Adaptieve Ondersteuning van Mens-Computer Teams Een Verkenning van het Gebruik van Cognitieve Modellen van Vertrouwen en Aandacht Peter-Paul van Maanen Promotor: prof.dr. Jan Treur, copromotor: dr. Tibor Bosse

Wat is het probleem? Mensen maken relatief steeds meer fouten in het gebruik van computergestuurde apparaten: 70-80% ongevallen in luchtvaart door menselijke fouten! Ook in andere domeinen: militair, ruimtevaart, spoorwegen, scheepvaart, medisch, etc. Terwijl afgelopen 40 jaar aantal fouten door computers juist enorm is gedaald! Piloot Weer Ander personeel Terrein Hoogspanningskabels Mankement frame vliegtuig

Wat is het probleem? Lijkt krachtmeting tussen mens en computer Je zou misschien willen: Computer zoveel mogelijk overnemen van mens Echter: Situatie niet altijd gebaat bij ‘zo veel mogelijk automatiseren’ Ha! Ik win! De situatie is niet altijd gebaat bij ‘zo veel mogelijk automatiseren’, vriend

Wat is het probleem? Vooral niet bij oplossen ingewikkelde problemen: Mensen zijn zeker (nog) nodig Maar niet zonder hulp van computer Dit leidt tot soort ‘gedwongen huwelijk’:

Waar willen we dan naar toe? prestatie

Waar willen we dan naar toe? Zo veel mogelijk automatiseren Fouten mens bij interactie ‘verkwanselt’ potentieel nut van computer prestatie

Waar willen we dan naar toe? Voorkomen fouten mens mbv computer prestatie

Waar willen we dan naar toe? Uitdaging: Hoe mens te helpen bij voorkomen van fouten bij interactie met computergestuurde apparaten? Mogelijke oplossing: Een socialere computer! Een computer die: meedenkt met de mens helpt als problemen worden verwacht

Waar willen we dan naar toe? Model 1: Wat denkt hij? Model 2: Hoe zou hij moeten denken? Verschillend? Hoe zal ik hem hierbij ondersteunen? meedenken helpen Socialere computer = meedenken helpen

Wat hebben we uitgeprobeerd? Computer die meedenkt op de volgende vlakken: 1.Op wie en wat vertrouwt de mens? Mens kan te veel of te weinig vertrouwen op computers of mensen 2.Waar ligt de aandacht van de mens? Mens weet niet altijd of hij met de relevante dingen bezig is

Wat hebben we uitgeprobeerd? Computer die helpt op de volgende manieren: A.Beslisondersteuning Het geven van advies

Wat moet ik nou doen? Had je deze informatie al gezien? Nee! Dank je voor het meedenken en je hulp! Voorbeeld: Beslisondersteuning Zo te zien heeft hij moeite het probleem op te lossen Het schiet zo niet echt op, wellicht dat ik hem kan helpen! Nu kan ik mijn probleem gelukkig oplossen

Wat hebben we uitgeprobeerd? Computer helpt op de volgende manieren: A.Beslisondersteuning Het geven van advies B.Adaptieve autonomie Het overnemen van taken

Volgens mij zit dit zo… Zal ik het even van je overnemen? Dan kan jij je op iets anders concentreren Voorbeeld: Adaptieve autonomie Wat sociaal van je! Ja, graag! Ik had inderdaad nog wat andere dingen te doen Nou, volgens mij niet… Als hij zo door gaat, gaat het mis! Als ik eerlijk ben, weet ik inderdaad niet zeker of ik het wel goed zie

Wie hebben wat aan mijn proefschrift? 1.Ikzelf 2.Wetenschappers: Computer laten meedenken en helpen (vertrouwen/aandacht) → Verbeterde gezamenlijke prestatie 3.Systeemontwerpers: Methode voor maken en toetsen van dergelijke computers

Formule voor de verdediging Mijnheer de Rector Magnificus, Op gezag en met machtiging van het College van Decanen, en volgens besluit van de promotiecommissie van de faculteit der Exacte Wetenschappen, sta ik gereed mijn proefschrift, dat tot titel heeft “Adaptive Support for Human-Computer Teams: Exploring the Use of Cognitive Models of Trust and Attention” te verdedigen, ten einde de graad Doctor te verwerven.