Crosslab Sensory Shopping Melissa van der Sande Lifestyle & Design 3DE 0797365

Inleiding Dit semester onderzoeken we de 5 zintuigen; gezichtsvermogen,gehoor, reukzin, smaakzin, proeven,tastzin. Tijdens de lessen hebben we daarvoor proefjes gedaan om deze onderwerpen verder te onderzoeken, daarbij beleef je dingen waarbij normaal gesproken niet echt bij stilstaat. Bijvoorbeeld dat je beter hoort als je niks ziet. Op het blog http://melissavandersande.wordpress.com heb ik mijn ervaringen van de onderzoekjes opgeschreven, ervaringen met de zintuigen in het dagelijks leven en stukjes die ik heb gevonden in de krant of internet die ik erg intressant vond.

Het blog over de belevingen dient als het ware als schetsboek. Aan de hand van conclusies uit de onderzoeken en de artikelen over de zintuigen, is de opdracht om een concept te bedenken voor een ‘Sensory Shop’.

Zien Zien is het visueel waarnemen van voorwerpen uit de omgeving met behulp van de ogen als zintuigorgaan. Het ruimtelijk zien is het zien met beide ogen tegelijk. Door de afstand tussen beide ogen kunnen we diepte waarnemen. Via de pupil komen de beelden van buitenaf omgekeerd op het netvlies terecht, maar de hersenen zetten dit om in wat wij een normaal beeld noemen.

Horen Horen doe je met je oren. Maar wat kunnen we er allemaal mee horen? Zijn er geluiden die wij wel en anderen niet kunnen horen? Een horend mens wordt elke dag gewaarschuwd door geluiden. Bijvoorbeeld een bel die gaat, wil zeggen dat er iemand voor de deur staat, of een wekker die afloopt die erop wijst dat het tijd is om op te staan. Overal om je heen zijn geluiden. Vliegtuigen, verkeer, muziek, en nog veel meer. Om al die geluiden te kunnen horen heb je iets nodig. Dat zijn je oren. Je oren werken heel precies. Zo kun je het verschil horen tussen het geluid van een vliegtuig of het blaffen van een hond. Stel je nu eens voor hoe het zou zijn zonder oren. Je zou mensen helemaal niet horen praten, je zou niet naar muziek kunnen luisteren en je zou de telefoon niet kunnen horen.

Voelen Men kan voelen met de zenuwen die in de huid zitten. Deze huidsensoren, of zenuwuiteinden, sturen signalen over de sensatie die ze waarnemen naar de hersenen. Er zijn verschillende soorten van voelen. Er zijn huidsensoren die gevoelig zijn voor pijn, druk, hitte of koude. Deze bevinden zich overal in de huid, alleen zijn deze niet gelijkmatig verdeeld over ons lichaam. De vingers, voeten, lippen en tong hebben bijvoorbeeld een heleboel sensoren. Er bestaat verschil in gevoeligheid tussen de verschillende delen van het lichaam, zoals bijvoorbeeld de hand. De vingertoppen zijn erg gevoelig, omdat er zich hier veel uiteinden van zenuwen bevinden. De handpalm is relatief minder gevoelig.

Ruiken Reukzin is het vermogen om sporen van (chemische) stoffen te detecteren in de lucht, eventueel ook in het water. Bij de mens is de reukzin gelegen in de neusholte. De aard van de stoffen die kunnen worden geroken wisselt sterk, tussen individuen. Zo zijn er stoffen bekend die door de ene mens wel en door de andere niet kunnen worden geroken; en dit vermogen blijkt erfelijk te zijn. Door allerlei oorzaken kan het reukvermogen niet goed meer functioneren (Dysosmie), iets wat een grote invloed heeft op het ervaren van het leven.

Smaak Smaak is de directe waarneming van een chemische samenstelling. De smaakzintuig bestaat uit smaakpapillen, die 'smaakknoppen' bevatten en de reacties vervoeren via drie van de twaalf schedelzenuwen. De gezichtszenuw draagt smaaksensaties van voorste twee derde van de tong, terwijl de Nervus glossopharyngeus de smaaksensaties van het achterste één derde van de tong draagt. De Nervus vagus ontvangt de smaaksensaties van de rug van de mondholte. De informatie van de schedelzenuwen wordt verwerkt door het gustatory systeem.

De smaak is een waarneming van de interactie van de fundamentele smaken van zoet, zuur, bitter, zout, en umami. De plaats van de stimulus op de tong is niet belangrijk, dit in tegenstelling wat veel mensen denken. De vijf basissmaken vormen slechts een deel van het waarnemen van smaak. Het proeven van de mens is voor een ander belangrijk deel een functie van de reukzin.

Wat voor invloed hebben de zintuigen?

(niet) zien, horen en ruiken Ander zintuigen werken beter wanneer je niet kunt zien Wanneer je niets kunt zien, dan gaan automatisch andere zintuigen beter werken. Tijdens de route door Rotterdam met de blindoek op, merkte ik dat ik beter hoorde. Ook rook ik eerder iets dan degene naast me met de oordoppen in. Het kunnen zien staat blijkbaar ook in verbinding met je evenwichtsorganen, want ik vond het lopen lastiger dan wanneer je wel kunt zien.

Zien Zien heeft invloed op koopgedrag Het zien van iets intressants bij een ander, zoals een Truus Trendy kledingstuk, leidde ertoe dat anderen het ook graag wilden kopen. Dus zien heeft zeker invloed op het koopgedrag.

Zien en voelen Kun je met je handen zien? Door te voelen kun je met je handen dingen herkennen. Maar eigenlijk kan je dus niet zien met je handen. Want je haalt je iets voor de geest dat je voelt. Je herkent de vorm met het voelen, doordat je het al eerder hebt gezien. Wat je nooit hebt gezien kun je dus ook niet herkennen.

Ruiken Rustgevend effect Het ruiken van een geur heeft veel invloed op het gedrag van de mens. Je wordt rustiger wanneer je bepaalde geuren ruikt, bijvoorbeeld de geur van sinaasappel zou een positieve invloed hebben op arrestanten, zij zouden er rustig van worden. Ook rozemarijn en lavendel zou een rustgevend effect op de mens hebben. Je zou dus bepaalde geuren kunnen verspreiden als je bepaalde stemmingen wilt ‘boven halen’.

Geuren zonder beeld zijn lastiger te raden Tijdens de lezing van Maki Ueda kwamen we tot de conclusie dat wanneer je alleen iets ruikt en er geen beeld van hetgeen is dat je ruikt, het een stuk lastiger is te herkennen. Beeld zet een geur kracht bij. Iets dat je al vaker hebt geroken, is erg herkenbaar en dus ook makkelijker te raden. Wanneer je achter elkaar geuren probeert te herkennen lijkt je neus op den duur in de war te raken. Je ruikt alles door elkaar en kunt de geur bijna niet meer herkennen.

Wat lekker ruikt dat heeft de voorkeur Wanneer je de geur ruikt van eten of drinken en het ruikt erg lekker dan kies je dat eerder uit dan iets dat niet lekker ruikt of gewoon weinig geur heeft. Bijvoorbeeld een heerlijk geurende verse appelpunt i.p.v een stuk stinkende kaas. Terwijl iets dat vies ruikt of weinig geur heeft, helemaal niet vies hoeft te smaken. Een lekker geur versterkt dus de voorkeur.

Geur belangrijk in een omgeving Wanneer het ergens vies ruikt, wil je daar niet graag zijn. Geurverspreiders zouden goed kunnen werken op bijvoorbeeld feesten, zodat de geur van de alcohol, zweet enz. Wordt vervangen door bijvoorbeeld een frisse geur.

Zien en ruiken Poep is niet altijd vies Ik denk dat iedereen het ermee eens is dat poep vies is, door de geur en het uiterlijk. Maar als poep geen geur heeft en het hard is gemaakt door het in kunsthars te gieten dan is er eigenlijk niks vies meer aan. De poep ruikt niet vies en het is ‘versteent’. Dus iets dat vies ruikt en vies aan zou kunnen voelen vind men vies, als je deze twee factoren weg haalt is het al niet vies meer.

Herkenbare geur doet je thuisvoelen Wanneer je een geur ruikt die je doet denken aan bijvoorbeeld thuis, een vertrouwde geur, dan voel je net even wat meer op je gemak.

Proeven Met de smaak staan meerdere zintuigen in verbinding Met het proeven van eten en drinken merk je in het dagelijks leven niet dat ook andere zintuigen daarbij betrokken zijn, dan alleen de tong. Tijdens de proef om eten te herkennen zonder het te zien of te mogen ruiken, kwam ik erachter dat je dus niet alleen met je tong proeft. Wanneer je niet kunt ruiken, proef je ook niks. Wanneer je niks kunt zien dan is automatisch het gevoel in je mond een stuk sterker. Je bent in een keer ervan bewust dat appelmoes eigenlijk heel vies in je mond aanvoelt.

Horen Geluid bepaalt doet veel met een ruimte Geluid doet een heleboel met een ruimte. Wanneer het doodstil in een winkel is en er zijn ook nog eens weinig klanten, ben je geneigt heel zachtjes te lopen en snel weer weg te gaan. Maar te harde muziek is toch ook weer niet prettig in een winkel, dan krijg je meer het idee dat je in een discotheek bent.

Geluid bepaalt de ‘mood’ Wanneer iemand in je omgeving muziek luistert met een mp3 speler en het volume staat zo hard dat je mee kunt luisteren, dan kan je behoorlijk geirriteerd raken. Een geluid dat persoonsgebonden is moet dus het juiste volume hebben zodat anderen er geen last van hebben.

Zintuigen, waarom zijn deze belangrijk voor designers? Zintuigen zijn erg belangrijk voor designers. Hetgeen dat zij ontwerpen moet aantrekkelijk zijn voor de mens. Als bijvoorbeeld een ontwerp voor een bekleding van een bank, een hele originele print heeft en er keuze is uit diverse kleuren, maar de stof heel raar aanvoelt en de stof ook nog eens een vreemd geluid maakt als je gaat zitten, dan zouden weinig mensen voor die bekleding kiezen. Wat mensen ervaren van een ontwerp is zeer belangrijk, over smaak valt natuurlijk te twisten, maar het ene negatieve punt van een ontwerp moet natuurlijk niet veel zwaarder uitpakken dan al die positieven punten.

De ‘Design opdracht’ De ‘Design opdracht’ luidt; bedenk een concept voor een zeepwinkel zonder dat daar de zeep zelf aanwezig is.

Hoe kan ik zintuigen gebruiken in mijn concept? Doordat de zeep niet in de winkel aanwezig mag zijn, moet ik de zintuigen op een andere manier prikkelen dan de zeep te zien. Zeep heeft natuurlijk ook geur, dus de geur van de zeepsoort kan je laten ruiken. Bij het zeepsoort hoort ook een beeld, bijvoorbeeld bij de zeep ‘rozen’ hoort ook het beeld rozen of iets dat aan rozen doet denken. Ook de kleur kan je aan een zeepsoort koppelen, bijvoorbeeld een kleur die een roos zou kunnen hebben. Om de zeepsoort ‘rozen’ kan ook een voorwerp worden gebruikt dan aan rozen doet denken en wat men kan voelen. Zo ook met geluid, er is vast wel een geluid dat heel goed de roos kan verwoorden.

Met welke zintuigen wil ik werken in mijn concept? Ruiken Voelen Zien

Wat zijn de relaties van deze zintuigen met de zeepwinkel? Normaal gesproken kun je zeep zien en ruiken in een zeepwinkel. Doordat er geen zeep is wil ik de consument op een andere manier laten ervaren hoe fijn die zeep is. Ruiken: de geur van de zeep is vaak heel herkenbaar. Bijvoorbeeld als je zeep zou hebben van lavendel, door de geur alleen al weet je meteen wat het is. Voelen: de klant kan een materiaal voelen dat bij de zeepsoort past, een materiaal wat het product uitbeeld waarvan de zeep gemaakt is. Het moet wel een materiaal zijn wat prettig aanvoelt, want iets dat vies aanvoelt schrikt mensen af. Zien: een kleur of een patroon dat de zeepsoort uitbeeld. Een kleur of een bepaald patroon zegt vaak al heel veel over iets.

Welke media wil ik gebruiken om deze zintuigenlijken ervaringen te creëren? Omdat de ruimte van de winkel maar 10x10 meter is, wil ik de prikkels van de verschillende zeepsoorten goed van elkaar scheiden. Ruiken: de geur van de zeep waar het omdraait kan men ruiken door een kapje op de neus te zette. Het kapje is aan een slangetje verbonden, dat aan een potje gekoppeld is. Zo raakt je neus de geur niet aan, zoals bij vloeistof. De geur wordt gedoseerd, zodat je niet bedwelmt raakt en de geur ook niet uit het potje vervliegt. Voelen: de klant kan een materiaal voelen dat bij de zeepsoort past. Het materiaal zit in een afgesloten doos zodat je niet kunt zien wat het is. Met je handen kun je door gaten in de doos het materiaal voelen.

De media’s Zien: een kleur of een patroon dat goed de zeepsoort uitbeeld kan men zien door een speciale bril op te zetten. Door deze media’s te gebruiken wil ik de zeepsoort heel intens laten ervaren zonder dat je afgeleid wordt door de andere zeepsoorten die ook te koop zijn. De media’s kunnen tegelijkertijd gebruikt worden of afzonderlijk van elkaar, het is maar net hoe de consument de zeepsoort het beste denkt te kunnen ervaren.

Afsluiting Met deze presententie heb ik mijn ervaringen van de verschillende prikkels op de zintuigen kenbaar gemaakt. Aan de hand van mijn blog als schetsboek van mijn bevindingen heb ik een concept gemaakt voor de zeepwinkel.