Energieboekhouding 20 oktober 2011 mei 2011

Energieboekhouding : wat en waarom ? Criteria minimumvereisten Inhoud Voorstelling Eandis Energieboekhouding : wat en waarom ? Criteria minimumvereisten Opstart en opvolging Datacaptatie Begrippen en rekenregels Output van een energieboekhoudsysteem Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Situering Eandis in energiemarkt Producenten elektriciteit CREG / VREG Invoerders aardgas Elia Fluxys Distributie- netbeheerders Leveranciers Klanten Energieboekhouding COMEET 4/04/2017 mei 2011 Voorstelling Eandis

Energiebevoegdheden in België Federaal transport > 70 kV uitrustingsplannen E/G elektriciteitsproductie elektriciteitstransmissie gasimport & -stockering kernenergie tarieven Gewestelijk elektriciteitsdistributie gasdistributie hernieuwbare energie decentrale productie rationeel energiegebruik sociale openbare-dienstverplichtingen De activiteiten van de regulatoren sluiten aan op de gescheiden bevoegdheden. Hierop wordt in de volgende slides dieper ingegaan. VREG CREG CWAPE BRUGEL Energieboekhouding COMEET 4/04/2017 mei 2011 Voorstelling Eandis

Distributienetbeheerders Beheren, bouwen en onderhouden voor een bepaald grondgebied het distributienet voor elektriciteit en aardgas Vervoeren op vraag van de leveranciers de energie tot bij de distributienetgebruikers die op het net zijn aangesloten Treden op als sociale leverancier voor ‘gedropte’ huishoudelijke klanten Bevorderen het rationeel energiegebruik Beheren het toegangsregister Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Distributienetbeheerders Voor 12 jaar aangeduid door de VREG voor een welbepaald grondgebied netgebruikers kunnen niet zelf kiezen 2 mogelijke samenwerkingsverbanden Gemengde distributienetbeheerders vereniging van gemeenten ( soms ook provincie ) en een privé-deelnemer in Vlaanderen : Gaselwest, Imewo, Intergem, IMEA, Iveka, Iverlek, Sibelgas samenwerking in Eandis Zuivere distributienetbeheerders (+ gemeentelijke regies) geen privé-deelnemer samenwerking in InfraX ( Interelectra, IVEG, WVEM ) Energieboekhouding COMEET 4/04/2017 mei 2011 Voorstelling Eandis

Gemengde distributienetbeheerders elektriciteit Energieboekhouding COMEET 4/04/2017 mei 2011 Voorstelling Eandis

Gemengde distributienetbeheerders aardgas Energieboekhouding COMEET 4/04/2017 mei 2011 Voorstelling Eandis

Elektriciteit - aardgas - netten - distributie Eandis Elektriciteit - aardgas - netten - distributie Eandis voert exploitatietaken uit voor zeven distributie- netbeheerders voor elektriciteit en aardgas : Gaselwest, IMEA, Imewo, Intergem, Iveka, Iverlek en Sibelgas Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Wat doet Eandis ? Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Energieboekhouding : wat en waarom ? Criteria minimumvereisten Inhoud Voorstelling Eandis Energieboekhouding : wat en waarom ? Criteria minimumvereisten Opstart en opvolging Datacaptatie Output van een energieboekhoudsysteem Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Wat is energieboekhouding ? Regelmatige registratie analyse rapportering van elektriciteits-, brandstof-, waterverbruiken en eventueel nog andere stromen Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Wat is energieboekhouding ? Opgemeten verbruiken vergelijken met referentiewaarden verwachte verbruiken Doel: opsporen van abnormale verbruiken kwantificeren van besparingen Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Waarom energieboekhouding ? Beter inzicht verwerven in energie- en waterverbruik Prijzen van energieleveranciers vergelijken Abnormaal verbruik opsporen Het gebruik van de technische installaties evalueren De gebouwfysische eigenschappen evalueren De prestaties van onderhoudsfirma’s evalueren Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Waarom energieboekhouding ? Besparingsmaatregelen evalueren Doorbelasting (verbruik & kosten verdelen tussen diensten) Het energiebewustzijn aanmoedigen (streefdoelen bepalen) Een beter inzicht geven in de rendabiliteit van toekomstige investeringen Instrument voor EPC De energiehuishouding van een gebouw/proces evalueren Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Energieboekhouding : wat en waarom ? Criteria minimumvereisten Inhoud Voorstelling Eandis Energieboekhouding : wat en waarom ? Criteria minimumvereisten Opstart en opvolging Datacaptatie Output van een energieboekhoudsysteem Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Criteria minimumvereisten Voorbereiding Inventariseren welke gebouwen / processen opgenomen dienen te worden Budget bepalen Methodologie kiezen Functionele vereisten van de software vastleggen Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Criteria minimumvereisten Methodologie: o.a. Uitbesteden of in eigen beheer? Internetapplicatie of stand alone software? Datacaptatie: telemetrie of manueel? Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Criteria minimumvereisten Functionele vereisten van de software: Flexibele rapportering Klimaatcorrectie Interpolatie Benchmarking Overige Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Criteria minimumvereisten Flexibele rapportering In functie van de tijd: interval = uur, week, maand, jaar,… In functie van de gebruiker Vergelijken van verschillende jaren, gebouwen, processen,… Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Criteria minimumvereisten Verbruik standaardiseren De opnames omzetten in gemeenschappelijke eenheid  kWh Meterstand aardgas in m³, factuur in kWh ! Omrekening: 1 m³ hoog calorisch aardgas = 11,67 kWh 1 m³ laag calorisch aardgas = 10,28 kWh 1 l lichte stookolie = 10,22 kWh 1 l zware stookolie = 11,27 kWh 1 kg propaan = 13,84 kWh 1 kg butaan = 13,72 kWh Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Criteria minimumvereisten Klimaatcorrectie Energieverbruik voor verwarming wordt bepaald door: Gebouw Installaties Gebruik Klimaat Abstractie van het klimaat maken om te kunnen vergelijken over verschillende jaren = gecorrigeerd verbruik Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Criteria minimumvereisten Klimaatcorrectie Om verschillende jaren te vergelijken Effecten van koudere en warmere winters uitmiddelen Graaddagenmethode Graaddagen = Som van de verschillen tussen gemiddelde binnen- en buitentemperaturen Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Criteria minimumvereisten Klimaatcorrectie Verschillende soorten graaddagen i.f.v. verwarmingsregime (15/15, 16,5/16,5, 19/19,…) Bij 15/15 wordt 15°C als gemiddelde Tbinnen genomen (d.w.z. dat men vanaf 15°C begint te verwarmen) Methode voor berekenen van graaddagen: Te = Tequivalent = (60% van Tgem van dag D) + (30% van Tgem van dag D-1) + (10% van Tgem van dag D-2) Graaddagen = #grd = 15°C - Te Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Criteria minimumvereisten Klimaatcorrectie: voorbeeld graaddagen Gegeven: Tgem 03/01 = -0,9 °C Tgem 04/01 = 1,1 °C Tgem 05/01 = 0,2 °C Gevraagd: bereken het aantal graaddagen 16,5 equivalent van 05/01. Oplossing: Te = 0,6 Tm + 0,3 Tm-1 + 0,1 Tm-2 = 0,4 °C Dje = 16,5 – 0,4 = 16,1 Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Criteria minimumvereisten Klimaatcorrectie: gecorrigeerd verbruik Enkel positieve waarden worden gesommeerd, negatieve worden 0 (verwarming uit !). Hoe hoger het # grd, hoe kouder de beschouwde periode Voor een heel jaar: alle grd worden opgeteld van een volledig jaar Hoe hoger het #grd, hoe kouder het stookseizoen van dat jaar Gecorrigeerd verbruik = (# normale grd / # actuele grd) * werkelijk verbruik Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Criteria minimumvereisten Klimaatcorrectie: voorbeeld gecorrigeerd verbruik Gegeven: Werkelijk brandstofverbruik 2009: 500.000 kWh Werkelijk brandstofverbruik 2010: 600.000 kWh Grd actueel 2009: 1812 Grd actueel 2010: 2292 Grd normaal: 1945 (= gem. van 1981  2010) Gevraagd: Waren 2009 en 2010 kouder of warmer dan gemiddeld ? Oplossing: 2009: warmer dan normaal 2010: kouder dan normaal Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Criteria minimumvereisten Klimaatcorrectie: voorbeeld gecorrigeerd verbruik Gegeven: Werkelijk brandstofverbruik 2009: 500.000 kWh Werkelijk brandstofverbruik 2010: 600.000 kWh Grd actueel 2009: 1812 Grd actueel 2010: 2292 Grd normaal: 1945 (= gem. van 1981  2010) Gevraagd: Bereken het gecorrigeerd verbruik. Oplossing: Gecorr. kWh 2009: 1945/1812 x 500.000 = 536.561 kWh Gecorr. kWh 2010: 1945/2292 x 600.000 = 509.146 kWh Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Criteria minimumvereisten Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Criteria minimumvereisten Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Criteria minimumvereisten Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Criteria minimumvereisten Klimaatcorrectie Waar de graaddagen te vinden ? Abonnement KMI www.aardgas.be Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Criteria minimumvereisten Interpolatie bij manuele opname Opnameperiode verschilt soms van rapportageperiode  omrekening nodig Gapfilling: ontbrekende meterstanden Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Criteria minimumvereisten Benchmarking Vergelijking van specifieke verbruiken (kengetallen) Voorbeelden kWh/m² verwarmd vloeroppervlak kWh/bed, kWh/parkeerplaats,… kWh per geproduceerde eenheid Doel Vergelijken van gebouwen met eenzelfde functie Vergelijken van productielijnen Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Criteria minimumvereisten Overige Energiekosten ook opvolgen? Compatibiliteit met gebouwbeheersystemen? Andere parameters mee opvolgen: afval, productie, temperaturen, milieuparameters,…? Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Energieboekhouding : wat en waarom ? Criteria minimumvereisten Inhoud Voorstelling Eandis Energieboekhouding : wat en waarom ? Criteria minimumvereisten Opstart en opvolging Datacaptatie Output van een energieboekhoudsysteem Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Opstart energieboekhouding Energiescan ter plaatse Inventarisatie gebouweigenschappen: Bouwfysica: plannen, afmetingen, verwarmde oppervlakte en volume, isolatiewaarden van dak, vloer en wanden, bouwjaar,… Installaties: verwarming, koeling, ventilatie, SWW, verlichting,… Processen Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Opstart energieboekhouding Energiescan ter plaatse Gebruikers Soort gebouw / activiteit Bezettingsuren # personeelsleden, bezoekers, gebruikers,… Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Opstart energieboekhouding Energiescan ter plaatse Inventarisatie meters: Hoofdmeters elektriciteit, aardgas, stookolie, vloeibaar gas, stoom, water + aftelmeters Aandacht voor meternummer, locatie, eenheid, schaalfactor, # telwielen, verbruikers Analyse energiefacturen: EAN-nummers Controle meters Historiek ingeven Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Opvolging energieboekhouding Registreren Verwerken / Analyseren Rapporteren Bijsturen Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Opvolging energieboekhouding Registreren: Manueel: Op welke basis: wekelijks, maandelijks, jaarlijks…? Hoe groter de verbruiker, hoe kleiner best het interval Meterstanden of verbruiken? Tools: meterkaart afprinten, handterminal, PDA? Automatisch: Telemetrie: op kwartuurbasis Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Opvolging energieboekhouding Verwerken: Manueel: input in energieboekhoudsoftware Automatisch: inladen van verbruiksdata Controle en validatie van data Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Voorbeeld registratie energieverbruik Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Voorbeeld registratie energieverbruik Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Opvolging energieboekhouding Rapporteren: Tabellen en grafieken met verbruiken: maandverbruiken, kwartuurprofielen,… Vergelijkingen over verschillende jaren Alarmen bij overschrijdingen Benchmarking Jaarrapporten Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Opvolging energieboekhouding Bijsturen: Oorzaken overschrijdingen opsporen Besparingen evalueren (€, milieu) Sensibiliseren Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Energieboekhouding : wat en waarom ? Criteria minimumvereisten Inhoud Voorstelling Eandis Energieboekhouding : wat en waarom ? Criteria minimumvereisten Opstart en opvolging Datacaptatie Begrippen en rekenregels Output van een energieboekhoudsysteem Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Datacaptatie Manueel Telemetrie Meters Bekabeling Dataloggers Communicatie Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Datacaptatie Manueel Correct opmeten van meterstanden is van cruciaal belang !! Duidelijke afspraken maken: Wie neemt op ? Wanneer ? Wie voert in ? Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Telemetrie = meterstanden op afstand aflezen Datacaptatie Telemetrie = meterstanden op afstand aflezen Voordeel: zonder extra inspanning het aantal telleropnames enorm opdrijven  meer mogelijkheden om abnormale toestanden te detecteren Nadeel: duurder: € 500 tot € 3.000 per meter Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Datacaptatie Meters Meest gebruikt: pulsgevende meters : per gebruikte eenheid wordt een puls naar de datalogger gestuurd Vervanging door netbeheerder of zelfplaatsing Alternatieven: cameralezing of optische reflectiekop Bekabeling 2-draadsleiding van meters naar datalogger 300 m maximaal Kan ook draadloos Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Digitale en analoge ingangen Datacaptatie Dataloggers Digitale en analoge ingangen Capteren om de 15’ data en versturen deze 1 keer per 24u Communicatie Via modem en telefoonlijn, via GSM-modem, via GPRS Eventuele koppeling met GBS, SCADA, databases,… Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Datacaptatie: stookoliedebietmeter Waarom: vanwege onvoldoende nauwkeurigheid van Niveaumeters tank Aantal branduren gemeten via urentellers Stookoliedebietmeter: Principe van water- of gasteller Beperkte investering: € 250 tot € 350 Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Energieboekhouding : wat en waarom ? Criteria minimumvereisten Inhoud Voorstelling Eandis Energieboekhouding : wat en waarom ? Criteria minimumvereisten Opstart en opvolging Datacaptatie Begrippen en rekenregels Output van een energieboekhoudsysteem Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Voorbeeld ontregeling verwarmingsinstallatie Output Voorbeeld ontregeling verwarmingsinstallatie Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Voorbeeld relighting sporthal Output Voorbeeld relighting sporthal Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Voorbeeld besparing door condensatieketel Output Voorbeeld besparing door condensatieketel Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Voorbeeld kwartuurwaarden zwembad Output Voorbeeld kwartuurwaarden zwembad Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Voorbeeld detectie van waterlek Output Voorbeeld detectie van waterlek Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Conclusie REG = Energieboekhouding = Energie + geld besparen Milieu + hulpbronnen besparen Efficiëntie + comfort verhogen Energieboekhouding = Kwantificeert het energieverbruik Rapporteert besparingen en overschrijding Basis voor energiezorg Van cruciaal belang: consequent en juist meterstanden noteren en opvolgen !! Energieboekhouding COMEET 4/04/2017

Dank voor uw aandacht en veel succes ! Energieboekhouding COMEET 4/04/2017