Overzicht Inleiding kennisacquisitie Elicitatietechnieken Praktische zaken

Kennisacquisitie Het verkrijgen van een beeld van domein en taak Taakkennis in kaart brengen Concepten en domein structureren Geëliciteerde kennis verifiëren

Kennisacquisitie Kenniselicitatie/kennisacquisitie = verkrijgen van kennis Problemen bij kennisacquisitie: Kennis is vaak complex en moeilijk kenbaar Kennis is niet eenvormig Kennis uit boeken Heuristische kennis Vaardigheden De experts en andere kennisbronnen zijn niet eenvormig

Kennisacquisitie Doel: verzamelen van de kennis die nodig is om een probleem op te lossen en te implementeren De kennis kan declaratief zijn (knowing that, feiten) of procedureel (knowing how, acties)

Vervorming Er vindt bij kenniselicitatie altijd vervorming plaats Bij het stellen van de vragen Bij het verwoorden door de expert Bij de interpretatie van het antwoord

Overzicht Inleiding kennisacquisitie Elicitatietechnieken Praktische zaken

Directe en indirecte elicitatie Directe elicitatie: als de expert de kennis kan verwoorden Indirecte elicitatie: als de expert de kennis niet kan verwoorden

Elicitatietechnieken Structurerende technieken: structuur/relaties Niet-structurerend: losse kenniselementen Directe elicitatie gebruikt beide technieken. Indirecte elicitatie is van nature structurerend.

Ongestructureerd interview Direct, niet-structurerend Open interview Vragen bedenken tijdens interview Niet sturend Tip: gebruik recorder Voordelen: Er komt veel kennis vrij en er ontstaat snel overzicht probleemgebied Nadelen: Zwaar voor interviewer en veel vervorming

Protocolanalyse Direct, niet-structurerend ‘Hardop-denk-protocollen’ Speciaal voor procedurele kennis Taak uitvoeren of probleem oplossen Voordelen: weinig vervorming en directe gegevens over denkprocessen Nadelen: veel werk

Gestructureerd interview Direct, structurerend Strak interview (vragenlijst) Doel: verdieping deelgebied domein Van te voren bedachte vragen Levert regelkennis op Voordelen: er is meer aandacht voor detail en er wordt minder snel iets vergeten Nadeel: bij verkeerd beeld van domein verkeerde vragen

Twintig vragen Direct, structurerend Laat expert ja/nee-vragen stellen om een door de ingenieur gekozen object te vinden Voordelen: geeft oplossingsproces en volgorde van regels Nadeel: moeilijk

Ladderen Direct, structurerend Laat objecten in hiërarchie zetten (voorbeelden, onderdelen, typen, etc.) Voordelen: inzicht in declaratieve kennis Nadeel: domein moet hiërarchisch zijn

Relatie-elicitatie Direct, structurerend Grafische weergave van relaties Closed curves: clusters van objecten Inferential flow: lijntjes tussen concepten geven inhoudelijke relaties aan Voordeel: ruimtelijke weergave domein Nadeel: concepten en hun relaties moeten ruimtelijk te presenteren zijn

Indirecte structurerende technieken Card sort: sorteren van kaartjes met objecten op grond van vastgestelde dimensie Repertory grid: steeds 3 objecten, welke 2 onderscheiden zich van de derde? Voordelen: Formeler en objectiever dan directe methoden Minder last van introspectie expert Impliciete kennis naar boven halen Nadeel: Set items uit het domein nodig Uitkomst zeer contextafhankelijk Tijdrovend

Overzicht Inleiding kennisacquisitie Elicitatietechnieken Praktische zaken

Overzicht eerste kwartaal (herzien) Week College Practicum Inleveren 36 Opzet vak & afspraken Overzicht Aion Aion-opdrachten 37 Eenvoudig voorbeeld ("PKT Test") 38 Wanneer een kennissysteem? Modelleren (probleem- en domeinmodel) Methodologie 39 Kennisacquisitie Opdracht 1 & 2 40 Oefeninterviews Opdracht 3 41 Opdracht 4 42 Opdracht 5

Groepjes

Ideeën kennissysteem Camera-kiezer Weerbepaler IKEA-kamerplanner Computerhardware-problemen Netwerkproblemen oplossen Nieuwe zorgverzekering Schilderkunstclassificatie Triage dementenzorg Iets juridisch

Onderwerpen oefeninterview Melkveehouderij Noten lezen/piano Fotografie-expert Galvaniseren Kapotte fietsen Labradors Het bedienen van de nokia 6310i telefoon Klaverjassen Rechten Pastasaus Vechtsport Piano (klassiek) Dvd's/films omzetten

Interviewopdracht Opbouw 1 Introductie: Wat moet het systeem gaan doen? 2 Grote lijnen: bepaal de structuur van het probleemgebied 3 Details: bepaal systematisch de details