Amsterdamse GHB campagne Tobias van Dijk & Johan Osté GGD Amsterdam Outgaan is nooit OK Amsterdamse GHB campagne Tobias van Dijk & Johan Osté GGD Amsterdam

Wat is GHB? Gamma hydroxybutaanzuur Kleurloze vloeistof, vaak zoute smaak Geneesmiddel (narcolepsie met kataplexie) Effecten (o.a.): milde euforie, ontremming, sensualiteit Risico’s (o.a.): misselijkheid, duizeligheid, bradycardie, bewustzijnsverlies (out gaan) 74 in 2003 tot 170 in 2009

Wat is GHB? Goedkoop, makkelijk verkrijgbaar Zelf te maken Toename recreatief gebruik Gebruik op dance-parties en after-parties Combinatiegebruik: Alcohol Ecstasy Amfetamine 74 in 2003 tot 170 in 2009

Waarom een campagne? Motie Amsterdamse gemeenteraad Stijging van aantal ambulanceritten GHB (4 pwk) Klachten van horeca professionals over GHB incidenten Bagatelliseren risico’s out gaan door GHB 74 in 2003 tot 170 in 2009

Aanpak Onderzoek Betrekken stakeholders Strategie bepalen 74 in 2003 tot 170 in 2009 Pitch campagnebureaus Ontwikkeling en lanceren campagne Evaluatie

Uitkomsten onderzoek GHB gerelateerde ambulanceritten 2005-2011   2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 GHB 76 110 128 169 194 222 Patients transported 82% 80% 87% 85% 79% Samenvattend. Onder clubbezoekers is het percentage GHB-gebruik vanaf 1998 gestegen. Het aantal GHB-gerelateerde ambulanceritten is de afgelopen jaren toegenomen. Ruim de helft van deze incidenten is direct gerelateerd aan het uitgaan. Daarbij lijkt het vooral te gaan om het club- en afterpartycircuit en de gayscene. Desondanks vindt bijna de helft van de incidenten in de thuissituatie plaats. Momenteel gemiddeld 4 ritten per week

Uitkomsten onderzoek Ruim de helft incidenten uitgaans-gerelateerd 70% slachtoffers < 35 jaar, 28% < 25 jaar Bijna driekwart is man Vooral club- en afterpartycircuit en gayscene 74 in 2003 tot 170 in 2009

Uitkomsten stakeholders Twee groepsgesprekken professionals: minimal scene en gay/fetisj scene. Aantal deelnemers: 7 organisatoren/ clubeigenaren Thema’s: Visie op GHB problematiek, eigen ideeën over effectieve aanpak, pitchen van onze ideeën en peilen bereidheid om mee te werken

Uitkomsten stakeholders GHB problematiek werd herkend Outgaanders vaak dezelfde personen of toeristen Vrienden voelen zich niet verantwoordelijk voor outgaander Aanpak clubs: strengere controles, clubverboden, outgaanders brief meegeven Resultaat: verdwijnen van groep notoire outgaanders naar underground

Uitkomsten stakeholders Effectieve voorlichting: Via sleutelfiguren/rolmodellen Gericht op verantwoordelijk gebruik tov jezelf en de scene Vrienden verantwoordelijk voor elkaar Over impact van het outgaan voor jezelf, vrienden en scene Aan politie over consequenties van repressieve aanpak

Uitkomsten focusgroepen Drie focusgroepen: (1) clubbers, (2) gay/fetisj, (3) afters In totaal 20 stappers Voornamelijk Amsterdammers Leeftijd 19- 27 jaar, gay fetisj iets ouder Startleeftijd GHB gebruik: 20 jaar Huidige gebruikers van GHB

Uitkomsten focusgroepen Ruime ervaring met andere middelen Veel gecombineerd met andere middelen Instroom/golven van nieuwe gebruikers Leeftijd gebruikers daalt GHB blijft secundaire drug Verdovend, prettig, vrolijk, vrijer gedrag en zelfverzekerder Alternatief voor alcohol, geen kater, sociaal smeermiddel Instorting XTC markt (2009) verklaart gebruik niet

Uitkomsten focusgroepen Vaak in eigen kring gemaakt Alleen gebruik in weekend Verschil in nauwkeurigheid dosering: Preciezen: klokje, spuitje, logboek Knoeiers: doen maar wat

Uitkomsten focusgroepen Out gaan Gebruikers maken onderscheid tussen G-slaapje en out gaan Out gaan: ademhaling en pijnprikkel, geen reactie -> 112 Slaapje: 2 uur is ok, 4-5 uur is te lang Taboe om 112 te bellen Wel aanspreken op gedrag Bij recidive raakt geduld op -> uitsluiting

Uitkomsten focusgroepen Voorlichting Andere gebruikers, internet, Unity Face-to-face, ervaringsdeskundigen, websites Behoefte aan praktische gebruikerstips, belang van dosering Niet paternalistisch, motieven van gebruik, niet alleen risico’s Een logo voor naamsbekendheid

Uitgangspunten Doelgroep: (potentiële) GHB-gebruikers in de uitgaansscene (techno/minimal) Geen massamediale campagne maar ‘narrowcasting’ ‘Out gaan’ ter discussie stellen Niet gezondheid voorop maar impact op de omgeving Geen confronterende / dreigende boodschappen Betrokkenheid scene om impact te versterken

Doel campagne en opzet Doel: voorkomen van een GHB-overdosis Insteek; wel benadrukken van de risico’s van overdosis, maar voor de doelgroep geframed als ‘verpest het niet voor de scene’ EN Bieden van een handelingsperspectief

De campagne

De campagne De campagne bestond uit de volgend onderdelen: Track met video van DJ Boris Werner Videoboodschap vanuit de scene zelf (eigenaren, partyorganisatoren, dj’s) Website met tips om out gaan te voorkomen (en de filmpjes) Folder met dezelfde tips

De campagne www.outgaanisnooitok.nl

Gebruikerstips Zorg dat je altijd de sterkte van GHB kent. Zorg dat je precies weet hoeveel milliliter je inneemt. Vertel je vrienden wanneer en hoeveel GHB jij hebt gebruikt. 74 in 2003 tot 170 in 2009

Gebruikerstips Waarschuw je vrienden als je je niet goed voelt. Gebruik nooit op één avond GHB én alcohol. 74 in 2003 tot 170 in 2009 Wacht minstens anderhalf uur voor je GHB bijneemt.

Gebruikerstips Wat kun je doen als iemand out gaat? Probeer iemand die wegvalt wakker te houden. - stel degene gerust - controleer hartslag en ademhaling - geef wat te drinken - beweging helpt vaak Blijf bij degene die out gaat. - laat iemand nooit alleen - voorkom onderkoeling: zorg voor een jas 74 in 2003 tot 170 in 2009

Gebruikerstips Wat kun je doen als iemand out gaat? Leg degene die out is gegaan in een stabiele zijligging. - voorkom dat iemand stikt in tong of braaksel Check of iemand op pijn reageert. - knijp hard in schouderspier of nagels - geen reactie? EHBO of 112 74 in 2003 tot 170 in 2009

Gebruikerstips In alle situaties geldt: bij twijfel, zoek hulp! 74 in 2003 tot 170 in 2009

Lancering Hoe lanceren zonder dat het brede media aandacht krijgt? Veelal via de sociale media van de scene zelf Persbericht naar invloedrijke bloggers uit de scene (seeding)

Deelnemende partijen

Resultaten Na een periode van 5 maanden Website: 8797 unieke bezoekers Videoboodschap: 8800 views (m = 4 min. / 30% eind) Videoclip: 2592 views (m = 1 min. / 17% eind) Bezoekers vooral afkomstig uit Randstad (75%) Bloggers uit de scene hebben de campagne opgepakt Duur boodschap bekeken: 3,43 minuten (6:21) en 30% kijkt de boodschap uit! Vergeleken met alle youtube filmpjes met vergelijkbare lengte; scoren we bovengemiddeld. Duur videoclip bekeken: 54 seconden (3:19) en 16% kijkt ‘m uit.

Resultaten

Van het verwijzingsverkeer ongeveer de helft via Facebook Van het verwijzingsverkeer ongeveer de helft via Facebook. Videoclip is zes keer gedeeld en videoboodschap 19 keer.

Conclusie Veel mensen bereikt, maar is het ook de doelgroep? Aantal zelftesten GHB toegenomen met 50% (n=164, sept) Narrowcasting lijkt goed te hebben uitgepakt. Betrokkenheid van de scene enorme meerwaarde Campagne onderdelen makkelijk apart te gebruiken Tweede bullit: Vkmag, Geenstijl, Fok, Betribes, Partyflock, BNN, Dutchbodybuilding Zelftesten bijvoorbeeld in september 54 extra testen (bovenop de 110 testen die in die maand werden gedaan)

Discussie Waarom niet ‘just say no’ of meer de confrontatie Is er zoiets als verantwoord GHB gebruik Betrokkenheid scene (belangen, rolmodellen)

Dank voor de aandacht !! tvdijk@ggd.amsterdam.nl Tweede bullit: Vkmag, Geenstijl, Fok, Betribes, Partyflock, BNN, Dutchbodybuilding Zelftesten bijvoorbeeld in september 54 extra testen (bovenop de 110 testen die in die maand werden gedaan) tvdijk@ggd.amsterdam.nl