plan.be Armoede, vergrijzing en economische context: basiscijfers 1 Uiteenzetting: Michel Englert Adviseur bij het Plan Auteurs:Greet De Vil, Michel Englert, Jean-Maurice Frère Uiteenzetting op de conferentie «Armoede en verouderen», georganiseerd door de Koning Boudewijnstichting, Brussel, 27 april 2010

plan.be Overzicht van de uiteenzetting 1.Relatief en multidimensioneel karakter van armoede. 2.Armoederisico in België: enkele basiscijfers. 3.Armoederisicograad, ongelijkheden op vlak van inkomen en levensstandaard: België in perspectief geplaatst. 4.Levensstandaard en herverdeling: welk verband? 2

plan.be 1. Relatief en multidimensioneel karakter van armoede Belgische context Armoede is een netwerk van sociale uitsluitingen dat zich uitstrekt over meerdere gebieden van het individuele en collectieve bestaan. Het scheidt de armen van de algemeen aanvaarde leefpatronen van de samenleving. Deze kloof kunnen ze niet op eigen kracht overbruggen. (Vranken, et. Al. (2007) Jaarboek Armoede en Sociale Uitsluiting 2007, Leuven: Acco). → Zie Nationaal Actieplan Sociale Inclusie , POD Maatschappelijke Integratie. → Zie Strategisch Rapport inzake Sociale Bescherming en Sociale inclusie en → Multidimensioneel karakter → Relatief karakter → Blijvend karakter

plan.be Europese context Poor: “individuals or families whose resources are so small as to exclude them from the minimal acceptable way of life of the member state in which they live” (Council of Ministers in 1975) “Poverty defined in relation to the general level of prosperity in a country …at a given point of time” (European Union’s Open Method of Coordination on Social Protection and Social Inclusion) 4 → Relativity of poverty: spatial and temporal dimension 1. Relatief en multidimensioneel karakter van armoede

plan.be Armoede meten − Multidimensionaliteit: reeks van indicatoren of synthetische indicatoren. Voorbeelden: − Interfederale armoedebarometer. − Indicators of the social inclusion strand of the OMC (Open Method of Coordination). − Dekkers, G., (2002), Dualisering in het Digitale Tijdperk, Working Paper 402,Federaal Planbureau, Brussel. − De Keulenaer, F., De ontwikkeling van een meervoudige armoede- index, Vranken, J. e.a. (2000) Armoede en Sociale Uitsluiting Haarboek 2000, Leuven: Acco, p − Raymaeckers, P., De wilde, C., Multidimensionele armoede gemeten en becijferd op basis van de Belgische SILC 2004, Vranken, J. e.a. (2007) Armoede en Sociale Uitsluiting, Jaarboek 2007, Leuven: Acco, p − Guio, A.C., “What can be learned from material deprivation indicators in Belgium and its regions?”, IWEPS Discussion Paper, DP 0901, maart Relatief en multidimensioneel karakter van armoede 5

plan.be Inkomensdimensie: - armoederisicograad = percentage van de bevolking van wie het equivalent beschikbaar inkomen lager is dan de armoederisicodrempel, die gelijk is aan 60% van het mediaan equivalent beschikbaar inkomen van de bevolking. - intensiteit armoederisico = relatieve mediane armoederisicokloof = verschil tussen het mediaan equivalent beschikbaar inkomen van de bevolking met een armoederisico en de armoederisicodrempel, in % van de armoederisicodrempel. - mate van ongelijkheid in de inkomensverdeling (equivalent inkomen) gemeten met behulp van de Gini-coëfficiënt 1. Relatief en multidimensioneel karakter van armoede 6

plan.be 2. Armoederisico in België: enkele basiscijfers. Armoede volgens het inkomen in België Drempels armoederisico in België Bron Criterium Inkomensjaar Drempel Eurostat EU-SILC % van het MEI (1) euro van 2007 FPB (op basis van EU-SILC 2008) 60% van het MEI (1) euro (3) van Belgische wetgeving Leefloon euro (2) van 2009 Belgische wetgeving Inkomensgarantie voor ouderen euro (2) van 2009 (1) (Beschikbaar) mediaan equivalent inkomen (2) Jaargemiddelde – voor alleenstaande (3) Schatting 7

plan.be 2. Armoederisico in België: enkele basiscijfers. Inkomensarmoede in België Armoederisicograad in België Bron CriteriumInkomensjaar Graad armoederisico Eurostat EU-SILC 2008 EI (1) <10788 euro van % (totale bevolking) EI (1) <10788 euro van % (bevolking van 65 jaar en meer) Administratieve gegevens Begunstigden Leefloon ,3% (bevolking van 18 tot 64 jaar) Administratieve gegevens Begunstigden IGO ,4% (bevolking van 65 jaar en meer) Intensiteit armoede in België Bron Criterium Inkomensjaar Intensiteit Eurostat EU-SILC 2008 Relatieve mediane armoederisicokloof % 8 (1) (Beschikbaar) equivalent inkomen

plan.be 2. Armoederisico in België: enkele basiscijfers. Inkomensverdeling en armoederisicodrempel (België,2007) Bron: FOD Economie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie (op basis van EU-SILC 2008) 9

plan.be 2. Armoederisico in België: enkele basiscijfers. Inkomensverdeling van gepensioneerden en armoederisicodrempel (België,2007) 10 Bron: FOD Economie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie (op basis van EU-SILC 2008)

plan.be Inkomensdimensie van armoede in de EU 11 Armoederisicopercentage (totale bevolking – inkomensjaar 2007) Bron: Eurostat, EU-SILC Armoederisicograad, inkomensongelijkheid en levensstandaard: België in perspectief geplaatst

plan.be 12 Inkomensdimensie van armoede in de EU Armoederisicopercentage (bevolking 65 jaar en meer - inkomensjaar 2007) 3. Armoederisicograad, inkomensongelijkheid en levensstandaard: België in perspectief geplaatst

plan.be 13 Inkomensverdeling in de EU (ongelijkheidsgraad) Gini-coëfficiënt (inkomensjaar 2007) 3. Armoederisicograad, inkomensongelijkheid en levensstandaard: België in perspectief geplaatst

plan.be 14 Gemiddelde levensstandaard in de EU BBP in euro per inwoner Armoederisicograad, inkomensongelijkheid en levensstandaard: België in perspectief geplaatst

plan.be Armoederisicopercentage Totale bevolking Bevolking 65 jaar en + GiniBBP per inwoner Tsjechische Rep Nederland24144 Slovakije35220 Denemarken41152 Hongarije51621 Slovenië7151 Zweden Luxemburg10213* België VK Ranking in de EU (volgens toenemende armoederisicograad, toenemende ongelijkheid en dalend bbp per inwoner – inkomen 2007) Armoederisicograad, inkomensongelijkheid en levensstandaard 3. Armoederisicograad, inkomensongelijkheid en levensstandaard: België in perspectief geplaatst

plan.be Evolutie armoederisico in België Bron: : ECHP (European Community Household Panel); : EU-SILC Armoederisicograad, inkomensongelijkheid en levensstandaard: België in perspectief geplaatst

plan.be Evolutie armoederisico in België Bron: : ECHP (European Community Household Panel); : EU-SILC Armoederisicograad, inkomensongelijkheid en levensstandaard: België in perspectief geplaatst

plan.be 4. Levensstandaard en herverdeling: het verband? Het argument van de «grootte van de taart», een verstandig argument? Als de «taart» toeneemt met de productiviteit en het loon per hoofd: Situatie 1 Situatie 2: dubbele productiviteit Situatie 2: idem, logica van “hoorn des overvloeds” 18 Beschikbaar inkomen Bruto inkomen (mediaan) Verplichte inhoudingen Dubbel bruto inkomen (mediaan) Verplichte inhoudingen Beschikbaar inkomen Dubbel bruto inkomen (mediaan) Verplichte inhoudingen Beschikbaar inkomen Armoededrempel

plan.be 4. Levensstandaard en herverdeling: welk verband? 19 Evolutie graad verplichte inhoudingen Total Tax Revenue , in % of GDP (GDP weighted averages) Bron: European Commission – Taxation and customs union (2008), “Taxation trends in the European Union” - Edition 2008, p. 5.

plan.be 4. Levensstandaard en herverdeling: welk verband? 20 Evolutie van de maximale marginale belastingsvoet (PB) Development of top personal income tax rate , in % (arithmetic averages) Bron: European Commission – Taxation and customs union (2009), “Taxation trends in the European Union” - Edition 2009, p. 9.

plan.be 4. Levensstandaard en herverdeling: welk verband? 21 Het argument van de «grootte van de taart», een verstandig argument? Als de «taart» groeit volgens de werkgelegenheidsgraad: Situatie 1: Bruto inkomen (mediaan) Situatie 2: Hogere werkgelegenheidsgraad Bruto inkomen (mediaan) Uitkeringstrekkers

plan.be 4. Levensstandaard en herverdeling: welk verband?  Motor van de toenemende levensstandaard op lange termijn: productiviteit, niet werkgelegenheidsgraad.  Ranking in de EU (volgens stijgende armoederisicograad en dalende werkgelegenheidsgraad). 22 Armoederisicograad Totale bevolking Werkgelegenheidsgraad Tsjechische Rep.1 14 Nederland2 2 Slovakije3 22 Denemarken4 1 Hongarije5 25 Slovenië7 13 Zweden8 3 Luxemburg10 18 België12 19 VK21 4

plan.be 23 Dank u