Etnocentrische reacties van Nederlanders op allochtonen longitudinale en cross-nationalevergelijkingen

Etnocentrische reacties in soorten en maten Negatieve vooroordelen tegen ‘outgroups’ in combinatie positieve vooroordelen tegen ‘ingroup’ Negatieve vooroordelen tegen ‘outgroups’ in combinatie positieve vooroordelen tegen ‘ingroup’ Weerstand tegen immigranten ( en hun instituties) Weerstand tegen immigranten ( en hun instituties) Weerstand tegen asielzoekers ( en asielcentra ) Weerstand tegen asielzoekers ( en asielcentra ) Weerstand tegen sociale interactie met migranten Weerstand tegen sociale interactie met migranten Weerstand tegen burgerrechten voor migranten Weerstand tegen burgerrechten voor migranten Steun voor discriminatie van migranten Steun voor discriminatie van migranten Discriminatie van migranten Discriminatie van migranten Manifest geweld tegen migranten Manifest geweld tegen migranten

Steun voor discriminatie: longitudinale vergelijkingen op grond van representatieve, herhaalde steekproeven Sociaal-culturele veranderingen in Nederland (1980) Sociaal-culturele veranderingen in Nederland (1980) Sociaal en Cultureel Planbureau, Sociaal en Cultureel Planbureau, Culturele veranderingen : Culturele veranderingen : wie zou u ontslaan? wie zou u ontslaan? aan wie zou u de promotie geven? aan wie zou u de promotie geven? aan wie zou u het huis gunnen? aan wie zou u het huis gunnen?

Longitudinale beschrijvingsvragen Pieken: Pieken: eind jaren zeventig en eind jaren zeventig en eind jaren negentig eind jaren negentig Dalen: Dalen: midden jaren tachtig midden jaren tachtig midden jaren negentig midden jaren negentig

Beschrijvingsvragen: bij wat voor mensen vooral etnocentrische reacties? Theorie van conflicten tussen etnische groepen Theorie van conflicten tussen etnische groepen Hoe meer groepen met elkaar concurreren om schaarse goederen, des te meer vertonen zij antagonistische reacties Hoe meer groepen met elkaar concurreren om schaarse goederen, des te meer vertonen zij antagonistische reacties Individuen beschouwen zich als lid van een of meerdere groepen en trachten zich in positieve zin te onderscheiden van andere groepen Individuen beschouwen zich als lid van een of meerdere groepen en trachten zich in positieve zin te onderscheiden van andere groepen Leden van groepen die (objectief en/of subjectief) meer met leden van andere groepen concurreren, vertonen meer antagonistische reacties Leden van groepen die (objectief en/of subjectief) meer met leden van andere groepen concurreren, vertonen meer antagonistische reacties Hypotheses: minder geprivilegieerde groepsleden vertonen meer etnocentrische reacties dan geprivilegieerde groepsleden Hypotheses: minder geprivilegieerde groepsleden vertonen meer etnocentrische reacties dan geprivilegieerde groepsleden

Bevindingen inzake hypotheses over minder geprivilegieerde groepsleden Laag opgeleiden Laag opgeleiden Lage inkomensgroepen Lage inkomensgroepen Beroepsgroepen: handarbeiders en kleine zelfstandigen Beroepsgroepen: handarbeiders en kleine zelfstandigen Op diverse steekproeven getoetst: Op diverse steekproeven getoetst: steeds weer bevestigd! steeds weer bevestigd! Geldt niet voor werklozen Geldt niet voor werklozen maar wel voor andere uitkeringsgerechtigden maar wel voor andere uitkeringsgerechtigden

Periodieke verklaringen voor longitudinale veranderingen met theorie van conflicten tussen etnische groepen Hoe sterker de onderlinge concurrentie tussen etnische groepen om schaarse goederen in bepaalde periodes, des te wijder verbreid zijn de etnocentrische reacties (periode effecten) Hoe sterker de onderlinge concurrentie tussen etnische groepen om schaarse goederen in bepaalde periodes, des te wijder verbreid zijn de etnocentrische reacties (periode effecten) Onderlinge concurrentie neemt toe in tijden van Onderlinge concurrentie neemt toe in tijden van (toenemende of hoge) werkloosheid (toenemende of hoge) werkloosheid (toenemende of hoge) immigratie (toenemende of hoge) immigratie Hypotheses: etnocentrische reacties zijn wijder verbreid ten tijde van dergelijke Hypotheses: etnocentrische reacties zijn wijder verbreid ten tijde van dergelijke (veranderingen in de) maatschappelijke omstandigheden

Cohort verklaringen inzake longitudinale veranderingen met theorie van conflicten tussen etnische groepen Hoe sterker de onderlinge concurrentie om schaarse goederen was tijdens ‘de vormende jaren’ van een cohort, des te wijder verbreid zijn de etnocentrische reacties nadien (cohort effecten) Hoe sterker de onderlinge concurrentie om schaarse goederen was tijdens ‘de vormende jaren’ van een cohort, des te wijder verbreid zijn de etnocentrische reacties nadien (cohort effecten) Onderlinge concurrentie neemt toe in ‘vormende jaren’ door Onderlinge concurrentie neemt toe in ‘vormende jaren’ door werkloosheid werkloosheid immigratie immigratie Hypotheses: hoe sterker de concurrentie tijdens de vormende jaren, hoe wijder verbreid de etnocentrische reacties van die cohorten, ook nadien Hypotheses: hoe sterker de concurrentie tijdens de vormende jaren, hoe wijder verbreid de etnocentrische reacties van die cohorten, ook nadien

Bevindingen inzake verklaringen voor longitudinale veranderingen Etnocentrische reacties wijder verbreid in Etnocentrische reacties wijder verbreid in Periodieke omstandigheden: Periodieke omstandigheden: Grote toestroom van immigranten Grote toestroom van immigranten Veranderingen in de werkloosheid Veranderingen in de werkloosheid Cohort omstandigheden Cohort omstandigheden Aanwezigheid van immigranten Aanwezigheid van immigranten Werkloosheid Werkloosheid

Van longitudinale naar cross-nationale vergelijkingen In hoeverre is Nederland (nog) het gastvrije en tolerante land van weleer? In hoeverre is Nederland (nog) het gastvrije en tolerante land van weleer? Dat waren we al (lang) niet meer toen geprivilegieerde groepen in de Nederlandse samenleving dat nog dachten! Dat waren we al (lang) niet meer toen geprivilegieerde groepen in de Nederlandse samenleving dat nog dachten! En nu recentelijk dan? En nu recentelijk dan?

Etnocentrische reacties Nederland European Social Survey Percentage instemming Weerstand tegen immigranten 43,0 Weerstand tegen asielzoekers 36,5 Weerstand tegen multiculti samenleving 30,8 Etnische distantie 17,7 Ervaren etnische dreiging 55,1

Cross-nationale vergelijkingen Weerstand tegen immigranten

Cross-nationale vergelijkingen Weerstand tegen asielzoekers

Cross-nationale vergelijkingen Weerstand tegen sociale interactie

Cross-nationale vergelijkingen inzake percepties van etnische dreiging

Verklaringen voor cross-nationale verschillen in etnische dreiging met theorie van conflicten tussen etnische groepen Hoe sterker de onderlinge concurrentie tussen etnische groepen om schaarse goederen in een bepaald land is, des te wijder verbreid zijn de etnocentrische reacties Hoe sterker de onderlinge concurrentie tussen etnische groepen om schaarse goederen in een bepaald land is, des te wijder verbreid zijn de etnocentrische reacties Onderlinge concurrentie is groter in landen met Onderlinge concurrentie is groter in landen met hoge werkloosheid en/of laag bnp hoge werkloosheid en/of laag bnp veel migranten, veel migratie en veel asielverzoeken veel migranten, veel migratie en veel asielverzoeken Hypotheses: percepties van etnische dreiging zijn wijder verbreid in samenlevingen met dergelijke maatschappelijke omstandigheden Hypotheses: percepties van etnische dreiging zijn wijder verbreid in samenlevingen met dergelijke maatschappelijke omstandigheden

Bevindingen voor cross-nationale verschillen in etnische dreiging Niet de relatieve werkloosheid, Niet de relatieve werkloosheid, Niet het aantal asielverzoeken, Niet het aantal asielverzoeken, Maar wel……… Maar wel……… de netto migratie de netto migratie de numerieke aanwezigheid van migranten de numerieke aanwezigheid van migranten alsook de hoogte van het BNP alsook de hoogte van het BNP

Samenvatting Nederlanders vertoonden al etnocentrische reacties tegenover allochtonen toen intellectuelen nog meenden dat ‘iedereen’ tolerant was Nederlanders vertoonden al etnocentrische reacties tegenover allochtonen toen intellectuelen nog meenden dat ‘iedereen’ tolerant was Nederlanders zijn nu ‘gemiddelde’ Europeanen wat betreft de etnocentrische reacties tegenover allochtonen Nederlanders zijn nu ‘gemiddelde’ Europeanen wat betreft de etnocentrische reacties tegenover allochtonen