Duurzame energie lokale actie? Jan Iepsma SenterNovem (per 1-1-2010: Agentschap NL) IIR, 12 november 2009 Start presentatie 4-4-2017Sheet nummer 1

Duurzame energie: waarom?

Duurzame energie in Nederland Doelstellingen (naast e-besparing van 2% pj) Reductie broeikasgassen met 30% in 2020 (streven in EU-verband) 20% aandeel DE in het binnenlands energieverbruik in 2020 (was 10%) (EU-directive > 14%) 10% bio-brandstoffen in 2020 (was 5,75% in 2010), ambitie recentelijk naar beneden bijgesteld Kwaliteiten gebundeld Senter en Novem zijn sinds 1 mei 2004 gefuseerd. Vanaf die datum voert het nieuwe EZ agentschap, in opdracht van verschillende ministeries, lagere overheden en de Europese Unie overheidsbeleid uit. Het nieuwe agentschap bundelt kennis van innovatie, energie, klimaat, milieu en leefomgeving. Voor bedrijven, decentrale overheden, kennisinstellingen en maatschappelijke organisaties betekent dit dat er nu één loket is. Het beste van beide organisaties wordt gecombineerd: zo kunt u op termijn elektronisch uw subsidie aanvragen voor alle subsidieprogramma’s en regelingen van SenterNovem. Adviseurs van SenterNovem kunnen u straks nog beter adviseren over innovatief en duurzaam ondernemen, en in het bijzonder over de verschillende subsidiemogelijkheden op dit terrein. SenterNovem heeft als doel de positie van het bedrijfsleven in ons land te versterken en de samenleving te verduurzamen.

Productie duurzame energie Europa

Duurzame energie: De stand van zaken Nederland Aandeel duurzame elektriciteit 2008 7,5% Aandeel duurzame energie 2008 3,4% Aandeel duurzame energie 2008 lokaal opgewekt ca. 50 % Milieubalans 2009: Doelstelling DE (20%) voor 2020 wordt niet gehaald. Met huidige budgetten, inclusief vastgesteld en voorgenomen beleid, incl. aanvullend beleidsakkoord komt eea uit op 5%. Met aanvullend beleid kan maximaal 15% worden gerealiseerd Dus: Alle hens aan dek!

Duurzame energie in Nederland Verkennende studie DEN 2007 vermeden fossiele brandstof in PJ Techniek 2005 (aandeel DE 2,6%) 2020 (aandeel DE 20%) Windenergie land zee 17 50 ( 6.500 MW) 150 (12.000 MW) Geb. omgeving (zon en warmtepompen etc) 4 50 Bij en meestook + AVI's 42 120 cementovens 1,7 2 bio-wkk verbranding 2,5 25 houtkachels en ketels (p+i) 7,4 Stortplaatsen en groen gas 1,5 40 vergistingstechnieken 3,4 20 Installaties voor transportbrandstoffen 0 ___ 120 ____ Totaal 80 PJ 602 PJ

Lokaal kan en ‘moet’ veel De drives voor lokale actie Invulling lokale geformuleerde doelstelling (CO2 of duurzame energie) Duurzaamheidsambitie lokaal bestuurder Duurzaamheidsambitie lokale initiatiefnemer(s) Er zit momenteel geen vaart in Grootschalige energiebedrijven trekken of participeren niet Middelen vanuit verkoop energiebedrijven Toevallige lokale omstandigheden prikkelen Lokaal kunnen we het wellicht goedkoper Belang voor lokale economie Waarom dan lokaal? Lokale kennis en timing Draagvlak door betrokkenheid Korte lijnen vergroten (eigen) slagkracht Resultaten ter plekke inboeken

Duurzame lokale energie

Lokale energiebedrijven Het kan: de voorbeelden zijn er! Thermo Bello Culemborg Warmtepomp voor woningen+bedrijven Kinetisch Noord NDSM-werf A’dam Warmtepomp en WKO voor bedrijven Beetsterzwaag Warmte uit lokale houtwallen Stadsdeelhuis Amsterdam Noord Warmtepomp en WKO voor bedrijfsgebouw Kerkrade De Locht 2 windmolens van elk 2,5 megaWatt Meewind Windmolens op zee Zuidbroek Apeldoorn Restwarmte waterschap warm water woningen Biomassa centrale in Sittard Hout-en groenafval voor warmte en elektra Polderwijk Zeewolde Boerderijen leveren warmte en elektra uit mest. Zutphen Vakantiepark met zonnepanelen en accu’s Gesloten kassen De kas als energiebron Sneek : 32 huishoudens biogas, fosfaat, stikstof voor elektra en kunstmest De Lichttoren Eindhoven Trudo huurt Volker Wessels DEC Ringleiding TU Eindhoven warm water en koeling per gebouw Delft Warmtebedrijf Eneco Delft BV; twee gemeenten en drie corporaties Heerhugowaard Stad van de Zon, ruim 100 woningen voorzien van zonnecellen incl. wind Windvogel Coöperatieve vereniging uit 1994, wind op land Texel Texel energie: Coöperatieve vereniging, via inkoop naar eigen opwekking Noordenwind Coöperatieve vereniging, wind op land Zuidlanden, Leeuwarden mest van 200 koeien zorgt voor warmte en elektra voor 750 won. AEB eigendom gemeente Amsterdam Wekt stroom voor trams en gemeentelijke gebouwen op uit lokaal afval

Lokaal energie opwekken doen? Duurzaamsheidsambitie staat voor op! Benut specifieke lokale omstandigheden en kennis Verken slagkracht (ook finacieel) voor lokaal initiatief Onderken drivers diverse stakeholders en respecteer ze Draagvlak met participatie Maak gebruik van kennis van elders Zelf doen of deskundigheid van elders inschakelen Blijf realist en reken jezelf niet rijk En…landelijke productiebedrijven stellen beleid bij!

Lokale energiebedrijven: wat is dat? LEB-kenmerken: verzameling bouwstenen: productie-transport-levering lokale techniek en organisatie pluriforme verschijningsvormen streven om lokale synergie te benutten lokale initiatie en betrokkenheid innovatief, uitdagend en inspirerend op zich niet nieuw, wel nieuwe impuls & professionaliseringsslag

Succesfactoren/faalkansen (Opgetekend door Gemeentelijke energiecoordinator Sittard-Geleen: Rogier Dieteren) Succesfactoren: Marktpartij(en) die milieuverantwoordelijkheid neemt/nemen Vasthoudendheid Kleine partijen/lokale kennis “beperkte” voorbereidingskosten Gedegen techniek met deskundige partijen Project wordt gedragen dus met z’n allen de schouders eronder op het juiste moment op de juiste plaats Fincancieel voordeel Faalkansen: Inconsistent subsidiebeleid overheden(BSE/CO2/EOS/UKR) Regelgeving/veelheid aan vergunningen i.r.t voorbereidingskosten “inspraak” procedure vs. hogere doelen Reorganiserende organisaties Voor wat betreft de uitvoering, de kant waarmee de meeste aanwezigen mee te maken hebben, komt het energiebeleid feitelijk hierop neer: de gemeente zal in actieve zin participieren in projecten op het gebied van windenergie en biomassa. Zoals U kunt zien op het presentatiepaneel “nieuwe ontwikkelingen, heeft dit inmiddels ook al geleid tot een aanzet van de projecten. Zo hebben hebben de gemeente en Essent vanmiddag omstreeks 15.00u tijdens de persconferentie een intentieverklaring met elkaar gesloten voor de ontwikkeling en verder onderzoek naar windenergieprojecten in de gemeente. Verder willen wij in overleg met marktpartijen bereiken dat woning en bedrijven worden gebouwd die een betere energieprestatie hebben dan het bouwbesluit vereist. De specialisten onder U kunnen op de dia zien dat dit neerkomt op een energieprestatiecoefficient van 0,8 en een energieprestatie op lokatie van 7 of hoger. Zo wil de gemeente ook dat alle nieuw te bouwen woningen worden voorzien van een zonneboiler. Door dit vast te leggen in het bestemmingsplan is er een basis die voor alle partijen duidelijk is. Natuurlijk laten wij het aan de markt over om te komen met andere gelijkwaardige duurzame energievoorzieningen. Omdat de krappe vrije ruimte in onze gemeente zullen de komende jaren diverse herontwikkelingsplannen worden uitgevoerd. Een voorbeeld hiervan is de wijk stadbroek waarbij doormiddel van renovatie en nieuwbouw de wijk een geheel opnieuw wordt ingericht. Bij zulke renovatieplannen zal het onderwerp duurzaamheid en energie goed onderzocht moeten worden. Je legt immers voor een periode van ongeveer 100 jaar de infrastructuur van zo’n wijk aan. Door het uitvoeren van energievisies worden wij in staat om gefundeerde keuzes op dit gebied te maken. Nu zie ik U al denken: wie gaat dat allemaal betalen, en terrecht. Want het gaat om behoorlijke investeringen, wel zo’n 65 miljoen euro. Maar wij zijn van mening dat wij alleen van marktpartijen kunnen vragen om deze investeringen als het ons zelf ook iets waard is. Daarom hebben wij als enige limburgse gemeente subsidieregelingen voor zonneboilers en warmtepompen. Wij hebben inmiddels een subsidiepot van ongeveer 600.000 gulden en zijn met novem in overleg om deze pot aan te vullen tot 1,8 miljoen gulden. En daarmee kunnen we samen met U de komende jaren interessante energieprojecten uitvoeren.

Lokale duurzame energiebedrijven Lokaal duurzame energie opwekken: Doen! SenterNovem helpt: : www.senternovem.nl/new www.senternovem.nl/duurzameenergie www.duurzameoverheden.nl informatiepunt@senternovem.nl Duurzame Energie Centrum: 030-2393533 Dank voor uw aandacht! Jan Iepsma

Stimulering duurzame energieproductie (lokaal) Instrumenten SN: Windteams X-pertpool Steunpunt vergunningverlening Etaleren voorbeelden; do en do not’s; digitaal/brochures/presentaties DEN-programma (incl beperkt procesondersteuning in afstemming met FLOK) Senternovem Info-desk Nationaal Expertisecentrum Warmte (NEW) Themateams oa “duurzame energieproductie” Innovatiegerichte subsidies EOS, UKR, SBIR, innovatieagenda (diverse programma’s) Implementatiegerichte support: EIA, VAMIL, SDE, groen beleggen, subsidieregeling duurzame warmte Garantieregeling aardwarmte Gemeentelijk afwegingskader Convenanten Vandaag gestart: subsidie planstudie klimaatneutrale steden (fase 2 praktijkproeven volgt in 2010) Coming: overzicht LEB-projecten en overzicht relevante wet- en regelgeving