Afd. Documentaire Informatie Inleiding ‘Systematisch zoeken naar external evidence in bestanden’ Sint Maartenskliniek Nijmegen maandag 4 maart 2002

Afd. Documentaire Informatie Frans de Meijer Manager afd. Documentaire Informatie Literatuuronderzoeker Frans@deMeijer.com

Nederlands Paramedisch Instituut Het Nederlands Paramedisch Instituut: Hét kenniscentrum voor de paramedische zorg Vakreferenten voor elke paramedische discipline: Diëtetiek Ergotherapie Fysiotherapie Logopedie MBRT (medisch beeldvormende en radiotherapeutische technieken) Mondhygiëne Oefentherapie Cesar Oefentherapie-Mensendieck Optometrie Orthoptie Podotherapie 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Afd. Documentaire Informatie Uw vakreferent: Sylvia P. van den Heuvel Senior vakreferent fysiotherapie / Literatuuronderzoeker Nederlands Paramedisch Instituut Amsterdamseweg 16, Postbus 1161 3800 BD Amersfoort Tel.: 033 421 61 20 - Fax: 033 421 61 90 npi.doc.sylvia@planet.nl

Afd. Documentaire Informatie Uw vakreferent: Inka (Y.I.M.) Logister-Proost Vakreferent ergotherapie Nederlands Paramedisch Instituut Amsterdamseweg 16, Postbus 1161 3800 BD Amersfoort Tel.: 033 421 61 20 - Fax: 033 421 61 90 npi.doc.inka@planet.nl

Afd. Documentaire Informatie Uw vakreferent: drs Hilde Bosschers Vakreferent logopedie / Neurolinguïst Nederlands Paramedisch Instituut Amsterdamseweg 16, Postbus 1161 3800 BD Amersfoort Tel.: 033 421 61 20 - Fax: 033 421 61 90 npi.doc.hilde@planet.nl

Afd. Documentaire Informatie Uw vakreferent: Monique E. Wessels Documentair informatiespecialist / Literatuuronderzoeker Nederlands Paramedisch Instituut Amsterdamseweg 16, Postbus 1161 3800 BD Amersfoort Tel.: 033 421 61 20 - Fax: 033 421 61 90 npi.doc.monique@planet.nl

Programma ‘SYSTEMATISCH ZOEKEN NAAR EXTERNAL EVIDENCE IN BESTANDEN’ Opsporen van informatie Informatiebronnen Systematisch zoeken: voorbereiding Systematisch zoeken: praktijkvoorbeeld Beoordeling van Internetbronnen Werkcollege 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch zoeken naar external evidence DEFINITIE EBM (1) (Bron: BMJ 1995;310:1122) The process of systematically finding, appraising, and using contemporaneous research findings as the basis for clinical decisions. Evidence-based medicine asks questions, finds and appraises the relevant data, and harnesses that information for everyday clinical practice. 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch zoeken naar external evidence DEFINITIE EBM (2) (Bron: BMJ 1995;310:1122) Evidence-based medicine follows four steps: formulate a clear clinical question from a patient's problem; search the literature for relevant clinical articles; evaluate (critically appraise) the evidence for its validity and usefulness; implement useful findings in clinical practice. 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch zoeken naar external evidence OPSPOREN VAN INFORMATIE 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Opsporen van informatie Typen informatie Literatuur Protocollen, standaarden Meetinstrumenten Lopend onderzoek Adressen “Kennis” 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Opsporen van informatie Waar is die informatie te halen? Internet Mediatheek / bibliotheek Medische bibliotheken Hogescholen en universiteiten Wetenschappelijke instellingen Wetenschappelijke (steun)bibliotheken Kennis- en expertisecentra Collega’s 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Opsporen van informatie Typen bronnen Primaire bronnen Publicatie waarin op grond van oorspronkelijk onderzoek nieuwe informatie wordt gepresenteerd Boek, tijdschrift(artikel), software, rapport Secundaire bronnen Publicatie waarvan de inhoud is afgeleid van primaire publicaties Publicatie die een overzicht geeft van primaire publicaties Bibliografie, index (bijv. MEDLINE), referaat(tijdschrift) 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch zoeken naar external evidence INFORMATIEBRONNEN 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Nederlands Paramedisch Instituut Informatiebronnen MEDLINE bijv. SilverPlatter bijv. NLM/PubMed CINAHL DocOnline EMBASE/RPM The Cochrane Library REHADAT (D/CDN) Ned. Onderzoek Databank (NOD) PEDro HandyWijzer Geïnformeerde Huisarts (DGH) NHG-Standaarden OPmaat LisF Standaarden Informatie Systeem Online (SISO) ERIC 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Specifiek (bio)medisch MEDLINE bijv. SilverPlatter bijv. NLM/PubMed CINAHL DocOnline EMBASE/RPM The Cochrane Library REHADAT (D/CDN) Ned. Onderzoek Databank (NOD) PEDro HandyWijzer Geïnformeerde Huisarts (DGH) NHG-Standaarden OPmaat LisF Standaarden Informatie Systeem Online (SISO) ERIC 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Nederlands Paramedisch Instituut MEDLINE http://research.bmn.com/medline 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Nederlands Paramedisch Instituut MEDLINE Index Medicus Online 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Specifiek “paramedisch” MEDLINE bijv. SilverPlatter bijv. NLM/PubMed CINAHL DocOnline EMBASE/RPM The Cochrane Library REHADAT (D/CDN) Ned. Onderzoek Databank (NOD) PEDro HandyWijzer Geïnformeerde Huisarts (DGH) NHG-Standaarden OPmaat LisF Standaarden Informatie Systeem Online (SISO) ERIC 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Nederlands Paramedisch Instituut DocOnline http://www.paramedisch.org 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Specifiek revalidatie MEDLINE bijv. SilverPlatter bijv. NLM/PubMed CINAHL DocOnline EMBASE/RPM The Cochrane Library REHADAT (D/CDN) Ned. Onderzoek Databank (NOD) PEDro HandyWijzer Geïnformeerde Huisarts (DGH) NHG-Standaarden OPmaat LisF Standaarden Informatie Systeem Online (SISO) ERIC 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Specifiek fysiotherapie MEDLINE bijv. SilverPlatter bijv. NLM/PubMed CINAHL DocOnline EMBASE/RPM The Cochrane Library REHADAT (D/CDN) Ned. Onderzoek Databank (NOD) PEDro HandyWijzer Geïnformeerde Huisarts (DGH) NHG-Standaarden OPmaat LisF Standaarden Informatie Systeem Online (SISO) ERIC 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Nederlands Paramedisch Instituut PEDro http://ptwww.cchs.usyd.edu.au/pedro/ 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Algemene gezondheidszorg MEDLINE bijv. SilverPlatter bijv. NLM/PubMed CINAHL DocOnline EMBASE/RPM The Cochrane Library REHADAT (D/CDN) Ned. Onderzoek Databank (NOD) PEDro HandyWijzer Geïnformeerde Huisarts (DGH) NHG-Standaarden OPmaat LisF Standaarden Informatie Systeem Online (SISO) ERIC 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Nederlands Paramedisch Instituut Overheidsinformatie MEDLINE bijv. SilverPlatter bijv. NLM/PubMed CINAHL DocOnline EMBASE/RPM The Cochrane Library REHADAT (D/CDN) Ned. Onderzoek Databank (NOD) PEDro HandyWijzer Geïnformeerde Huisarts (DGH) NHG-Standaarden OPmaat LisF Standaarden Informatie Systeem Online (SISO) ERIC 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Protocollen / standaarden MEDLINE bijv. SilverPlatter bijv. NLM/PubMed CINAHL DocOnline EMBASE/RPM The Cochrane Library REHADAT (D/CDN) Ned. Onderzoek Databank (NOD) PEDro HandyWijzer Geïnformeerde Huisarts (DGH) NHG-Standaarden OPmaat LisF Standaarden Informatie Systeem Online (SISO) ERIC 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Nederlands Paramedisch Instituut DocOnline 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Wetenschappelijk onderzoek MEDLINE bijv. SilverPlatter bijv. NLM/PubMed CINAHL DocOnline EMBASE/RPM The Cochrane Library REHADAT (D/CDN) Ned. Onderzoek Databank (NOD) PEDro HandyWijzer Geïnformeerde Huisarts (DGH) NHG-Standaarden OPmaat LisF Standaarden Informatie Systeem Online (SISO) ERIC 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Evidence based literatuur MEDLINE bijv. SilverPlatter bijv. NLM/PubMed CINAHL DocOnline EMBASE/RPM The Cochrane Library REHADAT (D/CDN) Ned. Onderzoek Databank (NOD) PEDro HandyWijzer Geïnformeerde Huisarts (DGH) NHG-Standaarden OPmaat LisF Standaarden Informatie Systeem Online (SISO) ERIC 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Nederlands Paramedisch Instituut Cochrane Library DE MEIJER F. The Cochrane Library. Issue 1999; 16(3): 25. CCTR: Cochrane Controlled Trials Register CDSR: Cochrane Database of Systematic Reviews DARE: Database of Abstracts of Review of Effectiveness CRMD: Cochrane Review Methodology Database 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Nederlands Paramedisch Instituut The Cochrane Library alleen abstracts zijn gratis http://www.cochrane.org/ 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Nederlands Paramedisch Instituut DocOnline 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Nederlands Paramedisch Instituut Het NPi Amsterdamseweg 16, Amersfoort 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch zoeken naar external evidence VOORBEREIDING 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoeken Stappenplan Formuleer een probleemstelling Formuleer daaruit een zoekvraag en bepaal in- en exclusiecriteria Bepaal het doel van de zoektocht Bepaal het(de) gewenste documenttype(n) Selecteer de te doorzoeken bronnen Vertaal de zoekvraag naar zoektermen, die bij de gekozen bronnen horen Stel een zoekstrategie op 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoeken Formuleer een zoekvraag Stel deelonderwerpen van de probleemstelling vast Bedenk suggesties voor zoektermen synoniemen Engelstalige termen verwante ruimere of nauwere termen namen van auteurs titelwoorden uit reeds bekende titels Formuleer in- en exclusiecriteria t.a.v.: leeftijd geslacht tijdsperiode taal en bij effectonderzoek ook: aandoening interventie soort onderzoek 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoeken Bepaal het doel Het doel van de zoektocht is bepalend voor de omvang van de zoektocht de manier van zoeken en het type publicatie dat gezocht wordt praktijkprobleem proefschrift / onderzoek publicatie / lezing / referaat onderwijs / cursus scriptie / studie-activiteit beleid(sontwikkeling) 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoeken Bepaal het documenttype Het documenttype is o.a. bepalend voor de bron waarin gezocht wordt overzichtartikel (review) richtlijn / protocol abstract / samenvatting / referaat tijdschriftartikel (R)CT / meta-analyse meetinstrument website (patiënten)folder etc. 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoeken Selecteer de bronnen SPECIFIEK bibliotheekcatalogi websites van verenigingen vaktijdschriften current contents attenderings-rubrieken enz. ALGEMEEN MEDLINE The Cochrane Library PEDro ERIC DocOnline REHADAT CINAHL EMBASE enz. 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoeken Bepaal de zoektermen INDEXTERMEN MEDLINE medical subject headings (MesH) The Cochrane Library CINAHL descriptoren (DE) SPORTDiscus TREFWOORDEN DocOnline INDEXWOORDEN EMBASE/RPM ZOEKMASKERS PEDro Vertaal de zoekvraag naar de juiste zoektermen van de betreffende bron 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoeken Trefwoorden & indextermen Alfabetische lijst van zoektermen Geen onderlinge relaties Indextermen (thesaurustermen) Onderlinge relaties Verwijzingen Scope notes 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoeken Indextermen Verwijzingen bij indextermen Scope note (SN): korte beschrijving Use (USE): verwijzing naar correcte term Used for (UF): incorrecte term van waaruit verwezen is Broader term (BT) Narrower term (NT) Related term (RT) 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoeken Indextermen (voorbeeld) Chronic Brain Damage SN: A condition characterized by long-standing brain dysfunction or damage, … [etc.] UF: Chronic Encephalopathy BT: Brain Diseases NT: Chronic Brain Injury; Cerebral Palsy; Persistent Vegetative State RT: Brain Infarction 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoeken Stel een zoekstrategie op (1) Bepaal of je sensitief (ruim) of specifiek (begrensd) wilt zoeken Zoek eerst met gecontroleerde termen, daarna met vrije (eigen bedachte) termen combineer de zoektermen met logische (Booleaanse) en positionele operatoren maak de zoekstring niet te lang beperk op taal via het taalveld (bijv. MEDLINE: english in la) beperk op documenttype via publicatieveld: (bijv. DocOnline: RCT in form) 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoeken Stel een zoekstrategie op (2) Zoek een bekend document op auteursnaam, jaar en een woord uit de titel Gebruik eventueel vaste zoekfilters (clinical trials, prognosis, diagnosis, etiology, practice guidelines, clinical audit, systematic reviews) Schakel bij het zoeken naar literatuur voor wetenschappelijk onderzoek een deskundige in! 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Booleaanse operatoren AND OR NOT ADJ NEAR WITH 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Booleaanse operatoren AND cerebral AND palsy Zoekt naar documenten die zowel cerebral als palsy bevatten. vindt dus ook: cerebral compression […] recurrent laryngeal nerve palsy! 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Booleaanse operatoren “cerebral palsy” OR “infantile encephalopathy” Zoekt naar documenten die óf cerebral palsy en/of infantile encephalopathy bevatten. 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Booleaanse operatoren NOT (AND NOT) “cerebral palsy” NOT surgery Zoekt naar documenten die cerebral palsy bevatten, maar niet surgery. 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Booleaanse operatoren ADJ “…” cerebral ADJ palsy “cerebral palsy” Zoekt naar documenten die cerebral palsy bevatten (achter elkaar, mét spatie!) Vindt in MEDLINE dus niet de indexterm Cerebral-Palsy! 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Booleaanse operatoren NEAR cerebral NEAR palsy Zoekt naar documenten die zowel cerebral als palsy in dezelfde zin bevatten. vindt dus ook: cerebral compression […] recurrent laryngeal nerve palsy! 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Booleaanse operatoren WITH cerebral WITH palsy Zoekt naar documenten die zowel cerebral als palsy bevatten in hetzelfde veld (bijv. samenvatting of titel). 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Nederlands Paramedisch Instituut Trunceren en maskeren Trunceren Physiother* zoekt naar: Physiotherapy Physiotherapeutic Physiotherapeutische Etc. Maskeren m?ckenzie zoekt naar: McKenzie MacKenzie 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch zoeken naar external evidence PRAKTIJKVOORBEELD 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoeken Voorbeeld stappenplan PROBLEEMSTELLING Is er een relatie tussen de mentale en somatische belastbaarheid en hoe beïnvloeden deze elkaar bij de patiënt met de diagnose contusio cerebri? 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoeken Voorbeeld stappenplan FORMULEER EEN ZOEKVRAAG (1) deelonderwerpen: de relatie tussen mentale en somatische belastbaarheid bij de patiënt met de diagnose contusio cerebri hoe wordt deze relatie beïnvloed? termen belastbaarheid: mental / somatic ~taxability, ~ratability, ~dutiability, etc. termen contusio cerebri: brain contusion, brain concussion, chronic brain injury, hersenkneuzing, etc. termen effectiviteit: effectonderzoek, clinical trials, evidence based pratice, RCT, meta-analyse, systematisch review, etc. termen interventie 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoeken Voorbeeld stappenplan FORMULEER EEN ZOEKVRAAG (2) taal: Nederlands, Engels tijdsperiode: recent (vanaf 2000) leeftijd: volwassen(en), adult(s) geslacht: man, vrouw aanvullende informatie: patiënt 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoeken Voorbeeld stappenplan BEPAAL HET DOEL wetenschappelijk onderzoek / praktijkprobleem BEPAAL HET TYPE DOCUMENT evidence based richtlijn indien niet gevonden, dan: systematisch review / meta-analyse indien niet gevonden, dan: effectonderzoek: RCT (CCT, (single) case study) 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoeken Voorbeeld stappenplan BEPAAL DE BRON(NEN) EBM-richtlijn: The Cochrane Library (CRMD), Databank Protocollen NPi, privé collectie, websites van beroepsverenigingen, etc. systematisch review: The Cochrane Library (CDSR); effectonderzoek: literatuurdatabanken: MEDLINE, PEDro, DocOnline, CINAHL 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoeken Voorbeeld stappenplan BEPAAL DE ZOEKTERMEN BIJ DE BRON(NEN) MEDLINE (MeSH): brain injuries, […] clinical trials, meta-analysis, systematic review, randomized controlled trial CINAHL (DE): brain concusison , […] clinical trials, meta-analysis, systematic review The Cochrane Library (MeSH): brain injuries , […] DocOnline (trefwoorden): hersenletsels, belastbaarheid RCT, meta-analyse, clinical trials, multicenter studie, systematische review 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoeken Voorbeeld gericht zoeken MEDLINE 2000-heden zoeken met indextermen (MeSH): (“Brain-Injuries"/ all subheadings) and ([…]) and ((explode "Clinical-Trials"/all subheadings) or ("Meta-Analysis") or (RANDOMIZED-CONTROLLED-TRIAL in pt) or (META-ANALYSIS in pt) or ((RANDOMIZED-CONTROLLED-TRIAL in pt) or (META-ANALYSIS in pt))) and (english in la or dutch in la) N.B.: door het explode commando wordt ook gezocht op de narrower terms als CCTs, multicenter studies en RCTs. 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoeken Voorbeeld gericht zoeken CINAHL 2000-heden zoeken met indextermen (Descriptors): “BRAIN CONCUSSION"/all topical subheadings /all age subheadings and […] and (explode "CLINICAL-TRIALS"/all topical subheadings /all age subheadings or "META-ANALYSIS"/all topical subheadings/all age subheadings) 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoeken Voorbeeld gericht zoeken COCHRANE LIBRARY zoeken met indextermen (MeSH): BRAIN-INJURIES:ME N.B. (1): Een asterisk * in combinatie met het :ME achtervoegsel geeft aan dat "exploded" gezocht moet worden, bijv.: CHRONIC-BRAIN-DAMAGE*:ME. N.B. (2): Er zijn in de Cochrane Library geen termen nodig voor ‘effectonderzoek’, ‘meta-analyse’ of ‘systematisch review’, omdat dit een specifiek bestand is. 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoeken Voorbeeld gericht zoeken DOCONLINE zoeken met trefwoorden en vrije termen: hersenletsels.tref. and belastbaarheid.tref. and (rct or meta-analyse or systemati* adj review) 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoeken Voorbeeld gericht zoeken PEDro zoeken op vrije termen (in abstract en titel): contusio cerebri brain concussion enz. geen termen voor effectonderzoek nodig, alles is in principe effectonderzoek. zoeken met maskers: Method: [clinical trial] AND Subdiscipline: [neurology] AND Body part: [head or neck] 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch zoeken naar external evidence BEOORDELING VAN INTERNET-BRONNEN 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Speuren naar de kwaliteit van internet informatie met de Internet Detective

Het internet is een afspiegeling van de echte wereld: Je vindt er goed en slecht, rijp en groen... Het is aan de gebruiker om het kaf van het koren te scheiden! 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Op het internet kan iedereen willekeurig wat publiceren Let op! Op het internet kan iedereen willekeurig wat publiceren - academische tijdschriften of vakantiekiekjes - politieke propaganda of de laatste roddels 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Internetbronnen zijn vluchtig Let op! Internetbronnen zijn vluchtig - ze kunnen van het ene op het andere moment verdwijnen - ze kunnen het ene moment bruikbaar zijn en het volgende moment niet meer 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Bronnen zijn niet altijd gebruikersvriendelijk Let op! Bronnen zijn niet altijd gebruikersvriendelijk - een slechte vormgeving kan de bron slecht toegankelijk maken - gebruiksgemak kan variëren 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Wees op je hoede als je internet-informatie gebruikt! doe geen afbreuk aan je werk door onbetrouwbare informatie te gebruiken laat je niet betrappen op het citeren van foute informatie leer hoe je je zoekresultaten kunt schiften 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Ga te werk als een detective zoek naar aanwijzingen stel vragen wat zijn de motieven van degene die iets op het web zet? vertrouw niemand totdat je daar voldoende reden toe hebt 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Nederlands Paramedisch Instituut Internet Detective een online cursus beschikbaar via het web gratis bepaal zelf je tempo interactief - met meerkeuzevragen en oefeningen biedt praktische aanwijzingen voor de evaluatie van informatie die aangeboden wordt op het internet 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Nederlands Paramedisch Instituut 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

De Internet Detective: http://www.kb.nl/detective/

Systematisch zoeken naar external evidence VRAGEN? www.paramedisch.org 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut … ook voor brandende vragen!

Nederlands Paramedisch Instituut <Blanco pagina> Navolgende dia’s zijn ‘extra’. Alleen gebruiken als de tijd dat toelaat. 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Zoeken naar literatuur HET INTERNET 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Wat is het Internet? GESCHIEDENIS (1) Ontstaan rond 1975 (!) als Am. defensienetwerk (ARPAnet) Internet Protocol (IP): boodschappen verzenden in een ‘envelop’ Opkomst Local Area Networks (LAN) op basis van Ethernet Opkomst Personal Computer (PC) in 1983 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Wat is het Internet? GESCHIEDENIS (2) Eind jaren ‘80 vijf supercomputercentra op universiteiten (netwerk met een snelheid van 56kB/s = 2 A4tjes ...) Begin jaren ‘90 Internet voor het grote publiek Opkomst browsers: van tekstgeoriënteerde schermen via Mosaic naar Netscape en Explorer 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Nederlands Paramedisch Instituut Wat is het Internet? 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Wat is het Internet? TERMINOLOGIE (1) Bps = bits per seconde Browser = oproep- en raadpleegprogramma voor hypertext-documenten Dial-up = verbinding met een computer m.b.v. telefoonlijn DNS = domeinnamensysteem (vertaalt URLs in numerieke IP-adressen) 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Wat is het Internet? TERMINOLOGIE (2) E-mail = elektronische post Ethernet = type LAN FAQ = frequently asked questions FTP = file transfer protocol (toepassing voor verzenden van bestanden) HTML = HyperText Markup Language 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Wat is het Internet? TERMINOLOGIE (3) Hypertext = documenten die links naar andere documenten bevatten IP = Internet Protocol ISDN = Integrated Services Digital Network (digitale telefoondienst) Modem = datacommunicatie-apparaat 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Wat is het Internet? TERMINOLOGIE (4) PPP = Point-to-Point Protocol (maakt het mogelijk via modem en telefoonlijn gebruik te maken van het TCP/IP-protocol) Router = systeem voor gegevensuitwisseling tussen twee netwerken Smiley :-) :-( ;-) TCP = Transmission Control Protocol 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Wat is het Internet? TERMINOLOGIE (5) Telnet = Protocol voor terminal-emulatie WWW = World Wide Web (op hypertext-technologie gebaseerd systeem voor raadplegen van bestanden en diensten op het Internet) 4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut