Hoofdstuk 11: Complicaties van Zwangerschap, Bevalling en Postpartum

Algemene richtlijnen (1/2) Afwijkingen die aanpak ZWS, bevalling en postpartum beïnvloeden = specifieke codes! Voorrang andere codes – additionele codes Elke aandoening = complicatie, tenzij anders wordt vermeld Aandoening geen complicatie: HD + V22.2 (Pregnant state, incidental) Afwijkingen die de “aanpak” beinvloeden!!

Algemene richtlijnen (2/2) Enkel registratie voor moeder! 5de cijfer: 0: « unspecified » 1: « delivered, with or without mention of antepartum condition » 2: « delivered, with mention of postpartum condition » 3: « antepartum complication » 4: « postpartum complication »

Abortus: (in)complete expulsie/extractie van placenta, vliezen +/- foetus (< 500 gr) En/of < 22 weken Gewicht niet gekend >= 500 gr Dood geborene Levend geborene >= 22 weken < of >= 22 weken Abortus Preterme bevalling 634-639 644.2x Definitie enkel deze van ICD 9! Niet zelfde als officiele definitie Belangrijk: expulsie al dan niet met foetus zijn van belang. Indien foetus: onder de 500 gr Spontane abortus of miskraam 634 “Abortion”: Een abortus die spontaan optreedt, zonder enige vorm van chemische of instrumentele inter­ventie, wordt aanzien als een spontane abortus of miskraam. Legaal geïnduceerde abortus 635 “Legally induced abortion”: Een abortus die wordt uitgevoerd voor een therapeutische of voor een electieve beëindiging van de zwangerschap wordt als een legaal geïnduceerde abortus aanzien. Een “electieve abortus” mag uiteraard geen elementen bevatten waardoor hij geclassificeerd moet worden als een illegaal geïnduceerde abortus. Termen zoals “electieve abortus”, “geïnduceerde abortus”, “artificiële abortus” en “zwangerschapsbeëindiging” worden gebruikt wanneer dit type abortus wordt uitgevoerd. Illegaal geïnduceerde abortus 636 “Illegally induced abortion”: Een abortus wordt aanzien als een illegaal geïnduceerde abortus: - als hij niet werd uitgevoerd in overeenstemming met de wettelijke voorschriften van het betrokken land - als hij werd uitgevoerd door personen die niet de nodige kwalificaties hiervoor be­zitten - als hij werd uitgevoerd in een ruimte die niet voldoet aan de voor een dergelijke in­greep vereiste voorzieningen Deze categorie wordt enkel gebruikt voor een patiënte die elders een illegaal geïnduceerde abortus onderging en daarna in het ziekenhuis opgenomen werd. Deze ziekenhuisopname kan gebeuren met het doel om zich ervan te verzekeren dat alle zwangerschapsresten verwi­jderd zijn of om een eventueel opgetreden complicatie te behandelen. Niet gelukte abortus 638 “Failed attempted abortion”: Deze code wordt gebruikt wanneer een patiënte een procedure voor electieve abortus onder­gaan heeft en de foetus niet geëvacueerd of uitgedreven werd. De patiënte is dus nog steeds zwanger.

Abortus 634 “Abortion” (including spontaneous abortion) 635 “Legally induced abortion” 636 “Illegally induced abortion” 637 “Unspecified abortion” 638 “Failed attempted abortion”

Abortus – voorbeelden Een patiënte wordt in de 20ste zwangerschapweek opgenomen omwille van hevige pijn in de onderbuik. Er wordt een dode foetus met een gewicht van 620 g* uitgedreven. Er bleven geen zwangerschapsresten achter in de uterus. HD: 644.21 ”Early or threatened labor, delivered, with or without mention of antepartum condition” ND: V27.1 "Single stillborn" Een patiënte met een zwangerschapsduur van 23* weken wordt opgenomen met vaginaal bloedverlies. Een dood vruchtje van 450 g wordt uitgedreven. Er bleven geen zwangerschapsresten achter in de uterus. HD: 644.21 ”Early or threatened labor, delivered, with or without mention of ante partum condition” Een patiënte die 21* weken zwanger is wordt opgenomen omwille van pijn in de onderbuik en vaginaal bloedverlies. Er wordt een dode foetus uitgedreven met een gewicht van 450g*. Er bleven geen zwangerschapsresten achter in de uterus. HD: 634.92 “Abortion, without mention of complication, complete" 1ste voorbeeld: gewicht > 500 gr = geen abortuscode, ondanks leeftijd < 22 w 2de voorbeeld: gewicht < 500 gr = geen abortuscode, want ZWD > 22 w 3de voorbeeld: gewicht en leeftijd voldoen aan abortuscriteria voorbeeld 11.1

Abortus – beschrijving 634 – 639: 4de cijfer voor complicaties Bvb. 635.0: Legally induced abortion complicated by genital tract and pelvic infection. 5de cijfer: compleet versus incompleet 0 = unspecified 1= incomplete 2= complete 5de cijfer: 0 = unspecified – 1: compleet- 2= incompleet

Abortus – beschrijving complicaties 640 – 648 en 651 – 657: aanleiding tot abortus (maternaal probleem) 5de cijfer steeds “3” (Antepartum condition or complication) 648.13 “Maternal thyroid dysfunction, antepartum condition or complication” Bijkomende codes (niet hoofdstuk 11) kunnen, behalve bij vermelden van exclusies! 660-669 "Complications occuring mainly in the course of labor and delivery" - niet voor abortus!

Abortus – complicaties Een patiënte werd opgenomen met een spontane abortus en een dilatatie en curettage (D&C) werd uitgevoerd om mogelijke achtergebleven zwangerschapsresten te verwijderen. Er werden geen zwangerschapsresten gevonden, maar er waren tekens van een infectie van het kleine bekken. HD: 634.02 “Complete spontaneous abortion complicated by genital tract and pelvic infection” (Spontane abortus gecompliceerd door infectie van de genitale tractus en van het kleine bekken) P: 69.02 "Dilatation and curettage following delivery or abortion" (Dilatatie en curettage na bevalling of abortus) Code 614.9 "Unspecified inflammatory disease of female pelvic organs and tissues" (Niet gespeci- ficeerde infectieuze aandoening van het kleine bekken, bij de vrouw) word niet toegevoegd : zie nota “Excludes that complicating: Abortion ( 634-638 with .0, and 639.0)” voorbeeld 11.2

Abortus - complicaties  eerste opnameperiode : code 634.xx tot en met 637.xx: 4de cijfer!!  Complicaties waarvoor een heropname noodzakelijk is: door achtergebleven zwangerschapsresten: incomplete abortus (code 634.x1 tot en met 637.x1) NOOIT een code 639.x (Complications following abortion, ...) NIET door achtergebleven zwangerschapsresten: 639.x “Complications following abortion and ectopic and molar pregnancies” als hoofddiagnose, aangezien ze de oorzaak is van de heropname!

Abortus - complicaties Een patiënte onderging een abortus. Eén week na ontslag wordt ze opnieuw opgenomen voor endometritis. HD: 639.0 ”Complication of genital tract and pelvic infection following abortion” (Infectieuze complicatie van de genitale tractus en het kleine bekken na abortus) Een patiënte onderging een geïnduceerde abortus. Enkele dagen na ontslag uit het ziekenhuis wordt ze opnieuw opgenomen omwille van septicemie. Uit de hemocultuur wordt een E. Coli gekweekt. HD: 639.0 “Complications following abortion and ectopic and molar pregnancies, genital tract and pelvic infection” (Complicaties na abortus, ectopische zwangerschap en molaire zwangerschap, infectie van de genitale tractus en van het kleine bekken) Voorbeeld 1: Een bijkomende code voor de endometritis wordt niet toegevoegd vermits bij code 615.0 ”Acute inflammatory diseases of uterus, except cervix" (Acute inflammatoire aandoeningen van de ute­rus, uitgezonderd de cervix) in de exclusies "that complicating: abortion ( 634 –638 with .0, 639.0)" (Deze die een complicatie zijn van : Abortus ( 634 –638 met .0, 639.0) vermeld wordt. Voorbeeld 2: Deze patiënte doet dus een Gramnegatieve septicemie door E Coli. De code 038.42 "Septice­mia due to other Gram-negative organisms, Escherichia Coli" (Septicemie te wijten aan andere Gramnegatieve organismen, Escherichia Coli) mag hier niet worden toegevoegd, ver­mits voor de hele categorie 038 "Septicemia" (Septicemie) in de exclusies "that complicating abortion ( 634-638 with .0, 639.0) (Deze die een complicatie zijn van: Abortus ( 634 –638 met .0, 639.0) staat. Om de oorzakelijke kiem (E. Coli) te preciseren mag code 041.4 "Bacterial infection in conditi­ons classified elsewhere and of unspecified site, Escherichia Coli" als nevendiagnose toege­voegd worden (Bacteriële infectie bij elders geclassificeerde aandoeningen en aandoeningen van niet gespecificeerde site, Escherichia Coli). voorbeeld 11.5

Abortus - complicaties Een patiënte onderging tijdens een vorige opname een spontane abortus. Er werd tijdens deze opname een ernstige hypothyreoidie vastgestel, op basis van subacute thyroiditis. Ze wordt twee dagen na haar ontslag opnieuw opgenomen omwille van persisterende hevige vaginale hemorragieën. Deze hemorragieën worden in de hand gewerkt door de hypothyreoidie die nog niet optimaal behandeld wordt. HD: 639.1 “Complications following abortion and ectopic and molar pregnancies, delayed or excessive hemorrhage" ND: 648.13 “Other conditions in the mother classifiable elsewhere, but complicating pregnancy, childbirth or the puerperium, antepartum condition or complication" ND: 244.8 "Other specified hypothyroidism" ND: 245.1 "Subacute thyroiditis" voorbeeld 11.5

Abortus, Mola-ZS, Ectopische ZS Onvrijwillige abortus: HD = oorzaak (bvb trauma) ND = abortuscode ingreep op uterus, pathologie niet gerelateerd aan ZS (bvb. Fibroma): HD = pathologie, ND = 637 “Unspecified abortion” Trauma of ingreep zonder betrekking op uterus: HD = pathologie, ND = 634 “Spontaneous abortion” Missed abortion: -Foetale sterfte < 22 w ZS, met retentie : 632, missed abortion -Foetale sterfte > 22 w ZS: 656.4X, mors in utero

Onvrijwillige abortus - voorbeelden Een hysterectomie wordt uitgevoerd omwille van uteruskanker. Bij onderzoek van het operatief verwijderd weefsel wordt een embryo van zes weken gevonden. HD : 179 "Carcinoma of uterus, part unspecified" ND : 637.92 "Unspecified abortion, without mention of complication, complete" Een zwangere patiënte wordt geopereerd voor een acute appendicitis met peritonitis. Op de tweede postoperatieve dag treedt een complete spontane abortus op. HD : 540.0 "Appendicitis with peritonitis" ND : 634.92 "Spontaneous abortion, without mention of complication, complete" voorbeeld 11.8 en voorbeeld 11.9

Mola en ectopische ZWS Abortus met complicatie Heropname na abortus met complicaties op ZWSresten Heropname na abortus voor complicaties zonder ZWSresten Mola/ectop met complicaties 634-637 639 630-633

Ectopische ZWS - voorbeelden Pelvische peritonitis volgend op een tubaire zwangerschap zonder intrauteriene zwangerschap (huidig verblijf) HD 633.1x "Tubal pregnancy " ND 639.0 "Complications following abortion and ectopic and molar pregnancies, genital tract and pelvic infection“ Hemorragie volgend op een geruptureerde tubaire zwangerschap, die tijdens een vorig verblijf weggenomen werd. HD 639.1 "Complications following abortion and ectopic and molar pregnancies, delayed or excessive hemorrhage" voorbeeld 11.11

Normale bevalling 650 steeds als HD Geen complicatie tijdens de arbeid, bevalling en postpartum leeftijd moeder ≥ 16 tot < 35 jaar hoofdligging episiotomie, amniotomie, foetale monitoring, analgetica en/of anesthesie, sterilisatie geboorte van éénling ! Om de code 650 correct te kunnen gebruiken moet aan alle volgende criteria voldaan zijn: - Leeftijd bij bevalling: ≥16 tot< 35 jaar - Enkel de hoofdligging of de occipitale ligging tijdens de arbeid komen in aanmerking. Bij elke an­dere presentatie zoals stuitligging, aangezichtsligging, voorhoofdsligging mag code 650 niet ge­bruikt worden. - Elke antepartum complicatie moet opgelost zijn op het moment van de bevalling - Geen enkele anomalie mag optreden, noch tijdens de arbeid, noch tijdens de bevalling - Geen enkele postpartum complicatie mag aanwezig zijn - Buiten de volgende procedures mag geen enkele andere procedure uitgevoerd zijn: episiotomie zonder forceps, herstel van episiotomie, amniotomie (artificieel breken van de vliezen), manueel geassisteerde bevalling zonder gebruik van forceps, toedienen van analgetica en/of anesthesie (of oxytocica), foetale monitoring en sterilisatie. Indien ook maar enige andere procedure uitge­voerd werd, dan mag de code 650 niet toegekend worden. - De zwangerschap moet aanleiding geven tot de geboorte van een levend geboren eenling, V27.0. Ingeval van meerlingzwangerschap (tweeling, drieling, …) of de geboorte van een doodgeboren kind, mag de code 650 niet toegekend worden

V27 = outcome of delivery Enkel voor de moeder Zorgepisode met bevalling – geen V27 bij bevalling buiten ziekenhuis! 4de cijfer: één/meerdere – levend/doodgeborene

Zwangerschapsduur 19 Van 22 tot 37 weken  644.xx Early or threatened labor Van 38 tot 40 weken  650 of andere > 40 tot 42 weken  645.1x Post term pregnancy Meer dan 42 weken  645.2x Prolonged pregnancy 19

Foetale pathologie met weerslag op de zwangerschap Enkel coderen indien weerslag op zwangerschap 655 “Known or suspected fetal abnormality affecting management of mother” 656 “Other fetal abnormality affecting management of mother” 656.3x “fetal distress” Intra-uteriene chirurgie Obstetrische handeling 655 + 75.36 “Correction of fetal defect”

Pathologie met weerslag op de zwangerschap: hypertensie – (pre)eclampsie Voorafbestaande hypertensie: 642.0x tot 642.2x Gestationele hypertensie: 642.30 – 642.34 (pre)eclampsie moet genoteerd staan! Niet enkel op verhoogde RR, albuminurie of oedeem Zonder voorafbestaande hypertensie: 642.4 tot 642.6 Op voorafbestaande hypertensie: 642.7x Middematige pre-eclampsie: 642.4x Ernstige pre-eclampsie (HELLP syndroom): 642.5x Eclampsie: 642.6x 642: hypertension complicating pregnancy 642.00; benign hypertension 642.30: transient hypertension in pregnancy 642.7: eclampsie superimposed on pre-existing hypertensio 5de cijfer: unspecified of episode of care tot postpartum

Hypertensie: voorbeelden Een eclampsie op een voorafbestaande hypertensie, tijdens een zwangerschap van 36 weken, gecompliceerd door een acuut nierfalen en een gedissemineerde intravasculaire stolling, met bevalling, één levend geboren kind HD : 642.71 “Pre-eclampsia or eclampsia superimposed on preexisting hypertension, delivered, with or without mention of antepartum condition’’ ND : 644.21 "Early onset of delivery, with or without mention of antepartum condition” 646.81 "Other specified complications of pregnancy" 584.9 "Acute renal failure, unspecified" 641.31 "Antepartum hemorrhage , associated with coagulation defects, with or without mention of antepartum condition” V27.0 "Outcome of delivery, single liveborn" voorbeeld 11.16

Pathologie met weerslag op de zwangerschap: diabetes mellitus (voorafbestaande) diabetes mellitus: 648.0x “current conditions in the mother classifiable elsewhere, but complicating pregnancy, childbirth, or the puerperium, diabetes mellitus” 250 code V58.67 "Long-term (current) use of insulin“ Gestationele diabetes of abnormale glucose tolerantie: 648.8x “Other current conditions in the mother classifiable elsewhere, but complicating preg­nancy, childbirth, or the puerperium, abnormal glucose tolerance” 648.8x en 648.0x nooit samen!

Diabetes mellitus: voorbeelden Zwangerschap van 33 weken, abnormale glucose tolerantie, behandeling met dieet. 648.83 "Other current conditions in the mother classifiable elsewhere, but complicating preg­nancy, childbirth, or the puerperium, abnormal glucose tolerance, antepartum condition or com­plication” Zwangerschap van 33 weken, abnormale tolerantie aan glucose, behandeling met dieet en insuline. 648.83 "Other current conditions in the mother classifiable elsewhere, but complicating pregnancy, childbirth, or the puerperium, abnormal glucose tolerance, antepartum condition or complication" V58.67 "Long-term (current) use of insulin" (= begin van behandeling met insuline vóór deze opname) voorbeeld 11.17

Pathologie met weerslag op de zwangerschap: infecties B streptococcen asymptomatische draagster: 648.9x “Other current conditions classifiable elsewhere, but complica­ting pregnancy, childbirth, or the puerperium" + V02.51 “Carrier or suspected carrier of infectious diseases, Group B streptococcus" - Nooit 041.02 “Bacterial infection in conditions classified elsewhere and of unspecified site, streptococcus, group B” Asymptomatische bacteriurie: 646.5x "Other complications of pregnancy, NEC, asymptomatic bacteruria in pregnancy"

Post-partum complicaties Definitie: Onmiddellijk na de bevalling + 6 weken 5de cijfer: 2 “Delivered with mention of postpartum condition” 4 “Postpartum complication”

Post-partum complicaties: voorbeelden Drie weken postpartum wordt een bevallen patiënte voor een acute pyelonefritis met E. Coli opgenomen en behandeld. HD: 646.64 "Infections of genitourinary tract, postpartum complication" ND: 590.1x "Acute pyelonephritis" 041.4 "Bacterial infection in conditions classified elsewhere, Escherichia coli [E. Coli]" Vijf weken na de bevalling wordt een patiënte opgenomen voor acute cholecystitis op lithiasis, die tijdens de zwangerschap begonnen is. HD: 646.8 "Other specified complication of pregnancy, postpartum condition or complication" ND: 574.00 "Calculus of gallbladder with acute cholecystitis without mention of obstruction"   voorbeeld 11.18

Sekwellen van complicaties 677 “Late effect of complication of pregnancy, childbirth or the puerperium” Op elk moment postpartum!! Na code voor residuele pathologie Bvb: Een patiënte wordt opgenomen voor het herstellen van een prolapsus van de uterus t.g.v. een ge­boortetrauma twee jaar geleden. HD: 618.1 "Uterine prolaps" ND: 677 "Late effect of complication of pregnancy, childbirth, and the puerperium" voorbeeld 11.19

Contraceptieve maatregelen V25 code als HD indien bij bevalling: V25 als ND Procreatieve maatregelen HD: V26 – bij uitvoeren van procreatieve maatregelen (zoals pick-up eicel) ND: bijkomende codes voor onvruchtbaarheid Specifieke code voor reductie van aantal foetussen -Geen specifieke procedurecode! V25: sterilisatie – zie tabel in handleiding 651.7x [0,1,3] "Multiple gestation following (elective) fetal reduction Fetal reduction of multiple fetuses reduced to single fetus” (Meerlingzwangerschap gevolgd door een (electieve) fœtale reductie Fœtale reductie bij multipele foetussen, gereduceerd tot één enkele fœtus)  

Procreatieve maatregelen: voorbeeld Een vrouw wordt opgenomen op de materniteit en bevalt van een levend kind. Ze droeg in het begin van de zwangerschap vier foetussen, maar heeft een reductie tot één foetus ondergaan. HD: 651.71 "Multiple gestation following (elective) fetal reduction, Fetal reduction of multiple fetuses reduced to single fetus, delivered, with or without mention of antepartum condition" ND: V27.0 "Single liveborn" (van toepassing in 2009) voorbeeld 11.23