Het wereldvoedselvraagstuk brengt je zeer snel op het vlak van wereldhandel en duurzame ontwikkeling. Met het softwarepakket ‘Dashboard’ op de cd-rom kun je ook de enkele parameters van de landen bekijken. Kies hiervoor bij het opstarten van Dashboard voor ‘Footprints of nations’. Er is ook een (Engelstalige) handleiding en een opdrachtenblad voorzien. OPGELET: HET IS MOGELIJK DAT JE EEN FOUTMELDING KRIJGT BIJ DEZE KEUZE. HET PROGRAMMA ZAL DAN NIET STARTEN. DIT LOS JE OP DOOR DE INHOUD VAN DE CD-ROM TE BEKIJKEN, EN BINNEN DE MAP SOFTWARE DE VOLLEDIGE MAP ‘DB_CIRCS’ NAAR DE HARDE SCHIJF TE KOPIËREN. START HET PROGRAMMA DASHBOARD IN DIE MAP (OP DE HARDE SCHIJF) EN JE ZULT GEEN PROBLEMEN HEBBEN. Op de cd-rom vind je ook een videofragment rond Water, het betreft de promotiespot van een campagne van 11.11.11. Voor extra werk in een seminarie of de vrije ruimte kun je de leerlingen laten werken met het World Water game. Dit programma staat onder ‘Software’ op de cd-rom bij het handboek.

Miljoenen Ethiopiërs lijden opnieuw honger Druk op Khartoum We are the world De Ethiopiërs lijden honger. Opnieuw. Ongeveer 14 miljoen mensen zijn getroffen door de droogte, van wie er 12,5 miljoen afhankelijk zijn van voedselhulp, van wie er 3,5 miljoen zeer erg aan toe zijn. Vooral kinderen zijn het slachtoffer. ,,Een groot verschil tussen de droogte van 1984 en de huidige crisis is dat volwassenen het redden maar dat kinderen sterven. De Standaard, augustus 2004 Druk op Khartoum In twee opvangkampen in Tsjaad, waar 40.000 vluchtelingen uit Darfour hulp hebben gezocht, is gisteren de voedselbedeling hervat. Die was vorige week opgeschort nadat hulpverleners er waren aangevallen. In totaal zijn een miljoen mensen op de vlucht voor het geweld in de zuidoostelijke regio van Sudan. Twee miljoen mensen hebben voedselhulp nodig. De standaard 30 juli 2004 Het beeld dat de media brengen van de honger in de wereld is een grove vertekening. Enkel hongersnood door plotselinge droogte, overstromingen of oorlog komt aan bod. Beelden van uitgemergelde kinderen of voedselhulp zijn veel aangrijpender. Nochtans gaat dit maar over een kleine 5 miljoen mensen.

Het recht op voedsel staat in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Toch lijden in 2003 nog 2 miljard mensen op aarde aan allerlei vormen van ondervoeding. 800 miljoen mensen hebben niet genoeg eten en hebben dus chronisch honger. In de ontwikkelingslanden is dit 20 % van de bevolking. Dit is zo’n 15 % van de wereldbevolking. Oorzaken?

Steeds meer monden te voeden … De wereldbevolking stijgt, vooral in de ontwikkelingslanden.

Vergelijk met de figuur op de vorige dia.

Wereldgraanproductie …

Rendement …

Aantal oogsten/jaar … Een waarde van meer dan 1 betekent meer dan 1 oogst per jaar.

Theoretisch kunnen we genoeg voedsel voortbrengen om iedereen behoorlijk te voeden! Niet zozeer de omvang van de wereldvoedselproductie per persoon, maar de voedselbeschikbaarheid en de voedselzekerheid zijn dus van belang. ‘In welke mate heeft elk mens, op elk moment toegang tot voldoende voedsel om een gezond en actief leven te leiden?’ Antwoord op de vraag: “Niet elk mens heeft, op elk moment toegang tot voldoende voedsel om een gezond en actief leven te leiden”

Oorzaken van voedselcrisissen: een combinatie van factoren

Oorzaken van structurele ondervoeding: armoede

Toch een positieve evolutie? Evolutie aantal ondervoeden tussen 1990-1992 en 1998-2000

Toch een positieve evolutie?

Toch een positieve evolutie?

Productiestijging = minder ondervoeding, maar ten koste van milieuproblemen Bodemdegradatie

Verzilting geïrrigeerd land

Bodemerosie, ook in de westerse wereld

De andere kant: overvoeding ‘Vlees is voor de rijken, brood voor de armen.’ Deze uitspraak is van toepassing op deze voedselrozen.

De ‘McDonaldisering’ van de voeding Westerse producten worden ook in het Zuiden zwaar geadverteerd en veroveren zo een plekje op de derdewereldmarkt. De buitenlandse schulden bij het IMF en de lage exportinkomsten kelderen echter de koopkracht van vele ontwikkelingslanden. Daarbij komt nog dat lokale producten met een hoog proteïnegehalte dikwijls van de markt geduwd worden door wereldmerken met een lagere voedingswaarde, lokale fruitdrankjes worden uitgeroeid door de komst van Pepsi en Cola. Lege calorieën die duur betaald worden.

De wereldhandel

‘Voor ontwikkelingslanden is het een moeilijke keuze: de eigen landbouwopbrengsten verhogen of nadruk leggen op producten bestemd voor uitvoer met steeds fluctuerende prijzen. Vele landen zitten zwaar in de schulden en staan onder druk om maatregelen te nemen die de bevolking verder verarmen. De voedselonzekerheid neemt er toe door de teloorgang van de lokale teelten en kleine boeren, de plattelandsvlucht … Beslissingen van de WTO houden geen rekening met de broosheid van de markten van het Zuiden ten opzichte van de concurrentie van geïndustrialiseerde landen. Om de honger uit de wereld te bannen, moet voedselzekerheid een organisatieprincipe worden en door alle internationale organisaties worden toegepast.’

GGO’s: vloek of zegen? Een opdracht voor persoonlijk werk van de leerlingen: informatie opzoeken over GGO’s: Ga na op de verpakking van producten of er GGO’s in voorkomen. Welke landen zijn producenten van GGO’s? GGO’s worden ‘geproduceerd’ in fabrieken. Zoek er enkele op via het internet en probeer te weten te komen welke MNO eigenaar is. Met de discussie over GGO’s en MNO’s wordt een link gelegd naar het hoofdstuk over globalisering (hfdst 5).