Bepalen van de verliesoppervlakte GEBOUWSCHIL Bepalen van de verliesoppervlakte Energieprestatiecertificaat RESIDENTIEEL: Gebouwschil

1 Verliesoppervlakte 1/4 (Warmte)verliesoppervlakken? alle oppervlakken die het beschermde volume scheiden van de niet-verwarmde omgeving, zijnde: buitenomgeving kruipkelder AOR grond Volgende schildelen: gevels vloeren daken en plafonds openingen Energieprestatiecertificaat RESIDENTIEEL: Gebouwschil

1 Verliesoppervlakte 2/4 Hoe meten? ook buitenafmetingen = afmetingen inclusief volume van binnen- en buitenwanden = wanneer niet mogelijk is om de dikte van wanden te meten of af te leiden: dan aannamen voor de dikte van de gevels, vloeren, daken en plafonds → inspectieprotocol bij bepalen van het beschermde volume en de bruikbare vloeroppervlakte Energieprestatiecertificaat RESIDENTIEEL: Gebouwschil

1 Verliesoppervlakte 3/4 Niet: de schildelen die grenzen aan verwarmde ruimten verwarmd? → aanname binnenruimten ter hoogte van aangrenzende percelen en eigendommen worden als verwarmd beschouwd (behalve bij industriegebouw) voorbeelden: zie gevels (muren) verliesoppervlakte (aangeduid met pijlen) van een appartement Energieprestatiecertificaat RESIDENTIEEL: Gebouwschil

1 Verliesoppervlakte 4/4 Per verliesoppervlakte → begrenzing bij twijfel meest negatieve aanname, in volgorde: buitenomgeving, kruipkelder, AOR of grond opsplitsen van het schildeel meer dan 1 begrenzing meer dan 1 hoofdtype Energieprestatiecertificaat RESIDENTIEEL: Gebouwschil

Opmeten van de verliesoppervlakte 2 Opmeten van de verliesoppervlakte 1/8 Gevel (muur): Niet: plaatselijke verdikkingen of verdunningen zoals siermetselwerk, … Niet: gemeenschappelijke muren tussen percelen tenzij: als het aanpalende gebouw kleiner is, moeten de uitstekende delen worden ingegeven als het aanpalende gebouw nog niet is gerealiseerd, moet de muur op de perceelsgrens wel worden ingegeven Niet: gemeenschappelijke muren tussen eigendommen (bij appartementen) → dus niet: de muur tussen appartementen de muur tussen het appartement en een niet-residentieel gebouw (tenzij industrie) de muur tussen het appartement en de gemeenschappelijke (circulatie)ruimten Energieprestatiecertificaat RESIDENTIEEL: Gebouwschil

Opmeten van de verliesoppervlakte 2 Opmeten van de verliesoppervlakte 2/8 Gevel (muur): mogelijke begrenzingen: buitenomgeving AOR grond Vloer: kruipkelder AOR (ook voor kelder) de ruimte boven een liftput wordt eveneens bij de vloer meegeteld Energieprestatiecertificaat RESIDENTIEEL: Gebouwschil

Opmeten van de verliesoppervlakte 2 Opmeten van de verliesoppervlakte 3/8 Hellend dak = daken met een hellingshoek > 15° oppervlakte van het dakvlak (geen projectie) → formules helling (voor zonnetoetreding door ramen) 0° (horizontaal) 45° 90° (verticaal) overige → dichtstbijzijnde helling begrenzing: buitenomgeving Energieprestatiecertificaat RESIDENTIEEL: Gebouwschil

Opmeten van de verliesoppervlakte 2 Opmeten van de verliesoppervlakte 4/8 Plat dak = daken met een hellingshoek 15° oppervlakte → horizontale projectie koepels en lichtstraten projecties ≤ 5m² → meten in het dakvlak projecties > 5m² → schuine delen als hellend dak en beglaasde delen in min begrenzing buitenomgeving Energieprestatiecertificaat RESIDENTIEEL: Gebouwschil

Opmeten van de verliesoppervlakte 2 Opmeten van de verliesoppervlakte 5/8 Plafonds als zoldervloer ingeven Niet: zolderluik mag bij plafonds worden geteld begrenzing: AOR ≠ tussen zoldervloer – vloer zoldervloer → warmtestroom naar boven vloer → warmtestroom naar beneden Energieprestatiecertificaat RESIDENTIEEL: Gebouwschil

Opmeten van de verliesoppervlakte 2 Opmeten van de verliesoppervlakte 6/8 Openingen eveneens rekenen met dagmaten/buitenafmetingen mogelijke delen: profiel (of kader) glas vulpaneel deur/poort indien een opening enkel profiel + glas of enkel profiel + paneel bestaat → enkel opening meten indien opening = glas + paneel → opdelen en elk helft van de profielbreedte Energieprestatiecertificaat RESIDENTIEEL: Gebouwschil

Opmeten van de verliesoppervlakte 2 Opmeten van de verliesoppervlakte 7/8 Openingen deur/poort bij volledig beglaasde deur of ondoorzichtige deel in de deur is kleiner dan 20% → dan als beglaasde opening ingeven als doorzichtige deel in de deur kleiner is dan 20% → dan als deur ingeven andere gevallen: → ondoorzichtige deel als deur → doorzichtige deel als glas geen rekening met: ventilatieroosters (sier)onderverdelingen (latjes) minder dan 9 glasbouwstenen in een wooneenheid Energieprestatiecertificaat RESIDENTIEEL: Gebouwschil

Opmeten van de verliesoppervlakte 2 Opmeten van de verliesoppervlakte 8/8 Openingen begrenzing: buitenomgeving (dan rekening met zonnetoetreding) AOR deuren aan kelders moeten als AOR worden ingegeven helling horizontaal 45° verticaal overige → dichtstbijzijnde helling Energieprestatiecertificaat RESIDENTIEEL: Gebouwschil

Opmeten van de verliesoppervlakte 2 Opmeten van de verliesoppervlakte FAQ Gebogen muur? oppervlakte: correct bepalen (zie formules). oriëntatie oriëntatie van de beglaasde openingen de oriëntatie van de openingen wordt immers automatisch overgenomen van de oriëntatie van de muur waaraan de opening gekoppeld is. één beglaasde opening of alle beglaasde openingen dezelfde oriëntatie → oriëntatie van de muur meerdere beglaasde openingen met verschillende oriëntaties → muur opdelen in het aantal verschillende oriëntaties zodanig dat de openingen correcte oriëntatie hebben geen openingen → middenste punt van de gebogen wand = oriëntatie gebogen glas → voor oriëntatie kijken naar het middenste punt Energieprestatiecertificaat RESIDENTIEEL: Gebouwschil

Opmeten van de verliesoppervlakte: Formules 1/1 Energieprestatiecertificaat RESIDENTIEEL: Gebouwschil

Opmeten van de verliesoppervlakte: Tips 2b Opmeten van de verliesoppervlakte: Tips 1/1 Doorloop alle ruimten → bepalen van het beschermde volume Schets het beschermde volume minstens plannen bij eenvoudige volumes → hoogtematen op plan noteren verticale doorsnede of aanzichten Oppervlakten van een dak afleiden van een op schaal uitgetekende doorsnede voorbeeld: hoogte tot waar de bruikbare vloeroppervlakte (1,5 m) wordt gemeten Ontwikkel een vaste werkwijze voor opmeten/opnemen van een gebouw voorkomt dat aspecten vergeten worden Energieprestatiecertificaat RESIDENTIEEL: Gebouwschil

3 Invoer in de software 1/3 In de software worden de schildelen als afzonderlijke vlakken ingegeven gevel voorgevel achtergevel zijgevel links zijgevel rechts vloer dak hellend dak voor hellend dak achter hellend dak links hellend dak rechts plat dak zoldervloer openingen (gekoppeld aan andere schildelen) Energieprestatiecertificaat RESIDENTIEEL: Gebouwschil

3 Invoer in de software 2/3 Per verliesoppervlakte kunnen meerdere deelvlakken aangemaakt worden bij verschillende begrenzing bij verschillend hoofdtype Per deelvlak definiëren van: oppervlakte eerst de totale oppervlakte van het schildeel ingevoerd de openingen worden door de software automatisch afgetrokken Energieprestatiecertificaat RESIDENTIEEL: Gebouwschil

3 Invoer in de software 3/3 bouwkundige samenstelling (constructietype) opdeling in hoofdtypen → software genereert: U-waarde (en g-waarde) oriëntatie enkel bij afwijkende oriëntatie begrenzing ofwel via toevoegen begrenzing (gevels) ofwel aanklikken bij vlak (overige wanden) helling Energieprestatiecertificaat RESIDENTIEEL: Gebouwschil

Gebouwschil: Bepalen U-waarde 4 Gebouwschil: Bepalen U-waarde 1/3 De U-waarde (vroeger de k-waarde) is de mate waarin een constructie geïsoleerd is drukt de hoeveelheid warmte uit die per seconde, per m² en per graad temperatuurverschil verloren gaat van de ene zijde van de constructie naar de andere zijde De U-waarde is afhankelijk van: de dikte de lambda-waarde van de verschillende materiaallagen De U-waarde wordt nooit berekend door de energiedeskundige, maar: wordt door de software gegenereerd op basis van de invoergegevens van de energiedeskundige. enkel in geval van een EPB-aangifte → U-waarde uit de EPB-aangifte worden overgenomen Energieprestatiecertificaat RESIDENTIEEL: Gebouwschil

Gebouwschil: Bepalen U-waarde 4 Gebouwschil: Bepalen U-waarde 2/3 Werkwijze voor het bepalen van de U-waarde isolatie: grootste invloed op de U-waarde spouw: wanneer geen isolatie → belangrijke rol overige deel van de constructie opgedeeld in een beperkt aantal hoofdtypen Filosofie minder invoergegevens verzamelen verkorten van de inspectietijd/ingeven in de software verhogen van de reproduceerbaarheid/nauwkeurigheid In inspectieprotocol → aannames: deze moeten gevolgd worden tenzij bij de visuele inspectie of uit de bewijsstukken het tegendeel blijkt Energieprestatiecertificaat RESIDENTIEEL: Gebouwschil

Gebouwschil: Bepalen U-waarde 4 Gebouwschil: Bepalen U-waarde 3/3 Stappenplan Is U-waarde EPB-aangifte bekend (ja: einde, nee: 2) Is isolatie aanwezig (ja: 3, nee: 6, onbekend: 4) Is isolatiedikte bekend (ja: 5, nee: 4) Is verbouwjaar bekend (6) Is isolatiemateriaal bekend (6) Is luchtspouw aanwezig (7) Bepalen van het hoofdtype Energieprestatiecertificaat RESIDENTIEEL: Gebouwschil

U-waarde: Bewijsstukken 1/3 Visuele inspectie → bewijsstukken → aannamen Bewijsstukken EPB-aangifte* vroeger afgeleverd energieprestatiecertificaat* lastenboek* indien onderdeel van algemeen aannemingscontract of indien uit een visuele inspectie blijkt dat het lastenboek gevolgd is subsidieaanvragen Vlaamse overheid* dus niet: premieaanvraag Eandis originele facturen van geregistreerde aannemer* originele facturen van bouwmaterialen* originele gedateerde uitvoeringsdetails schaal 1/50ste en as-built-plannen* Energieprestatiecertificaat RESIDENTIEEL: Gebouwschil

U-waarde: Bewijsstukken 2/3 vaststellingen uit werfverslagen, postinterventiedossier, vorderingsstaten* chronologie van foto’s steeds met vermelding van eenduidige adresgegevens of kadastraal nummer steeds ter plaatse nagaan door zowel directe als indirecte vaststellingen vaststelling dat de isolatie minder dik is de aangegeven isolatiedikte, in het lastenboek, is onmogelijk t.o.v. de totale dikte van de muur Wanneer geen gegevens, bij twijfel of tegenspraak van de bewijsstukken: uitgaan van het meest negatieve hoofdtype  Energieprestatiecertificaat RESIDENTIEEL: Gebouwschil

U-waarde: Bewijsstukken 3/3 Energieprestatiecertificaat RESIDENTIEEL: Gebouwschil

U-waarde: Isolatie / Spouw 4b U-waarde: Isolatie / Spouw 1/4 Isolatie: wanneer ja/neen/onbekend aanklikken? → geïsoleerd = minstens 2 cm isolatie (minder = neen) ja: visuele inspectie of dikte: niet meetbaar of niet gekend via de bewijsstukken → onbekend materiaal: aanklikken wanneer gekend door visuele inspectie of uit bewijsstukken neen: geen isolatie onbekend: wanneer geen gegevens Energieprestatiecertificaat RESIDENTIEEL: Gebouwschil

U-waarde: Isolatie / Spouw 4b U-waarde: Isolatie / Spouw 2/4 Wanneer schildeel met twee lagen verschillende isolatie keuze: of nadeligste isolatiemateriaal → over de volledige dikte of voordeligste isolatiemateriaal → over de dikte van het gekozen isolatiemateriaal Spouw: wanneer ja/neen/onbekend aanklikken? → minstens 2 cm en veronderstelt een stilstaande luchtlaag tussen 2 materialen Energieprestatiecertificaat RESIDENTIEEL: Gebouwschil

U-waarde: Isolatie / Spouw 4b U-waarde: Isolatie / Spouw 3/4 Voor spouwmuur: spouw aanwezig maar geen zekerheid of er in de spouw isolatie is of stilstaande lucht isolatie: onbekend spouw: ja wanneer wel isolatie: isolatie: ja spouw: onbekend (tenzij bewijs minstens 2cm is) volledig gevulde spouw spouw: neen Energieprestatiecertificaat RESIDENTIEEL: Gebouwschil

U-waarde: Isolatie / Spouw 4b U-waarde: Isolatie / Spouw 4/4 Isolatiematerialen: PUR/PIR XPS EPS/MW/PF/PEF kurk cellenglas perliet/natuurlijk materiaal vermiculiet vermiculietplaten isolerende mortels → indien type en merk gekend is én de lambdawaarde is gelijk aan of kleiner dan 0,09 W/mK → invoeren als ‘vermiculietplaten’ → andere gevallen → niet inrekenen Energieprestatiecertificaat RESIDENTIEEL: Gebouwschil

4c U-waarde: Muren 1/2 Vaststelling isolatie/spouw? Aanname: ter hoogte van de zolderverdieping in functie van het (ver)bouwjaar metselverbanden, open stootvoegen, verluchtingsroosters bij na-isolatie: aanwezigheid van boorgaten bij houtskeletbouw: ter hoogte van de afdichtingsplaatjes voor stopcontacten of schakelaars Aanname: wanneer elektrische verwarming → geïsoleerd gevels met leien: steeds geventileerde spouw → spouw = neen muren grenzend aan AOR en gebouwd in één bouwtraject isolatie = neen (i.p.v. onbekend) Energieprestatiecertificaat RESIDENTIEEL: Gebouwschil

4c U-waarde: Muren 2/2 Hoofdtypen muren: muren (niet in cellenbeton of niet in isolerende snelbouwsteen) voorbeelden: gewone spouwmuur muur in houtskelet (met gevelsteen, buitenafwerking, …) muur 40 cm zonder buitenafwerking muren breder dan 30 cm in baksteen, snelbouwsteen of geëxpandeerde betonblokken met een buitenafwerking dikte = de totale dikte - de dikte van isolatie en spouw buitenafwerking: natuursteen, leien, houten afwerking of gevelsteen muren in isolerende snelbouwsteen (minstens λ = 0,35 W/mK) muren in cellenbeton muren met een dragende structuur breder dan 24 cm in cellenbeton Energieprestatiecertificaat RESIDENTIEEL: Gebouwschil

4d U-waarde: Vloeren 1/1 Vaststellen isolatie/spouw? ter hoogte van trapopeningen, onderkant vloerplaat Bij vloerverwarming: wanneer geen bewijsstukken dan aanname van 3 cm Hoofdtypen vloeren: vloeren met standaard constructie vloeren met een cellenbeton constructie Energieprestatiecertificaat RESIDENTIEEL: Gebouwschil

4e U-waarde: Daken 1/2 Daken Vaststellen isolatie/spouw? Aanname hellend dak plat dak plafond (= zoldervloer) Vaststellen isolatie/spouw? vaststellen van isolatie mogelijk: onafgewerkte doorvoeropening van schouwen, inbouwspots of onafgewerkte delen aan luiken, ingebouwde kasten, … Aanname wanneer elektrische verwarming → geïsoleerd metalen dakbedekking = geen luchtspouw Voorbeeld hellend dak: laag tussen onderdak en isolatie (> 2 cm) = spouw Energieprestatiecertificaat RESIDENTIEEL: Gebouwschil

4e U-waarde: Daken 2/2 Hoofdtypen hellend dak Hoofdtypen plat dak standaard hellend dak, bijvoorbeeld: dak met pannen, leien, metaal, … hellend dak in riet Hoofdtypen plat dak standaard plat dak plat dak met een cellenbetonconstructie Hoofdtypen plafond (= zoldervloer) standaard plafonds plafonds met een cellenbetonconstructie Bij twijfel → hoofdtype 1 (meest negatieve aanname) Energieprestatiecertificaat RESIDENTIEEL: Gebouwschil

4f U-waarde: Openingen 1/6 Openingen: Hoofdtypen profiel profiel glas vulpaneel deur / poort Hoofdtypen profiel metaal: niet thermisch onderbroken metaal: thermisch onderbroken wanneer vensters open gaan dan visueel vast te stellen: tussenstuk in kunststof anders bewijsstukken kunststof: één kamer of onbekend kunststof: twee of meer kamers aan de hand van bewijsstukken hout geen profiel Energieprestatiecertificaat RESIDENTIEEL: Gebouwschil

4f U-waarde: Openingen 2/6 Hoofdtypen glas: enkelvoudige beglazing (5,8) ook enkel uitgevoerd profielglas glasbouwstenen (3,5) gewone dubbele beglazing (2,9) ook dubbel uitgevoerd profielglas hoogrendementsglas: verbouwjaar vóór 2000 (1,7) hoogrendementsglas: verbouwjaar vanaf 2000 en later (1,4) driedubbele beglazing zonder coating (2,2) driedubbele beglazing met coating (0,6) Energieprestatiecertificaat RESIDENTIEEL: Gebouwschil

4f U-waarde: Openingen 3/6 Vaststelling: vlam: aantal glasbladen: 2 voor enkel, 4 voor dubbel, … coating: bij verkleuring van de vlam in weerspiegeling gegevens op de afstandhouder? met U-waarde of verwijzing, zie: http://www.vgi-fiv.be/content/nl/publicaties/k-waarden-van-isolerende-beglazingen.php dan hoofdtype aanklikken met U-waarde gelijk of groter bijvoorbeeld U-waarde: 1,1 dan hoofdtype 5 (hoogrendementsglas (ver)bouwjaar vanaf 2000 of later → 1,4) voorzetramen: som van het aantal lagen: wanneer twee lagen dan type 3 wanneer drie lagen dan type 6 Energieprestatiecertificaat RESIDENTIEEL: Gebouwschil

4f U-waarde: Openingen 4/6 Veranda in kunststofplaten of polycarbonaatplaten: U-waarde van de kunststofplaat gekend het eerstvolgende type beglazing met een U-waarde die groter is dan de U-waarde van de kunststofplaat U-waarde van de kunststofplaat niet gekend: voor tweewandige kunststofplaten → 'enkelvoudige beglazing‘ voor vierwandige kunststofplaten → 'gewone dubbele beglazing' Energieprestatiecertificaat RESIDENTIEEL: Gebouwschil

4f U-waarde: Openingen 5/6 Buitenzonwering of tussenzonwering in het vlak van de beglaasde opening: steeds over de volledige oppervlakte van het venster rolluiken/luiken voorwaarden: én kunnen worden afgesloten, én de beglaasde opening bedekken Niet: gordijnen (aan de binnenzijde) niet gelegen in het vlak van de beglaasde opening (zoals luifels en dakoversteken): voorwaarden: horizontale oversteek = minstens de helft van de raamhoogte Energieprestatiecertificaat RESIDENTIEEL: Gebouwschil

4f U-waarde: Openingen 6/6 Hoofdtypen vulpaneel Hoofdtypen deur/poort ongeïsoleerd geïsoleerd Hoofdtypen deur/poort ongeïsoleerd metaal ongeïsoleerd niet-metaal geïsoleerd metaal geïsoleerd niet-metaal Energieprestatiecertificaat RESIDENTIEEL: Gebouwschil