Internet Herman Van den Borre

Inhoud cursus Inleiding Opzoeken van gegevens - Surfen Hard- en Software Downloaden van programma’s Virussen en andere gevaren E-mail Nieuwsgroepen Chat Eigen website maken

Wat is Internet ? Netwerk van computers Verspreid over de ganse wereld Computers kunnen met elkaar communiceren Communicatie gebeurt via een bepaald protocol Verspreid over de ganse wereld Bevat een aantal diensten World Wide Web (www) Elektronische post (e-mail) Discussieforums Gegevensoverdracht (ftp)

Geschiedenis van Internet Jaren 60 Koude oorlog Militair: gegevens op verschillende computers Gegevens versturen in pakketten 1969: Arpanet 4 Amerikaanse universiteiten Onderlinge communicatie Jaren 80 Netwerken met dezelfde technologie Eind jaren ’80: netwerken onderling verbonden: Internet Vanaf 1990 toegang voor particulieren

Voordelen Internet Enorme hoeveelheid informatie ter beschikking Soort encyclopedie met meer mogelijkheden (video, geluid, …) Toegankelijk voor iedereen Informatie is meestal voor iedereen toegankelijk Iedereen kan informatie plaatsen Vrij Niet aan wetten gebonden Er bestaat geen firma “Internet”

Nadelen Internet Geen zekerheid over juistheid informatie Iemand kan foute informatie plaatsen Sommige gebruikers hebben minder goede bedoelingen Verspreiden van virussen Telefoonkosten opdrijven Persoonlijke gegevens bemachtigen

Werking Internet Hostcomputer Clientcomputer Permanente verbinding met Internet Soorten Verleent anderen toegang tot het net (ISP) Verzorgen communicatie tussen providers Clientcomputer Onze computer thuis

Communicatieregels Communicatie = zelfde taal spreken Taal voor computercommunicatie = protocol Internet protocol = TCP/IP Transport Control Protocol / Internet Protocol Client verbonden met host via PPP Point to Point Protocol Elke computer heeft uniek adres (IP-adres)

Schematische voorstelling PPP client INTERNET TCP/IP host

Mogelijkheden op Internet Toepassingen World Wide Web (surfen) E-mail Chatten (babbelbox) FTP (gegevensoverdracht) Discussieforums of nieuwsgroepen Elke toepassing heeft zijn eigen protocol

Surfen World Wide Web (WWW) Multimedia informatie bekijken Teksten Figuren Geluid Video Browser: Programma om Internet pagina’s te bekijken HyperText Transfer Protocol (http)

E-mail Berichten sturen naar andere gebruikers Protocols: Verzenden Simple Mailing Transfer Protocol SMTP Ontvangen Post Office Protocol POP Mogelijkheden Adres bij provider Adres bij mail dienst (webbased)

Chatten Babbelbox of Chatbox Online met andere computergebruikers praten Vroeger berichten intypen Nu is echt praten mogelijk met webcam en micro Breedbandverbinding Webcam Micro en boxen of koptelefoon met micro

Gegevensoverdracht Bestanden versturen via Internet Downloaden Van Internet naar gebruiker Uploaden Van gebruiker naar Internet Protocol File Transfer Protocol FTP

Nieuwsgroepen Soort e-mail naar alle leden van de groep Geen directe interactie Protocol Net News Transfer Protocol (NNTP) Tegenwoordig ook via SMTP en POP

IP-nummer of IP-adres Uniek nummer voor elke computer op Internet Bestaat uit 4 getallen (0 tot 255) gescheiden door punten vb: 25.11.122.254 Dynamische toekenning Aantal mogelijke adressen: 4.294.967.296 Bij elke verbinding een ander adres

Domein Nummers onhandig voor mensen Domain Name System (DNS) Namen omzetten in nummers Naam = internetadres (URL) Uniform Resource Locator

URL http://www.pcvo.be Onderdelen: protocol: http:// www: computer van world wide web pcvo.be: domeinnaam van de hostcomputer be: hoofddomeinnaam (meestal geografische begrenzing)

Hoofddomeinen Amerikaanse Andere com: commercieel edu: educatief mil: militair gov: overheid org: organisatie net: netwerk Andere be: Belgie nl: Nederland eu: Europa

Downloaden Firefox Open Internet Explorer Surf naar www.mozilla.com Klik op link Download Firefox - Free

Installeren Firefox Klik op de knop Uitvoeren

Welkomstvenster Klik op Volgende

Licentieovereenkomst Accepteer de voorwaarden in de licentieovereenkomst Klik op Volgende

Installatietype Kies de aangepaste installatie Klik op Volgende

Optionele onderdelen Vink alles uit Klik op Volgende

Installatielocatie Klik op Volgende

Snelkoppelingen instellen Klik op Volgende

Startmenumap Klik op Installeren Het installeren begint

Installatie voltooien Vink Mozilla Firefox nu starten uit Klik op Voltooien

Opstarten Firefox Dubbelklik op het icoon van Mozilla Firefox Mogelijke schermen: Instellingen importeren (als je al met een andere browser gewerkt hebt) Standaardbrowser instellen

Instellingen importeren In de klas: Kies Niets importeren Thuis: Als je op je computer al gewerkt hebt met Internet Explorer Kies Microsoft Internet Explorer Als je op je computer nog niet gewerkt hebt met Internet Explorer Klik op Volgende

Standaardbrowser instellen Deze controle altijd uitvoeren bij het starten van Firefox aanvinken Klik op knop Ja

Adobe Acrobat Reader downloaden Surf naar www.adobe.be Selecteer Nederlands als taal

Klik op de link Get Adobe Reader

Klik op de knop Nu Downloaden

Klik op de knop Bestand opslaan Soms moet je 2x op deze knop klikken (niet dubbelklikken)

Installeren Reader Dubbelklik op het icoon op je bureaublad Standaardtoepassing Dit scherm verschijnt als er al een versie van Reader op je systeem aanwezig is Kies voor Adobe Reader 8.1.2 Klik op Volgende

Doelmap Klik op Volgende

Installatie starten Klik op Installeren

Installatie afronden Klik op Voltooien

Maximaliseren/Verkleinen Schermonderdelen Maximaliseren/Verkleinen Minimaliseren Afsluiten Titelbalk Menubalk Adresbalk Zoekbalk Knoppen Bladwijzerwerkbalk Statusbalk

Laatst bezochte pagina’s Navigatiewerkbalk Vorige Volgende Vernieuwen Stoppen Start URL Laatst bezochte pagina’s Pagina weergeven Zoeken

Werkbalken aanzetten 1. Klik op Beeld 2. Vink werkbalk aan

Printen vanuit Adobe Reader Surf naar Website met PDF bestand Klik op de link naar het bestand. (Reader start automatisch op) Klik op het icoontje met de printer Het venster Afdrukken verschijnt Selecteer de printer Selecteer bij Afdrukbe- reik wat je wilt printen Klik op de knop OK

Startpagina Firefox instellen Open Firefox Surf naar de website die je als startpagina wilt hebben Klik op Extra > Opties Activeer de optie Algemeen Verander de optie Als Firefox start naar Mijn startpagina tonen Klik op de knop Huidige pagina gebruiken Klik op OK

Downloadmap instellen Maak een nieuwe map Downloads in de map Mijn Documenten Open Firefox Klik op Extra > Opties Activeer de optie Algemeen Klik in het vak Downloads op de knop Bladeren en ga naar de zonet gemaakte map Downloads Vink de opties aan zoals in het voorbeeld Klik op OK

Privacy instellen Open Firefox Klik op Extra > Opties Activeer de optie Privacy Vink alle opties aan bij Privégegevens Klik op knop Instellingen Vink alle opties aan in het venster Privégegevens opruimen Klik op OK (2x)

Zoekinstrumenten Definitie Eigenschappen Voorbeelden Speciale websites gemaakt om gegevens op te zoeken op Internet Eigenschappen Websites worden geïnventariseerd door mens of computer Kunnen in categorieën onderverdeeld zijn Voorbeelden www.google.be www.altavista.be www.lycos.be www.yahoo.be

Zoeken met Google Surf naar www.google.be URL (adres website) Zoekterm

Resultaten bekijken Typ de zoekterm en klik op Google zoeken Links Zoekvak Knop Zoeken Statistiek Titel website URL website Grootte

Zoekterm Geen onderscheid tussen hoofdletters en kleine letters Stopwoorden worden genegeerd Een, het, en, … Meerdere zoektermen Na elkaar intypen met spatie ertussen Geeft alle pagina’s waarop de zoektermen samen voorkomen pcvo meetjesland Aantal zoektermen na elkaar tussen aanhalingstekens Geeft alle pagina’s waarop zoektermen na elkaar voorkomen “pcvo meetjesland” Aantal zoektermen na elkaar gescheiden door | Geeft alle pagina’s waarop één van de zoektermen voorkomt pcvo | meetjesland

Beperkende sleutelwoorden Websites uit een bepaald land Sleutelwoord site: pcvo site:be Vermeldingen in de URL Sleutelwoord inurl: inurl: pcvo Verwijzingen naar een site Sleutelwoord link: link: www.pcvo.be Zoeken in titels van sites Sleutelwoord intitle: intitle: pcvo Zoeken naar bepaalde bestandstypes Sleutelwoord: filetype: pcvo filetype: pdf

Geavanceerd zoeken Aantal weergegeven sites Taal Land Filetype Inurl Intitle Site

Speciale mogelijkheden Plaatjes zoeken Klik op afbeeldingen Geef zoekterm Gevonden afbeeldingen worden verkleind weergegeven Rekenmachine Bewerking intypen in zoekvak Klik op knop Zoeken Webpagina’s vertalen Voor niet Engelstalige websites Alleen als gezocht wordt in het engels Ik doe een gok De eerst gevonden pagina wordt onmiddellijk getoond

Virussen Definitie Installatie virus Klein softwareprogramma geschreven met de bedoeling (in)directe schade toe te brengen aan je systeem of aan het Internet- en e-mail verkeer in het algemeen Installatie virus Installeert zichzelf zonder dat de gebruiker het weet Door handeling van de gebruiker (openen van een besmette bijlage) Meeste virussen geschreven voor Windows

Voorbeelden van schade Bestanden worden gewist Gegevens worden beschadigd Vertrouwelijke gegevens worden gestolen Systeem vertraagt Systeem kan niet meer opstarten Systeem herstart te pas en te onpas Je computer wordt gebruikt om websites aan te vallen Je computer wordt door anderen gebruikt Je wordt in verlegenheid gebracht

Aantasting computer Besmetting Incubatietijd Virus wordt actief Via contact met een ander systeem Diskette, geheugen stick, netwerk, Internet Incubatietijd Tijd tussen besmetting en merken van de eerste symptomen Kan kort zijn (virus wordt onmiddellijk actief) Kan lang zijn (virus wordt na een tijd actief) Virus wordt actief Virus verwijderen

Soorten virussen Wormvirus Macrovirus Bestandsvirus Bootvirus Trojan horse Webbug Hoax Cookies

Wormvirus Actief binnen netwerksystemen Vaak om informatie door te sluizen Worden dikwijls per e-mail verstuurd Vb: Sasser virus

Macrovirus Maken gebruik van de macrotechniek Macrotechniek: mogelijkheden om zaken te automatiseren in Word, Excel Doel: gegevens beschadigen

Bestandsvirus Infecteren programmabestanden .com .exe Kunnen daardoor zichzelf opstarten Eens opgestart zijn ze automatisch in staat zichzelf te verspreiden

Bootvirussen Boot bevat informatie om computer op te starten Bootvirussen beschadigen deze gegevens Resultaat: PC start niet meer op

Trojan Horse Doel: anderen (virusschrijver) toegang geven tot jouw systeem Vb: Backdoor, Netbus en Subseven Webbugs Kleine bestandjes ingebakken in webpagina’s bedoeld om je surfgedrag te volgen

Hoax Valse virusmelding Soort kettingbrief Herkennen Het gaat om iets ergs of er zal iets erg gebeuren Er wordt gevraagd om bericht door te sturen Er bestaat nog geen remedie tegen het onheil Bij twijfel: kijk op http://www.nepwaarschuwing.nl Kettingbrieven nooit doorsturen

Cookies Blijvende gegevens op je eigen PC Kunnen ook gebruikt worden om je surfgedrag in de gaten te houden Oorspronkelijk bedoeld om tijd te winnen Website skynet schrijft cookie met taalkeuze van de gebruiker

Page Jacking Kopie van een populaire website waaraan een script toegevoegd is waarmee de bezoeker doorverbonden wordt naar een andere pagina Herkennen Moeilijk Dikwijls klopt webadres niet met onderwerp waarover site handelt

Typfoutpiraterij Bij maken van een typfout kom je toch op een website terecht Manier van werken malafide personen: Rekenen op typfouten van de gebruiker Profiteren van de populariteit van andere websites Meestal maar één letter verschil in de URL Dikwijls kom je op een porno site Voorkomen URL juist intypen

Mouse trapping De knop “Vorige” wordt onklaar gemaakt waardoor je gevangen zit op de site Remedies Klik met RM op knop “Vorige” of op pijltje naast knop “Vorige” of op het pijltje rechts van de adresbalk en kies één van de aanwezige sites Typ een nieuwe URL in de adresbalk

Speciale programma’s De gebruiker wordt gevraagd om een programma (plug in) te installeren om de website te kunnen bekijken Manier van werken malafide persoon Soms wordt telefoonverbinding opgezet met exotisch land Je persoonlijke gegevens worden doorgegeven Je surfgedrag wordt geanalyseerd Remedie Plug in niet installeren bij twijfel over oorsprong

Spam Wat is spam Shoulder Pork and ham luncheon meat Mail die in grote hoeveelheden en ongevraagd wordt verstuurd Bevat vaak een commerciële, bedrieglijke en/of schadelijke boodschap Adressen worden vaak verkregen zonder medeweten van de houder De afzender gebruikt bijna altijd een valse identiteit Shoulder Pork and ham luncheon meat

Waarom is Spam schadelijk Niet te stoppen met sticker Goedkoop voor de verzender Ontvanger betaalt Provider rekent transportkosten door Gebruiker betaalt telefoonrekening Verstopt onnodig mailboxen Mailservers raken overbelast Kan virussen bevatten

Hoe komen spammers aan adressen Handel in CD’s met adressen Mailharvesters Computerprogramma dat e-mailadressen zoekt op internet In nieuwsgroepen Op webpagina’s In logfiles van chatboxen In Whitepages (telefoonboeken voor e-mail adressen) Kunnen tot 1500 adressen per minuut stelen Computerprogramma dat e-mail adressen maakt

Spam voorkomen Gebruik je normale e-mail adres alleen met vrienden of zakenrelaties Gebruik in de andere gevallen een gratis e-mail account (Hotmail, Gmail, Yahoo…) Reageer nooit op spam, ook niet als je de mogelijkheid hebt om uit te schrijven Gebruik een spam filter Adresmunging Schrijf je e-mail adres op een alternatieve manier Voorbeelden: Naam(apestaartje)voorbeeld(punt)be naam@killspam.voorbeeld.be (verwijder killspam. voor het juiste adres)

Spyware Verstopt programma waarmee gegevens van de gebruiker doorgestuurd worden naar de makers van de spyware Gevolgen en risico’s Inbreuk op je privacy Verbruikt processortijd en bandbreedte De maker van de spyware kan alles op je PC installeren Uitbreiding op je browser om advertenties te genereren Je surfgedrag in kaart brengen Dikwijls slecht geprogrammeerd en daardoor systeemvertragend Spyware verdwijnt niet door het verwijderen van de software waarmee ze meegekomen is

Adware Programma’s die ervoor zorgen dat je met bepaalde intervallen of bij bezoek van bepaalde websites webpagina’s met advertenties te zien krijgt. Worden geïnstalleerd als losstaand programma of in combinatie met spyware Remedie: Gebruik een anti-adware programma Vb: AD-Aware

Phishing Engelse term voor het vissen naar persoonlijke gegevens Via e-mail Bericht waarin verzocht wordt je persoonlijke gegevens door te geven (bankgegevens, kredietkaart, pincode, wachtwoorden, …) Lijkt net echt Via virus Er wordt software geïnstalleerd die je toetsaanslagen registreert en doorgeeft via Internet Engelse term: keylogger

Phishing bestrijden Keyloggers verwijderen Mail controleren Via scan met up-to-date antivirus programma Mail controleren Plaats cursor op link in bericht Controleer of getoonde link overeenkomt met de werkelijke link Bescherming Geen enkele organisatie vraagt via e-mail naar bankgegevens, kredietkaart, pincode, wachtwoorden, … Bij vraag naar persoonlijke gegevens: raadpleeg de helpdesk van de bewuste instelling Verwijder het bericht

Maatregelen Installeer minstens een antivirus programma Installeer beter een totaalpakket voor internetbeveiliging Zorg ervoor dat je software altijd up-to-date is Windows update Antivirus up-to-date Installeer een anti spyware programma Installeer niet zomaar lukraak allerlei software Zorg ervoor dat je geen automatische bevestiging stuurt op criminele mail Zet autovoorbeeld uit in je mailprogramma Stel je e-mail programma zo in dat het downloaden van afbeeldingen verhinderd wordt Verwijder onmiddellijk verdachte e-mail Wis geregeld de geschiedenis, bestanden en cookies in je browser