanwezig zijn in de meeste instellingen

Waarom de CST-20? MMSE MMSE-2 MOCA MMSE: heeft minder goede psychometrische eigenschappen en is gevoelig voor opleiding MMSE-2: is wel een verbetering t.o.v. de MMSE, maar er zijn nog geen nederlandse normen en wordt nog nauwelijks gebruikt MOCA: wordt eveneens nog weinig gebruikt

Nederlandse Leestest voor Volwassenen Fluency Kloktekenen 15-woordentest Nederlandse Leestest voor Volwassenen Fluency Kloktekenen Apraxietaak van Van Heugten GDS 5/15 15WT: betere psychometrische eigenschappen dan de 8 WT, minder kans op een plafond effect. En ervaring weten we dat mensen deze taak wel kunnen volbrengen, hij schrikt niet af. De GIT-2, ook de verkorte versie, neemt meer tijd in beslag. Aangezien een schatting van het IQ voldoende is, steken we de tijd liever in andere domeinen. Fluency: categorie doet vooral een beroep op het semantisch geheugen, letterfluency vooral op het executief functioneren. Kloktekenen: er is gekozen voor de versie waarin men de wijzers op 11.10 zet, met daarbij de 14-punts scoring Apraxietaak: bestaat uit een deel demonstratie van voorwerpen en een deel imitatie met voorwerpen GDS: je begint met de GDS 5, scoort iemand meer dan 2 punten, dan neem je de GDS 15 af.

Location Learning Test

Behavioral Assessment of the Dysexecutive Syndrome (BADS)

Visuele Perceptie van Object en Ruimte VPOR: Visuele Perceptie van Object en Ruimte

Facial Expressions of Emotions Stimuli and Tests FEEST: Facial Expressions of Emotions Stimuli and Tests Ekman 60 Faces Test

Discussie groepen Groen: Fijanne zaal 002 Blauw: Anja zaal 002 Oranje: Louwke zaal 002 Geel: Henk kelder -42 B Lichtblauw: Marlies kelder -42 B Zalmroze: Marian kelder -42 B Rood: Wiebo kelder -42 B

Tijdsduur aan de lange kant. CDR training aanbieden/ontwikkelen CDR: indicatie rondom MCI? (0.5) CST: volledige afname (unaniem), hoe te formuleren? CAMCOG NLV: niet herhalen. Toch uitgebreid intelligentie-onderzoek? Of opleidingsniveau voldoende? Dialect in Noord Nederland.

GIT II / GIT I: Flynn. MADRS: semi-gestructureerd interview Visueel geheugen in de basis? VAT in de basis (AD) EMCT CR?

Ruwe scores meesturen bij NPO (tabel) NPO op indicatie? Transformatietabel: handboek Bouma NORMEN VERZAMELEN!