Revalidatietraining bij spier en peesletsel Raymond Meyer sportfysio-manueeltherapeut SMC KNVB 10 januari 2011

KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel Inhoud KNVB Werkstructuur, opzet onderzoek Epidemiologie Anatomie Diagnostiek Revalidatie Preventie KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel

KNVB locatienaam // datum // titel // www.knvb.nl U.C.S. (Universitair Centrum Sportgeneeskunde) U.M.C. (Utrechts Medisch Centrum) S.M.C. (Sport Medisch Centrum Zeist) 4x sportartsen 7x sportfysiotherapeuten KNVB locatienaam // datum // titel // www.knvb.nl

Dutch Hamstring injection therapy study HIT study (in samenwerking UMC Utrecht, SMC KNVB, MC Haaglanden) KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel

Fysiotherapie protocol Sherry & Best 2004, Hamilton et al. 2010 Best evidence: 2x per week met FT (max 5 weken) Range of Motion (geen superfysiologische rek) Spieroefeningen isometrisch concentrisch excentrisch Core-stability Sportspecifieke training in fase voor sportterugkeer Dagelijks Thuisoefenprogramma Sherry & Best 2004 Dutch HIT-study 4-4-2017

Dutch HIT-study Doel: vergelijking behandelresultaat Fysiotherapie ACP injectie therapie Placebo injectie therapie (fysiologische zoutoplossing) Fysiotherapie Beide groepen 2x week tot sportterugkeer Maximaal 5 weken Thuisoefenprogramma Belang voor sporter Topsportzorg Snelle diagnostiek Volledige behandeling vergoed Dutch HIT-study 4-4-2017

Dutch HIT-study Grote uitdaging: inclusie patiënten Belangrijke rol fysiotherapeuten!! (En overige sportmedische begeleiders) Start: februari 2011 (intentie) Contact laagdrempelig Telefonisch: … Email: info@dutchhitstudy.nl Website: www.dutchhitstudy.nl Dutch HIT-study 4-4-2017

KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel Epidemiologie -1- KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel

KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel Epidemiologie -2- Betaald voetbal Ca. ¼ van de blessures bovenbeenblessures 13 – 17 % van de blessures betreffen hamstringblessures 2/3 zijn bicepsblessures 21 – 31 % recidief blessures Ekstrand c.s. (1983) Hoy c.s. (1992) Arnason c.s. (1996) Hawkins c.s. (2001) Graafmans c.s. (2003) Woods c.s. (2004) KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel

KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel Epidemiologie -3- Per hamstringblessure gemiddeld 18 gemiste dagen en 3 – 3 ½ gemiste wedstrijden 5 – 6 hamstringblessures per club per seizoen (Woods c.s., 2004) KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel

KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel The core KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel

Functie SI-gewricht in bewegingsketen -1- Mobiliteit Stabiliteit Transfer belasting rug  bekken  onderste extremiteit Verplaatsing grond-reactie krachten onderste extremiteit naar romp KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel

Functie SI-gewricht in bewegingsketen -2- Stabiliteit en mobiliteit aan elkaar gerelateerd Vormsluiting: vorm sacrum en irregulaire gewrichtsoppervlak Krachtsluiting: ligamentaire spanning en spierkrachten geven compressie SI-gewricht Mn force closure door ligamenten en spieren met vezels die loodrecht op SI gewricht lopen. KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel

KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel Lig. iliolumbale Lig. sacroiliac. post. longum Lig. sacrotuberale KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel

KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel Lig. sacrotuberale Aanhechtingsplaats m. biceps femoris, caput longum m. gluteus maximus m. piriformis fascia thoracolumbalis KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel

KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel Anatomie hamstrings m. semitendinosus m. biceps femoris M. biceps femoris: - tuber ischiadicum - caput fibulae - flexie knie, retroflexie heup, exorotatie heup - verbonden met lig sacrotuberale -nutatie bekken M. semitendinosus - tuber ischiadicum - mediale rand tuberositas tibiae - flexie knie, retroflexie heup, endorotatie heup M. semimenbranosus - tuber ischiadicum - mediale condyl tibiae m. semimembranosus KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel

Functionele anatomie hamstrings Biceps: nutatie SI gewricht, retroflexie heup, flexie knie, exorotatie onderbeen t.o.v. knie Semitendinosus: flexie knie, retroflexie heup, endorotatie onderbeen t.o.v. knie Semimembranosus: flexie knie, retroflexie heup, endorotatie onderbeen t.o.v. knie N.B. Agonisten voorste kruisband! Bij tractie aan biceps bij cadaver onderzoek toont verplaatsing van de diepe laag van de thoracolumbale fascie door de transfer middels lig sacrotuberale. (Proefschrift Pool-Goudzwaard) Biceps geen effect op spanning lig sacroiliaca dorsalis longus. (Pool-Goudzwaard) Contractie van biceps femoris leidt tot toename SIJ stijfheid (van Wingerden et al, 2002) Een gedeelte van de kracht van de biceps is nodig in flexie. Bij flexie zijn er meer contranutatie krachten nodig om te voorkomen dat er te veel nutatie optreedt. De biceps kan deze contranutatiekrachten voorzien. M. biceps femoris: - tuber ischiadicum - caput fibulae - flexie knie, retroflexie heup, exorotatie heup M. semitendinosus - tuber ischiadicum - mediale rand tuberositas tibiae - flexie knie, retroflexie heup, endorotatie heup M. semimenbranosus - tuber ischiadicum - mediale condyl tibiae KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel

Oorzaken hamstringblessure Disbalans kracht hamstrings vs quadriceps (Askling c.s., 2003) Spiervermoeidheid (Worrell c.s., 1994) Verkorte hamstrings (van Wingerden c.s., 1993, Witvrouw c.s., 2003 en 2004) Onvoldoende warming up Lichamelijk contact Recidief hamstringblessures (Holmich c.s., 2005) Afwijkende looptechniek (Arendse c.s., 2004) Onvoldoende “core stability” (Kibler c.s., 2006) Hamstringsyndroom (Puranen c.s., 1988) excentrische insufficiëntie hamstrings KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel

Hypothese Verrall c.s (2001) Hamstrings zijn het meest kwetsbaar bij snelle verandering van excentrische naar concentrische contractie KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel

Hypothese Hossain & Nokes (2005) Normale belasting van gewicht Belasting SI-gewricht Strain weke delen ↑ Zwakte of verkeerde gluteus maximus actie Lage rugpijn Biceps speelt alsvolgt een rol Suboptimale gluteus activiteit --> verstoring gewichtstransfer --> compensatie gebrek stabiliteit door biceps --> minder optimale stabilisatie --> gewricht in ongunstige positie. Instabiel SI-gewricht Compensatoire biceps contractie KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel

KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel Hypothese Inklaar (2006) Disfunctie van het SI-gewricht leidt tot vermindering van de excentrische kracht van de m. biceps femoris KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel

KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel Diagnostiek Anamnese Lichamelijk onderzoek Inspectie Actief bewegingsonderzoek Passief bewegingsonderzoek Palpatie Bij twijfel (omtrent ernst): Echografie MRI KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel

KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel Bewegingsonderzoek Core stability Disfunctie SI-gewricht Lengte- en weerstandstesten hamstrings KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel

Onderzoek core stability Dynamic joint stability measurements Proprioception Postural control Electromyography Kinetics and kinematics Wikstrom c.s., 2006 KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel

Onderzoek core stability Body sway movements (Tropp c.s., 1985) Drop jump test (Hewett c.s., 2004) Core stability tests (Kibler c.s., 2006) KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel

Onderzoek disfunctie SI-gewricht -1- Mobiliteitstesten active straight leg raising test standing stork test seated flexion test standing flexion test NB: linker en rechter SI-gewricht met elkaar vergelijken! KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel

Onderzoek disfunctie SI-gewricht -2- Pijn provocatie testen Gaenslen test Patrick's sign compression test distraction test thigh thrust test NB: minimaal moeten 3 testen positief zijn voor valide resultaat (van der Wurff, 2005) KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel

KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel Diagnostiek hamstring-blessures KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel

Diagnostiek: indeling naar ernst Graad 1: milde strain (overrekking) Graad 2: matige strain / partiële ruptuur met krachtsverlies Graad 3: ernstige strain – totaal ruptuur. Totaal verlies spierfunctie KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel

Haematoomvorming bij hamstringsblessures KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel

Fysiologisch herstel Respecteren diverse fasen van wondherstel Bloedings-/ontstekingsfase Proliferatiefase Remodelleringsfase Functionele fase Principe van overload en periodisering Onderscheidt weefsel: spier, tendo-myogeen, pees! KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel

KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel Herstelproces Herstel conform fysiologische hersteltijd van de verschillende typen collageen Primair als fysiotherapeutisch behandelaar maar tevens coach naar volledige belastbaarheid Handelend vanuit volledige diagnostiek Einddoelen formuleren KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel

KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel Denkmodel Meerdimensionaal belasting-/belastbaarheidsmodel (MDBB, Hagenaars, Bernards) Analyse vanuit de grondmotorische eigenschappen behorende bij de voetballer c.q. het voetbal Handelen vanuit een samenwerking tussen speler, orthopedisch chirurg, clubarts (sportarts) en sportfysiotherapeut KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel

KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel EHBO Rust Koelen Compressie Elevatie KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel

KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel Behandelplan Optimaliseren van de range of motion (ROM) Spierversterken Coördinatie Uithoudingsvermogen KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel

KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel Oefenprogramma Coördinatie Kracht Snelheid Uithoudingsvermogen Lenigheid KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel

KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel Behandeling Fase 1 (ontstekingsfase) Partieel mobiliseren met compressiebandage Koelen (ijs) gedurende 15 minuten, 2x per dag 2 krukkengang Actief knie buigen en strekken, onbelast en pijnvrij Mobiliseren SI-gewricht bij dysfunctie (Cibulka c.s., 1986) Tijdelijk NSAID medicatie (Petersen c.s., 2005) KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel

KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel Behandeling Fase 2 (proliferatiefase) Stretching hamstrings binnen pijngrens Concentrische training krachtuithoudingsvermogen hamstrings binnen pijngrens (vb middels electrostimulatie) Isometrische krachttraining hamstrings in verschillende gewrichtshoeken Functioneel stabiliserende oefentherapie lage rug en bekken (Sherry c.s.,2004, Kibler c.s, 2006) Mobiliserende oefentherapie SI-gewricht Vervangende training algemeen aëroob uithoudingsvermogen Autologous conditioned serum injections (Wright-Carpenter c.s., 2004) KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel

Training lumbopelvische stabiliteit Fase 1: m. transversus abd., mm. multifidi zonder beweging extremiteiten en romp Fase 2: idem met beweging extremiteiten Fase 3: idem met beweging extremiteiten en romp Fase 4: m. erector spinae, mm. obliquus abd. ext. en int., m. gluteus maximus, m. latissimus dorsi (in 3 lussen met romprotatie) Pool-Goudzwaard, 2003 KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel

KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel Behandeling Fase 3 (remodelleringsfase) Stretching hamstrings (Witvrouw c.s., 2004) Uitbouw krachttraining, introductie excentrische krachttraining (Askling c.s., 2003) Introductie looptraining: loop-ABC en loopvermogen Introductie individuele baltraining KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel

KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel Behandeling Fase 4 (functionele fase) Onderhoud stretching Training maximaal kracht en snelkracht met transfer naar sprintarbeid Training excentrische kracht via squat (lunges) met transfer naar plyometrische oefenvormen op het veld Training anaëroob loopvermogen Intensivering individuele baltraining KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel

KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel Behandeling Fase 5 (reïntegratiefase) Aansluiting bij groepstraining, opbouwen wedstrijdritme Onderhoud training (excentrische) kracht hamstrings Onderhoud functioneel stabiliserende training lage rug en bekken Onderhoud mobiliserende training SI-gewricht Isokinetische krachttest KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel

KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel Revalidatie opbouw KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel

Revalidatie opbouw fase veldtraining Coördinatie training Techniek training Pass en trapvormen Loop (conditie) training positie/ partijvormen in grote ruimte opbouw van: -kaatser -neutrale man -overtal -gelijke aantallen -ondertal KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel

Revalidatie opbouw Fase veldtraining Positie spel kleine ruimte Oefenwedstrijd 2e elftal 30 min.-45 min.-60 min.-90 min. Competitiewedstrijd KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel

KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel Preventie Warming up Uitgerust aanvangen met training en wedstrijd Goed doseren van training- en wedstrijdbelasting Stretching hamstrings Excentrische training hamstrings Mobiliserende oefeningen SI-gewricht Functioneel stabiliserende oefeningen lage rug en bekken KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel

KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel Bedankt voor uw aandacht! KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel

KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel