Concurrentie, Complementariteit en Buitenlandse Investeringen Martijn J. Burger

Buitenlandse Investeringen in Europa 2  Buitenlandse investeringen, d.w.z. aantrekken van multinationals, is belangrijk voor stedelijke en regionale ontwikkeling.  Buitenlandse investeringen zorgen niet alleen voor nieuwe werkgelegenheid, maar geven ook toegang tot technologieën en kennis uit andere regio’s in de wereld.  Hiermee onderscheiden buitenlandse investeringen zich van binnenlandse investeringen.

Buitenlandse Investeringen in Europa 3 TotaalHoofdkantoren Bron: Van Oort, Burger & E&Y (2010)

Buitenlandse Investeringen in Europa  Overheden concurreren nationaal en internationaal om buitenlandse investeringen.  Overheden moeten daarom werken aan hun concurrentiekracht om investeringen aan te trekken en multinationals binnen hun stad en regio te houden.  Groeiende invloed concurrentiekracht in lokaal en regionaal ontwikkelingsbeleid:  Opkomst city-marketing  Grote hoeveelheid ranglijsten  Onduidelijk wie met wie concurreert. 4

Stedelijke en Regionale Concurrentie  Niet alle regio’s (steden) zijn even geschikt voor alle economische activiteiten.  Niet alle regio’s concurreren daarom met elkaar om buitenlandse investeringen gezien ze actief zijn in andere segmenten.  Voor een regio is het belangrijk te weten met welke andere regio’s zij concurreert, in welke segmenten.  Verbeteren concurrentiekracht  Acquisitiestrategie buitenlandse investeringen  Voor een regio is het tevens belangrijk te weten met welke andere regio’s zij complementair is. 5

Regionale Concurrentie op de Markt voor Buitenlandse Investeringen 6 Markt voor buitenlandse investeringen is op te delen in segmenten. Segment: Functie x Sector x Herkomstregio Regionale concurrentie: Mate waarin regio’s investeringen ontvangen in dezelfde segmenten gewogen met hoe belangrijk deze investeringen voor de desbetreffende regio’s zijn.

Data  fDI Markets Investment Monitor van de Financial Times  Monitor directe buitenlandse greenfield investeringen voor periode  Nieuwe projecten, expansies en herlocaties in 273 Europese regio’s in 29 landen.  Informatie over:  Locatie (Europese NUTS-2 regio)  Herkomstregio  Sector (procesindustrie, zakelijke diensten, financiële diensten, etc.)  Functie (hoofdkantoor, productiefaciliteit, verkoop- en marketingkantoor, transportcentrum, etc.)  Vraag: welke regio’s concurreren met elkaar om buitenlandse investeringen. 7

Verschillen tussen Regio’s en Concurrentie 8 DimVariabeleMate van Concurrentie Δ Aanwezigheid hulpbronnen– Δ Marktgrootte0 Δ Inkomen per hoofd– Δ Toegankelijkheid (lucht, weg, spoorweg)– Δ Bevolkingsdichtheid– Δ Uurloon– Δ Aantal patenten per hoofd– Δ % Hoogopgeleiden– Δ Fysieke afstand– Δ % bedrijfsbelastingen0 Regio's gelokaliseerd in ander land– Bron: Burger, Van der Knaap & Wall (2011)

9 Belangrijkste Concurrenten Zuid-Holland: Amsterdam Antwerpen Barcelona Düsseldorf Hamburg Keulen Lyon Milaan

Verhouding tot Concurrenten Petrochemie, Transportdiensten en Logistiek Door te bekijken hoe Zuid-Holland zich verhoudt tot haar concurrenten m.b.t. belangrijkste locatiefactoren kan inzicht gegeven worden in welke factoren verbetert moeten worden om concurrentiepositie te verbeteren. Bron: Burger & Wall (2012)

Implicaties  De relatie tussen regio’s is dus niet per definitie competitief.  Krachtenbundeling en samenwerking met andere regio’s is gewenst om te concurreren met grote Europese regio’s buiten Nederland.  Samenwerking tussen steden is aanwezig en intensiveert, maar er is nog veel te winnen voor het stedelijk netwerk.  Waarschuwing: een situatie van coöptitie. 11

Implicaties  Lokaal acquisitiebeleid zal zich niet alleen moeten richten op aantrekkelijke segmenten, maar vooral moeten richten op segmenten waarin de stad of regio een concurrentievoordeel heeft.  Acquisitiebeleid dat zich richt op het aantrekken van specifieke segmenten heeft een groter succeskans.  Kans dat multinationals die moeilijk in de regio kunnen worden ingebed (input-output relaties, lokale arbeidsmarkten) is nihil.  Kans dat multinations die moeilijk in de regio kunnen worden ingebed op den duur uit de regio verdwijnen is groot. 12

Implicaties 13 Bron: Young, Hood and Wilson (1994)

Implicaties  Investeringen zijn niet per definite een katalysator voor economische groei.  Men kan het beste investeringen aantrekken die de economische structuur van de regio versterken.  Buitenlandse investeringen zijn goed wanneer er een minimum hoeveelheid absorptive capacity in de vorm van menselijk kapitaal in een regio aanwezig is.  Deze absorptive capacity is sector- en functie-specifiek.  Aantrekken van economische activiteiten die gerelateerd zijn aan de kennis die aanwezig is in een stad (Neffke, 2011).  Rotterdam vs. Amsterdam 14

Skills aanwezig in Amsterdam en Rotterdam 15