Rabobank Bollenstreek Brazilië Rabobank Bollenstreek Ondernemersreis 2011 27 november t/m 4 december 2011 Jasper Brommet MeetIn

Inhoud presentatie Ondernemersreis Brazilië Waarom Brazilië? De reis Waarom deelnemen? Resultaten voor deelnemer Inschrijving

Brazilië Brazilië in vogelvlucht Brazilië in beeld Filmpje

Waarom Brazilië? Een eerste indruk 5e grootste land Amazone: rivier & woud President Rousseff 190 miljoen inwoners Portugees Inkomensongelijkheid Jonge bevolking 1 Euro = 2,2 Real 5e grootste land ter wereld (na Rusland, Canada, China en VS): oppervlakte is bijna de helft van totaal Zuid-Amerika, bijna net zo groot als heel Europa, 205x Nederland Omringd door 10 landen (Uruguay, Argentinie, Paraguay, Bolivia, Peru, Colombia, Venezuela, Guyana, Suriname, Frans Guyana); met uitzondering van Chili en Ecuador grenst Brazilië aan alle landen van Zuid-Amerika. Amazone-rivier: op een na langste rivier ter wereld; 6577km in totaal waarvan 3615km in Brazilie (grootste breedte is 40km); ontspringt in Peru en eindigt in Atlantische Oceaan in Brazilie; rivier met meeste volume water, bevat 1/5 van het natuurlijke zoetwater van wereld. Amazone-woud: grootste tropische regenwoud ter wereld, een van meest bedreigde. ARPA (Amazon Region Protected Areas), binnen 10 jaar voor 2013 500.000km2 (=Spanje) beschermen. Vorige maand gebied ter grootte half Nederland beschermd. Nu 330.000km2 beschermd. President Lula: president sinds 2002, in 2006 begonnen aan 2e termijn met meer dan 60% van de stemmen. Stabiele democratie sinds aanstelling, populair, maar mag geen 3e termijn ingaan. Voor zover bekend nog geen opvolger. Heeft groei economie en minder verschil tussen arm en rijk. Bijna 200miljoen inwoners: 198.739.269 (schatting juli 2009); meesten wonen aan kust in zuiden en noordoosten in steden (urbanisatiegraad is 86%). Steden (2007): Sao Paulo 10,9; Rio de Janeiro 6,1. Opbouw: meer dan helft Europese afkomst, gemengd, Afrikaans, Japans, inheems (in Sao Paulo meeste Japanners na Japan) Portugees: vanaf 1500 Brazilie opgeeist door de Portugesen, sinds 18e eeuw Portugees officiele taal. Inkomensongelijkheid: grootst van alle nieuw geindustrialiseerde landen; armste 20% verdient 3% van BBP en rijkste 20% verdient 60% van BBP. 22% bevolking leeft onder armoedegrens, dat betekent dat bijna 45miljoen mensen van minder dan 1 dollar moeten leven. Jonge bevolking: meer dan 50% jonger dan 29 jaar, gemiddeld 28,6 jaar. Tijdsverschil: verschillende zones door grootte en winter (3a4 uur) en zomer (5 a 6 uur) tijd. Voetbal: gastland WK in 2014; 2e keer als gastland (eerste keer in 1950); Brazilie is vijfvoudig wereldkampioen; Brazilie is enige land dat op alle 18 WK’s aanwezig was. Carnaval: WK 2014 Carnaval 4

Waarom Brazilië? Macro-economische vergelijking Inwoners (miljoen) 16,7 198,7 140 1.166 1.339 Grootte (x 41.526) 1 205 411 79 231 Grootste stad 756.347 11 miljoen 10 miljoen 19 miljoen 22 miljoen BNP 2008 ($ miljard) 909 1.665 1.757 1.237 4.222 BNP 2008 (per hoofd) 40.300 10.100 15.800 2.800 6.000 Groei 2007 3,5% 5,4% 8,1% 8,7% 11,9% Groei 2008 1,8% 4,6% 7,0% 7,9% 10,0% Groei 2009 -2,0% 4,0% 6,4% 9,4% Amsterdam Sao Paulo Moskou Mumbai Shanghai De BRIC-theorie (2001) is afkomstig van de investeringsbank Goldman Sachs en houdt in dat in 2050 de gezamenlijke economieën van Brazilië, Rusland, India en China in termen van US dollar groter zullen zijn dan die van de huidige G6. Goldman Sachs voorspelt dat China en India wereldwijd de belangrijkste leveranciers van producten en diensten zullen zijn en Brazilië en Rusland van grondstoffen. Brazilië heeft volgens Goldman Sachs alles om tot een grote economie uit te groeien, namelijk: natuurlijke grondstoffen, menskracht, een goed klimaat, een gunstige geografische ligging en vrede. Voor de economische groei van Brazilië zijn de volgende factoren van belang: macro-economische stabiliteit, institutionele capaciteit, veiligheid, goede infrastructuur, markttoegang en onderwijs. Aan deze theorie ligt de veronderstelling ten grondslag dat deze landen beleidsvoornemens handhaven en structuren ontwikkelen die hun respectievelijke groei stimuleren. Vooralsnog is Brazilië de elfde economie van de wereld. Inwoners: verwacht juli 2009 Stad: Amsterdam, 756.347 eind 2008 Groei: FD Fondsnieuws - BBP

Waarom Brazilië? Import & Export Transportmaterieel en – onderdelen Metallurgische producten Sojabonen, meel en oliën Chemische producten Machines en elektrische apparaten Aardolie- en aardoliederivaten Chemische producten Transportmaterieel en -onderdelen Belangrijkste handelspartners Braziliaanse uitvoer 2007, in procent van totaal Verenigde Staten15,7Argentinië8,6China10,5Nederland0,9Bron: EIU forecast, 2008 Belangrijkste handelspartners Braziliaanse invoer 2007, in procent van totaal Verenigde Staten15,8Argentinië9,0China6,7Duitsland4,5Bron: EIU forecast, 2008 Belangrijkste uitvoerproducten 2007, in procent van totaal Transportmaterieel en -onderdelen12,5Metallurgische producten11,6Sojabonen, meel en oliën8,2Chemische producten1,9Bron: EIU forecast, 2008 Belangrijkste invoerproducten 2007, in procent van totaal Machines en elektrische apparaten26,1Aardolie- en aardoliederivaten16,6Chemische producten15,4Transportmaterieel en -onderdelen12,6Bron: EIU forecast, 2008

Country report Rabobank Brazil’s economic recovery set in relatively quickly, with positive quarterly growth from the second quarter of 2009 onwards. World’s largest exporter of beef, coffee, poultry and sugar Oil reserves FDI: With net portfolio inflows falling to USD 29bn by 2011. FDI inflows, however, will remain strong and grow to USD 37bn by 2011.

Waarom Brazilië? Kansrijke sectoren Food & Agri Machines voor voedselverwerking Infrastructuur Vervoer en Logistiek Scheepsbouw & Binnenvaart WK & Olympische Spelen Duurzame energie

De Concept reis Dag 1 De reis Amsterdam – Sao Paulo

De reis Dag 2 Kennismaking Brazilië Minicongres Consulaat: handeslrelatie Rabobank: ontwikkeling Food & Agri KvK of NL ondernemer: do’s en dont’s zakendoen

De reis Dag 2 Kennismaking Brazilië Lunch in Italia 41e verdieping van bijna hoogste gebouw Sao Paulo Sao Paulo wordt ook wel beton jungle genoemd, niet meest aantrekkelijke stad, maar wel de economische motor Met 11 miljoen inwoners (excl. Buitenwijken) grootste stad van Zuid-Amerika

De reis Dag 2 Kennismaking Brazilië Bezoek Natura Natura: beursgenoteerd bedrijf dat cosmetische producten vervaardigd uit natuurlijk grondstoffen. Make-ups, huidverzorging, parfum, etc. Miljardenbedrijf dat MVO hoog in het vaandel heeft staan. Inmiddels heeft het haar afzetgebied uitgebreid naar Europa, oa winkel op de Champs-Elysees. ‘s Avonds diner in Figuera: restaurant rondom 100 jaar oude boom

De reis Dag 2 Avond bij the HUB: Ontmoet Braziliaanse jonge ondernemers Pitches & discussies over businessplan met startende ondernemers Zelf Caiparinha’s maken So you think you can dance (sambacursus) Braziliaans eten Natura: beursgenoteerd bedrijf dat cosmetische producten vervaardigd uit natuurlijk grondstoffen. Make-ups, huidverzorging, parfum, etc. Miljardenbedrijf dat MVO hoog in het vaandel heeft staan. Inmiddels heeft het haar afzetgebied uitgebreid naar Europa, oa winkel op de Champs-Elysees. ‘s Avonds diner in Figuera: restaurant rondom 100 jaar oude boom

De reis Dag 3 Agricultuur in Brazilië Transfer Holambra - Binnenlanden van de staat Sao Paulo geeft inzicht in agriwereld van Brazilie. Transfer per bus is een lange rit van zo’n 4 uur, maar zeker de moeite waard en de beste ervaring door tussen akkers, velden en plantages door te rijden.

De reis Dag 3 Agricultuur in Brazilië Bezoek agrarische sector Afhankelijk van deelnemers en planning, bezoek: suikerrietraffinaderij: Sao Paulo belangrijkste gebied voor suikerriet. Meer dan helft productie wordt gebruikt voor bio-ethanol. 90% van auto’s in Brazil heeft ‘flex-fuel’ motor; rijden op benzine (vermengd met bio-ethanol) en pure ethanol. Melkveehouderij: op één na grootste in Brazilie; 1500 koeien, 45.000 liter p/dag. Uniek van deze veehouderij is volledige productie van koe tot eindproduct (volledig verticale integratie); de pakjes melk en yoghurt kan je in de winkel kopen.

De reis

De reis Dag 4 Vervolg agrarische sector Bezoek veiling & bloemenproductie Terra-Viva

De reis Dag 4 Vervolg agrarische sector Transfer Rio de Janeiro

De reis Dag 4 Vervolg agrarische sector Transfer Rio de Janeiro - Rio de Janeiro heeft ongeveer 6 miljoen inwoners; bekend van de Copacabana en Carnaval Het was de Portugese zeevaarder Gaspar de Lemos die in januari 1502 aankwam bij een rivier, dacht hij tenminste. Hij noemde de plek ‘rivier van januari’: Rio de Janeiro. Maar het waren de Fransen (1555) die hier voor het eerst hun nederzettingen bouwden en het gebied koloniseerden. Voornamelijk voor het hout. Later hebben de Portugezen (1560) het weer overgenomen. Na honderden jaren van kolonisatie, wat oorlogen en West Europese immigratie groeide Rio uit tot een stad van wereldformaat. De jaren 1920-1950 stonden voor de bloeitijd van de stad. Het was een romantische, exotische bestemming voor Hollywood-sterren en Internationale High Society, die afkwamen op de luxe casino’s en nachtclubs. Rio was de hoofdstad van Brazilië van 1763 tot 1960: daarna werd Brasília hoofdstad. Maar Rio bleef de voornaamste toeristische trekpleister en de meest culturele stad van Brazilië.

De reis Dag 5 Maakindustrie & MVO Bezoek Nederlandse industrie (SHV Gas) - SHV Gas: Nederlands familiebedrijf. Meeste huishoudens hebben geen gasleiding, vandaar worden gasflessen hier nog van deur tot deur gedistribueerd

De reis Dag 5 MVO Favela’s - In het kader van MVO bezoeken we de favela’s, de sloppenwijken van Brazilie. We zien een totaal andere kant van Rio en bezoeken samen met een Nederlander die hier al 20 jaar werkt een sloppenwijk. Geen aapjes kijken, maar lekker voetballen met de bewoners, hun verhalen horen, wat houdt hun bezig? Rio de Janeiro is onder meer "beroemd" vanwege de "favela's": de armenwijken of krottenwijken met allemaal zelfgebouwde, vaak illegale huisjes die tegen de rotshellingen zijn neergezet. Men denkt dat er ca. 400 favela's zijn waarin totaal wel eens 1,5 miljoen mensen kunnen wonen. Sommige favela's zijn voorzien van alle basisvoorzieningen, in andere is het armoe troef en leeft men onder erbarmelijke omstandigheden. Maar er wordt hard aan verbeteringen gewerkt. Een ijsfabriek die eigenlijk een cocaïne-raffinaderij bleek te zijn, waar twee ton coke per week werd geraffineerd, is inmiddels afgebroken. En in het gebouw waar de drugsdealer zijn feesten gaf, is nu een school gebouwd voor de wijkbewoners.

De reis Dag 6 Zakelijke discussie met experts Evaluatie en discussie bij het Consulaat in Rio - 1 na laatste dag: We zullen jullie niet vermoeien met presentaties, maar doen een eindevaluatie en gaan de discussie aan met een Nederlandse ondernemer in Brazil.

De reis Dag 6 Zakelijke discussie Toerisme: Christo Redentor of Suikerbroodberg Cristo Redentor: hét symbool van Rio: een treintje brengt je in 45 minuten dwars door de jungle naar de top van de beroemde Corcovado! Op deze 723 meter hoge berg staat het Christus Beeld van Rio dat maarliefst 38 meter hoog is. Zijn vingers zijn twee meter lang! Het uitzicht vanaf het terras hier is echt overweldigend. De berg staat in het Tujica Forest, dat je passeert met het treintje ernaartoe. Het ligt in het hart van Rio en scheidt het Noorden en Zuiden van de stad. Suikerbroodberg: Pao do Acucar ligt in de baai van Guanabara en wordt de suikerberg genoemd, omdat de Portugezen deze berg van 270 meter op een zak suiker vonden lijken. In de vijftiende eeuw stond hun hoofd nou eenmaal dagelijks naar suiker: dat was hét handelsproduct uit die tijd. Je kan naar boven lopen, maar je kan ook met een kabelbaan, die inmiddels een echt kenmerk van Rio is geworden en een enorme toeristische attractie.

De reis Dag 7 Terug naar Nederland Beach

In beeld

Resultaat voor deelnemers Totaalpakket voor emerging markets Laagdrempelige zakelijke kennismaking met het land In gezelschap van ondernemers kansen ontdekken Business to business contacten individueel leggen (match making) Markt entree voorbereiden of ondersteunen

Geoff Collier, Fox Productions "Ik deed al langer zaken in China maar door mijn reis met de Rabobank en MeetIn is mijn kennis enorm vergroot. Ik weet nu eigenlijk pas echt waar zaken doen in dit land om draait. In de toekomst gaat mij dit zeker helpen."   William van der Zwaan, House & Garden "Door mijn reis naar China met de Rabobank en MeetIn heb ik nu een keer de realiteit gezien. Het is allemaal veel concreter geworden. De bezoeken aan de bedrijven zijn eigenlijk een soort leerschool voor ondernemers. Daarnaast heb ik veel en leuk contact gehad met de andere deelnemers aan de reis. We konden elkaar regelmatig van adviezen voorzien."

De reis Samengevat 27 november t/m 4 december 2011 Fabrieks- en bedrijfsbezoeken Lezingen van experts en ondernemers Beleving van de opkomst van Brazilië Plezier Prijs: € 4.300,- (incl. 0% BTW) € 3.000,- tweede persoon bij tweepersoonskamer o.b.v. volledige verzorging: Vluchten Verblijf Maaltijden inclusief consumpties Optioneel: Individuele match making

De reis Hoe verder? Vandaag aanmelden via aanmeldformulier Intakes voor individuele wensen Informatie via website, nieuwsbrief en mailing Deelnemersbijeenkomst: oktober Incl. definitief programma, praktische informatie, inentingen, visa Laatste informatiebrief voor vertrek

Afsluiting Vragen ? Sheets en actuele informatie op: http://reizen.meetin.eu/rabobankbollenstreek Contactgegevens: Jasper Brommet MeetIn BV Soestdijkerstraatweg 27A 1213 VR Hilversum 0641450528 www.meetin.eu jasper@meetin.eu