DE TECHNIEK VAN HET HARDLOPEN JASPER REENALDA STUDIUM GENERALE 5 April 2011

Studium Generale Landingspatroon Haklanding versus voorvoetlanding Blootvoetslopen Paslengte Blessures In relatie tot Vermoeidheid Training Schoeisel

Aanleiding Kerrigan studie (2009) Lopen op schoenen is slecht voor de gewrichten Lieberman studie (2010) Studie naar de landingspatronen van verschillende groepen hardlopers en de mogelijke evolutionaire aspecten hiervan

Landingspatronen

(D)Evolutie van het hardlopen

Lieberman Landingspatronen varieren tussen proefpersonen en tussen de verschillende groepen. De trials laten zien dat lopers die altijd op schoenen hebben gelopen voornamelijk een RFS patroon laten zien. In de blootvoets conditie laten zij wel een vlakkere voetplaatsing zien. Lopers die altijd blootsvoets hebben gelopen, of die naar blootvoetslopen zijn geswitched, gebruiken voornamelijk FFS in zowel de blootvoets als schoen condities.

Lieberman

Lieberman Hoewel schoenen comfortabel zijn, beperken ze de proprioceptie en maken ze het makkelijker voor de lopers om op hun hak te landen. Dit resulteert dan in hogere grond-reactiekrachten die echter niet door de spieren opgevangen hoeven te worden Veel loopschoenen hebben extra versteviging onder de voetboog en verstijfde zolen, wat leidt tot zwakkere voetspieren en verminderde voetboog kracht. Dit zou weer kunnen leiden tot excessieve pronatie en een hogere belasting op de plantaire fascia, eventueel gevolgd door plantaire fasciitis (plantaire peesontsteking). Trainen van voetspieren noodzakelijk

Lieberman Wat is de waarde van de studie van Lieberman? Funding was provided by the US National Science Foundation, the American School of Prehistoric Research, The Goelet Fund, Harvard University and Vibram USA. Is blootvoets lopen of lopen met FFS voor iedereen geschikt? Lichaamsgewicht Biomechanica

Landingspatronen FFS Sprint Midden / Lange (MILA) afstand MFS RFS Positie van landing onder lichaamszwaartepunt

Hasegawa et al. 2007

Paslengte

MESL studie Studie naar de effecten van variatie in paslengte Hogberg (1952) constateerde al dat de voorkeurspaslengte (FCSL) was min of meer de meest economische paslengte (MESL) Geen invloed van training op MESL (Morgan et al. 1994) Opleggen van 7 verschillende pasfrequenties / paslengte in % beenlengte meer of minder Aanbrengen van extra gewicht (2000 gram) op enkels of heup

MESL studie FCSL week nauwelijks af van MESL Verzwaring van de benen leidt tot een toename in MESL (7% LL) Theoretisch verleng het been als slinger Verzwaring op de heupen zorgde alleen voor een toename in VO2 Paslengte bleef gelijk Anatomische en morfologische factoren bepalen de paslengte Op het oog niet te zien of en in hoeverre de FCSL afwijkt van de MESL

Paslengte/Pasfrequentie Meest Economische Paslengte (MESL) Afhankelijk van: Gewichtsverdeling in het been Diameter en cross-sectionele doorsnede van de spier Slinger Spiervezeltypering Efficientie van spiervezels (type I, II-a en II-x vezels) Motor-unit recruitering Mechanische spier-factoren

Implicaties gewichtsverdeling Schoenen Des te lichter de schoenen, des te makkelijker deze te versnellen en te vertragen zijn (100 gram scheelt 1 a 2 % in VO2) Trade off met demping Wedstrijdschoenen (afhankelijk van afstand) Been als slinger Hoe lichter het been, hoe makkelijk het te bewegen is Beenopzwaai achter Arm als slinger Gebogen armen

Gewicht Oscar Pistorius “Blade Runner” (45.61 400 meter) “Flex Foot Cheetah” Slechts 512 gram Normaal onderbeen weegt zo’n 4,5% van het totale lichaamsgewicht

Gewicht Inverse relatie tussen gewichtreductie en finish tijd bij een marathon Zouhal et al. 2010 Hoe meer gewicht mensen verloren tijdens een marathon, hoe sneller ze liepen Meer of minder drinken?

Blessures

Hardlopen en blessures Hoge blessure incidentie bij hardlopen Tussen de 15 en 80% van de lopers krijgt een blessure Knie Onderbeen Van Gent et al. 2007

Blessures Acuut / Overbelasting Overbelasting Te snelle opbouw in volume en/of intensiteit van training Vermoeidheid Overgewicht Buist en Bredeweg 2011 Verandering in loopstijl / houding Verandering in schoeisel

Vermeende oorzaken Hoge grondreactiekracht 2-3 X lichaamsgewicht bij impact Overmatige pronatie of supinatie van de voet (Subtalar motion)

Hardlopen en blessures Pronation Controlled Elevated Cushioned Heel PCECH Maximale demping Maximale stabiliteit Optimale sturing van de voet tijdens het grondcontact

Huidige controverses Demping Idee: grondreactiekracht is schadelijk en moet worden beperkt Huidige hardloopschoenen bevatten daardoor (steeds meer) demping Het lichaam past zich aan aan de uitgeoefende grondreactiekracht door middel van spieractivatie, co-contracties, spier- en gewrichtstijfheden Muscle Tuning (Nigg 2001)

Huidige Controverses Stabiliteit Idee: (overmatige) pronatie of supinatie is schadelijk en leidt tot blessures Het lichaam zoekt zelf de weg van de minste weerstand Nigg 1999 Kannus 1992

Huidige controverses Haile Gebreselassie Overpronatie om schok op te vangen

Relatie schoenen / blessures Studie Kerrigan et al. 2009 Suggestie dat lopen op schoenen tot blessures (osteo-arthritis) zou leiden Relatie schoeisel en blessures moeilijk aan te tonen Dit vereist gerandomiseerde gecontroleerde longitudinale studies met veel proefpersonen Is nog voor geen schoen aangetoond, echter ook niet voor blootvoets lopen

Nieuwe schoenconcepten Nike Free Vibram 5 fingers / blootvoets loopschoenen Newton Heelless Minimalistische schoenen

HEELLESS

Heelless Weinig directe effecten zichtbaar van de Heelless schoen Schoeisel lijkt een gering effect te sorteren op het looppattroon Landingspatroon wordt niet gewijzigd Wel veranderingen in spieractivatiepatronen Gebrek aan adaptatie? Een schoen alleen zal geen verandering teweeg brengen Altijd in combinatie met gerichte oefeningen/trainingsprogramma

Preferred Path of Movement Benno Nigg PPM slijpt er in Beperkte invloed van schoeisel en orthotics op PPM Lichaam probeert PPM met zo min mogelijk energie te bereiken.

PPM PPM is niet vol te houden onder vermoeidheid Werklijn spieren Kracht-lengte diagram Kracht-snelheid diagram Rompstabiliteit (mogelijkheid om wervelkolom en bekken te stabiliseren) Te snelle opbouw van duur en/of intensiteit leidt tot afwijkingen in PPM --> overbelasting en blessures

PPM Wedstrijdschoenen Minder hakhoogte en demping dan reguliere trainingsschoenen Lichaam wordt uit PPM gebracht Spierpijn!

Andere factoren VO2 max Efficientie / Running Economy Psychologische factoren

VO2 (max) VO2 Zuurstofopname VO2 = HR x SV x (a-v) O2 diff Hartslag Stroke Volume Hoeveelheid zuurstof dat door de cellen aan het bloed kan worden onttrokken Muscle factors Spier-eiwitten zoals Titin

Psycholgische factoren?

Kortom Ideale looptechniek is context specifiek en afhankelijk van persoonlijke factoren Landingspatroon Paslengte/Pasfrequentie Schoeisel