EFP 12-12-2013 Studiedag LVB en zwakbegaafdheid Workshop SAPROF 2011The SAPROF, IAFMHS Pre-Conference Workshop, Edinburgh, June 23, 2009 EFP 12-12-2013 Studiedag LVB en zwakbegaafdheid binnen de forensische psychiatrie Workshop B Risicotaxatie: de stand van zaken Petra Geerligs & Nicolle Prevoo 1 1 1 1 1

Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen / Zie hieronder  Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Bedrijfsnamen Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk …   

Inhoud Risicotaxatie bij geweld Workshop SAPROF 2011The SAPROF, IAFMHS Pre-Conference Workshop, Edinburgh, June 23, 2009 Inhoud Risicotaxatie bij geweld Specifiek: bij LVB/zwakbegaafde plegers Nieuwe ontwikkelingen 3 3 3 3 3

Risicotaxatie Risicotaxatie Wat? Het beoordelen van het risico van ernstig delictgedrag (geweld/seksueel) Waarom? Voorkomen recidive, richtlijnen behandeling, rechten persoon en structureren discussie Waar? Forensische psychiatrie, algemene psychiatrie, verslavingszorg, Pro Justitia, gevangeniswezen, reclassering, jeugdinstellingen 4

Risicotaxatie Wie? Doelgroep van betreffende instrument Wanneer? Indien een inschatting van het geweldsrisico vereist is. In geval van tbs: verlengingsadviezen, verlofaanvragen, behandelevaluaties, fasering vrijheden Hoe? Verschillende methoden: gestructureerd professioneel oordeel wordt het meest gebruikt in Nederland

Geweld, algemene recidive SAPROF Beschermende factoren geweld SPJ Instrument Bedoeld voor Algemeen HCR-20, HCR-20V3 Geweld HKT-30, HKT-R Geweld, algemene recidive SAPROF Beschermende factoren geweld Specifieke groep FAM Vrouwen, geweld DROS Licht verstandelijk beperkten RAF-GGZ volw. Ambulante cliënten vanaf 18 jaar RAF-GGZ jeugd Ambulante cliënten 12-18 jaar SAVRY Adolescenten, geweld EARL-20B Jongens 6-12 jaar, geweld EARL-21G Meisjes 6-12 jaar, geweld Specifiek delict SVR-20, Stable Seksueel geweld SARA, B-Safer Partnergeweld SAM Stalking CARE-NL Kindermishandeling Specifieke termijn START Korte termijn, div. uitkomstmaten 6 6

Belangrijk om te weten: Sinds invoering risicotaxatie recidivecijfers gedaald! 1. Maatschappelijk belang Het voorkomen van ernstige recidive 2. Politiek belang Het is een vereiste om voor een (on)begeleid verlof van tbs-ers een gestructureerde risicotaxatie uit te voeren 3. Praktisch belang Een goede inschatting van het risico van geweld leidt tot beter inzicht in (de risicofactoren van) de patiënt en adviezen voor behandeling gericht op vermindering risico 4. Ethiek Voor iedere patiënt wordt dezelfde methode toegepast 7 7

En dan nu: doelgroep LVB Opdracht Taskforce Adviseren t.a.v. geschikte RT-instrumenten voor deze doelgroep 1. Maatschappelijk belang Het voorkomen van ernstige recidive 2. Politiek belang Het is een vereiste om voor een (on)begeleid verlof van tbs-ers een gestructureerde risicotaxatie uit te voeren 3. Praktisch belang Een goede inschatting van het risico van geweld leidt tot beter inzicht in (de risicofactoren van) de patiënt en adviezen voor behandeling gericht op vermindering risico 4. Ethiek Voor iedere patiënt wordt dezelfde methode toegepast 8 8

Doelgroep LVB Dé LVB-er bestaat niet: altijd complex samenspel met andere factoren Wel veel LVB binnen de forensische psychiatrie Én is belangrijke factor voor risicomanagement Taskforce: zijn de in Nederland gangbare instrumenten geschikt voor deze doelgroep? 1. Maatschappelijk belang Het voorkomen van ernstige recidive 2. Politiek belang Het is een vereiste om voor een (on)begeleid verlof van tbs-ers een gestructureerde risicotaxatie uit te voeren 3. Praktisch belang Een goede inschatting van het risico van geweld leidt tot beter inzicht in (de risicofactoren van) de patiënt en adviezen voor behandeling gericht op vermindering risico 4. Ethiek Voor iedere patiënt wordt dezelfde methode toegepast 9 9

Conclusie taskforce agressie bij LVB Weinig onderzoek bij deze doelgroep Bijvoorbeeld: helemaal geen onderzoek, kleine onderzoeksgroep, slechts ambulant/klinisch Daarbij: eisen, bv bij TBS 1. Maatschappelijk belang Het voorkomen van ernstige recidive 2. Politiek belang Het is een vereiste om voor een (on)begeleid verlof van tbs-ers een gestructureerde risicotaxatie uit te voeren 3. Praktisch belang Een goede inschatting van het risico van geweld leidt tot beter inzicht in (de risicofactoren van) de patiënt en adviezen voor behandeling gericht op vermindering risico 4. Ethiek Voor iedere patiënt wordt dezelfde methode toegepast 10 10

Conclusie taskforce specifieke instrumenten SDRS, DROS, Armidilo SDRS wordt in NL onderzocht DROS (K. Drieschner, B. Hesper) Dynamische factoren Evaluatie behandeling Nog geen onderzoek na ontslag Armidilo: verder onderzoek nodig 1. Maatschappelijk belang Het voorkomen van ernstige recidive 2. Politiek belang Het is een vereiste om voor een (on)begeleid verlof van tbs-ers een gestructureerde risicotaxatie uit te voeren 3. Praktisch belang Een goede inschatting van het risico van geweld leidt tot beter inzicht in (de risicofactoren van) de patiënt en adviezen voor behandeling gericht op vermindering risico 4. Ethiek Voor iedere patiënt wordt dezelfde methode toegepast 11 11

Conclusie taskforce agressie bij LVB HCR-20 en HKT-30 Meest gebruikt HCR-20 lijkt gunstig, HKT-30 nog niet onderzocht. N.B.: PCL-R/PCL-SV noodzakelijk Advies: bij LVB PCL-SV (o.a. relaties, delictgeschiedenis) 1. Maatschappelijk belang Het voorkomen van ernstige recidive 2. Politiek belang Het is een vereiste om voor een (on)begeleid verlof van tbs-ers een gestructureerde risicotaxatie uit te voeren 3. Praktisch belang Een goede inschatting van het risico van geweld leidt tot beter inzicht in (de risicofactoren van) de patiënt en adviezen voor behandeling gericht op vermindering risico 4. Ethiek Voor iedere patiënt wordt dezelfde methode toegepast 12 12

Nieuwe ontwikkelingen

Nieuwe ontwikkelingen Theoretische modellen Revisies basistools HCR-20 en HKT-30 Balans: aandacht voor beschermende factoren Verfijning: specifieke of aanvullende instrumenten Delicttype: vb. STATIC / STABLE / ACUTE voor zeden Tijdspanne: vb. START voor korte termijn Subgroepen: vb. DROS

Nieuwe ontwikkelingen Theoretische modellen Revisies basistools HCR-20 en HKT-30 Balans: aandacht voor beschermende factoren Verfijning: specifieke of aanvullende instrumenten Delicttype: vb. STATIC / STABLE / ACUTE voor zeden Tijdspanne: vb. START voor korte termijn Subgroepen: vb. FAM voor vrouwen

1. Theoretische modellen Risk Need Responsivity model / What works (o.a. Andrews & Bonta, 2010) Good Lives Model (GLM-C) (o.a. Ward et al., 2007) 16

What Works o.a. Andrews & Bonta, 2010 Risk: Hoe hoger het risico hoe meer risicomanagement Need: Behandeling gericht op criminogene factoren Responsivity: Behandeling afstemmen op de persoon en diens leerstijl Integrity: Doen zoals is afgesproken

What Works o.a. Andrews & Bonta, 2010 Risk Reclasseringsbegeleiding Psycho-educatieve programma’s Geen behandeling Laag risico Middelmatig Forensische poli- en of dagbehandeling Hoog risico Tbs-kliniek Behandeling in gevangenis 18

What Works o.a. Andrews & Bonta, 2010 Need De centrale acht Geschiedenis van antisociaal gedrag Antisociaal persoonlijkheidspatroon (o.a. psychopathie) Antisociale cognities (antisociale waarden en normen) Antisociaal netwerk/relaties Middelenmisbruik Ontbreken van binding aan opleiding en werk Ontbreken van emotionele binding aan familie/gezin Ontbreken van niet-criminele vrijetijdsbesteding

What Works o.a. Andrews & Bonta, 2010 Responsiviteit Het behandelprogramma dient zo te worden aangeboden dat het past bij de leerstijl en het leervermogen van de patiënt Responsiviteitsfactoren: Motivatie Intelligentie Psychopathie

Good lives rehabilitatie model o.a. Ward et al., 2007 Delictgedrag is een sociaal ongewenste manier om intrinsiek motiverende biopsychosociale behoeften te bevredigen. Help de patiënt dat op sociaal acceptabele wijze te doen, door aandacht voor de gezonde kant: - ontwikkelen van sterke kanten - kwaliteit van leven verbeteren

Biopsychosociale behoeften Good lives rehabilitatie model o.a. Ward et al., 2007 Biopsychosociale behoeften Lichamelijk welbevinden/gezondheid Kennis Competentie/excellentie Autonomie/zelfsturing Innerlijke rust/ vrij van stress Vriendschap/verbondenheid Gemeenschapszin/deel van groter geheel zijn Spiritualiteit Genot/seksualiteit (geen toegang tot seks) Creativiteit

2. Nieuwe ontwikkelingen Theoretische modellen Revisies basistools HCR-20 en HKT-30

Nieuwe ontwikkelingen Theoretische modellen Revisies basistools HCR-20 en HKT-30 HCR-V3 Verfijning factoren Meer nadruk op behandeling; welke scenario’s, welke doelen

Studiedag EFP Samengevat: Work in Progress … en daar hebben we elkaar voor nodig! Dank voor uw aandacht pgeerligs@hoevenkliniek.nl

De inschatting van delictgevaar door het netwerk en de behandelaar FAZ (forensische ART voor LVB) en SDAS (Social Dysfunction and Aggression Scale )

Nicolle Prevoo KAIROS: Klinisch Psycholoog werkzaam te Ambulante forensische polikliniek Onderdeel Pompestichting en Pro Persona

FAZ en SDAS De FAZ (forensische ART voor zwakbegaafden) : Ambulant behandelaanbod speciaal voor LVB agressieplegers ontwikkeld (geprotocolliseerd en gebaseerd op ART) Starten met huisbezoek, 21 wekelijkse therapiesessies met PMT en dramatherapie en 3 maanden nazorg met boostersessies. Netwerk van patiënten betrekken is onderdeel van de behandeling. Er is langlopend onderzoek sinds 2010 gekoppeld aan de FAZ om de behandeleffectiviteit te meten. Eerste resultaten laten een positief effect zien ten aanzien van afname van het recidiverisico.

Onderzoek naar de FAZ Intake fase: 1. Baseline fase + * Risicotaxatie DROS +HCR * Intelligentie WAIS 1. Baseline fase + 2. Interventie fase: * Meten dynamische risicovariabelen door DROS * Meten persoonskenmerken door NAS-PI, UCL, NPV II * Incidentenregistratie door SDAS, SOAS * Risicotaxatie door SDAS, SDRS. 3: Follow-up fase: * Nameten dynamische risicovariabelen door DROS+HCR * Nameten Persoonskenmerken door NAS-PI, UCL * Incidentenregistratie door SDAS, SOAS * Risicotaxatie door SDAS, SDRS

De SDAS (social dysfunction and agression scale) Is observatie/ vragenlijst die agressie monitort Het instrument geeft inzicht in het (agressieve)gedrag van een patiënt op 3 gebieden: Irritaties en verbale agressie Fysieke agressie gericht op objecten of anderen Naar binnen gerichte agressie

De SDAS (social dysfunction and agression scale) Eenmaal per maand wordt de SDAS ingevuld : Door een behandelaar en Door een persoon van het netwerk die benaderd wordt per telefoon

Resultaten vergelijking SDAS behandelaar en SDAS Netwerk: 1 Resultaten vergelijking SDAS behandelaar en SDAS Netwerk: 1. Irritaties en verbale agressie

Resultaten vergelijking SDAS behandelaar en SDAS Netwerk 2 Resultaten vergelijking SDAS behandelaar en SDAS Netwerk 2. Fysieke agressie

Resultaten vergelijking SDAS behandelaar en SDAS Netwerk 3 Resultaten vergelijking SDAS behandelaar en SDAS Netwerk 3. Naar binnen gerichte agressie

Conclusie Doel was Zo goed mogelijk risico inschatten + Meten of FAZ werkt Programma lijkt te werken. Verbale en fysieke agressie lijken af te nemen vinden zowel behandelaren als netwerk. Hoopvol is dat behandelaren en netwerk het erg met elkaar eens lijken te zijn over wat er gebeurt en op welke schaal. => vergroot validiteit en betrouwbaarheid metingen

Discussie punten Vinden jullie dat het netwerk (partner bv of ouders) wel mee mogen/moeten inschatten. Is inschatting door het netwerk wel betrouwbaar Welke risicotaxatie gebruiken jullie al Wat werkt voor jullie het beste