Verordening mbt verstrekking voedselinformatie aan consumenten Implementatietraject Inge Stoelhorst 30-9-2011

Inhoud Beleidsmatige inzet Inwerkingtreding Aanpassingen per onderwerp, discussie over vraagpunten vanuit sectoren.

Verordening voor consumenteninformatie Voorstel nieuwe verordening, januari 2008: Gezonde keuze makkelijker maken, heldere informatie, betere bescherming tegen allergenen. Nieuwe elementen: Verplichte voedingswaarde etikettering Minimale lettergrootte Een systeem van nationale regelingen Informatievoorziening allergenen bij niet-voorverpakte levensmiddelen. Implementatie VO verstrekking voedselinformatie aan consumenten, 30-09-2011

Standpunt Nederland - Nederland is voorstander van vereenvoudiging van etiketteringsverplichting/vereenvoudiging van administratieve lasten. - Ruimte voor innovatie moet mogelijk zijn, bijv.: andere wijze van informatievoorziening naast het etiket andere wijze van informatie aanbieden op het etiket - Voorbeeld: pilot bakkers en slagers Implementatie VO verstrekking voedselinformatie aan consumenten, 30-09-2011

Discussiepunten etikettering Helaas leidt huidig voorstel niet tot administratieve lastenverlichting. Met name discussie over: - Herkomstetikettering - Verantwoordelijkheidsverdeling tussen industrie en retail - Uitzondering etiketteringsplicht voor alcoholische dranken - Nationale regelingen - Verplichtingen voor niet-voorverpakte levensmiddelen - Verplichte te vermelden nutriënten - Presentatie (lettergrootte, portievermelding e.d.) Implementatie VO verstrekking voedselinformatie aan consumenten, 30-09-2011

Verordening per datum´X´ van kracht (20 dagen na publicatie Overgangsmaatregel 1: uitverkoop lm. die in de handel zijn gebracht drie jaar voor inwerkingtreding verordening. Overgangsmaatregel 2: uitverkoop lm. zonder correcte voedingswaarde (art 9, lid 1.l) vijf jaar voor inwerkingtreding verordening. Overgangsmaatregel 3: uitverkoop lm. die in de handel zijn gebracht voor 1-1-2014 en niet voldoen aan deel B, bijlage VI (vereisten aan gehakt vlees). Overgangsmaatregel 4: bij vermelding van voedingswaarde tussen 3 en 5 jaar na inwerkingtreding moet deze voldoen aan art 30 (voedingswaarde eisen) en art 35 (aanvullende vormen van presentatie en uitdrukking). Overgangsmaatregel 5: Onverminderd diverse regelgeving mag altijd voor bovengenoemde data aan VO voldaan worden. Wat met dozen die al klaar staan en nog niet in de handel zijn gebracht? (Vraag productschap tuinbouw) Implementatie VO verstrekking voedselinformatie aan consumenten, 30-09-2011

Belangrijke wijzigingen Algemeen: Verordening in plaats van richtlijnen. Veel verplichtingen op het etiket. Maar ook enige opening voor andere vormen van informatievoorziening (m.n. bij niet-voorverpakt). Nog enkele open punten: Rapportage Cie mbt herkomstetikettering binnen 2 en 3 jaar na inwerkingtreding VO. Rapportage Cie mbt transvetzuuretikettering binnen 3 jaar na inwerkingtreding VO. Rapportage Cie mbt ingrediënten- en/of voedingswaarde op alcoholische dranken declaratie binnen 3 jaar na inwerkingtreding VO: Implementatie VO verstrekking voedselinformatie aan consumenten, 30-09-2011

Voorverpakt/niet-voorverpakt: Artikel 2/Artikel 44: Art 2.lid e): Voorverpakte levensmiddelen. Artikel 44: bepalingen voor niet voorverpakte levensmiddelen. Niet-voorverpakt: levensmiddelen die niet voorverpakt aan de eindgebruiker of aan de grote cateraars te koop worden aangeboden of voor levensmiddelen die op de plaats van verkoop op verzoek van de consument worden verpakt of met het oog op onmiddellijke verkoop worden voorverpakt. Vraag: Waaronder valt ´dagvers´? Implementatie VO verstrekking voedselinformatie aan consumenten, 30-09-2011

Eisen allergenen / (niet) voorverpakt Artikel 21. Etikettering allergenen lid 1.b: naam van allergenen benadrukken in typografie (bijv lettertype, kleur, contrast) Artikel 44. Verplichting: Informatievoorziening van allergenen (art 9, lid 1c) verplicht. Andere elementen kunnen nationaal bepaald worden (art 9 en 10). Commissie moet hiervan op de hoogte gesteld worden (notificatie). Vraag: Op welke wijze vinden wij dat allergenen informatie voor niet- voorverpakte lm. verstrekt moet worden? Hoe ziet allergenen verplichting er in restaurants/bedrijfskantines uit? Stellen we andere elementen verplicht? Zo ja, welke? (bijv. calorieën op menukaarten in restaurants). wat wordt vwb allergenen in art 9.1.c. bedoeld met ´nog in het eindproduct aanwezig´? Groenten en fruit worden door hele EU aangeboden. In theorie veel nationale maatregelen. Hoe wordt vrij verkeer geborgd? Op welke wijze stakeholders informeren? Implementatie VO verstrekking voedselinformatie aan consumenten, 30-09-2011

Herkomstetikettering Artikel 26: Land van herkomst/plaats van herkomst verplicht: Bij misleiding (lid 2) Voor vlees (wat vermeld moet worden nog niet helder, volgt 2 jaar na inwerkingtreding/lid 2/6/9). Als primair ingrediënt andere herkomst heeft dan product, dan herkomst vermelden bij vermelding oorsprong product of dat een andere herkomst heeft (lid 3) Rapportage Cie mbt informatienut, haalbaarheid, kosten-baten voor andere productgroepen, 3 jaar na inwerkingtreding VO. Vragen: Inschatting resultaat rapportages? Hoe lid 3 interpreteren bij bijv. Fries Roggebrood. Hoe lid 5 interpreteren bij suiker, meel, room als ingrediënt meer dan 50%? Overgangsmaatregelen voor vlees? na rapportage volgt nog maar één jaar. Onverwerkte groenten en fruit: herkomst is al verplicht via (EG) 1234/2007. Implementatie VO verstrekking voedselinformatie aan consumenten, 30-09-2011

Leesbaarheid Artikel 13: Minimale lettergrootte wordt 1.2 mm (X-hoogte). Voor verpakkingen kleiner dan 80 cm2 wordt dit 0.9 mm. Commissie stelt regels voor leesbaarheid vast (gedelegeerde handeling). Presentatie benaming, netto hh. en alcohol% in hetzelfde gezichtsveld. Vragen: Ander materiaal mag verplichte info niet verbergen. Wat betekent dit? (ook voor bedrukte flappen op snacks?). Veel problemen met implementatie. Lettergrootte is te groot. Voor supplementen mogelijk als alternatief deel van informatie via internet dan te voorzien? Implementatie VO verstrekking voedselinformatie aan consumenten, 30-09-2011

Verantwoordelijkheidsverdeling Artikel 8: Lid 1.: verantwoordelijke onder wiens naam product in de handel wordt gebracht. Import: invoerder. Lid 2.: verantwoordelijk voor nauwkeurigheid en aanwezigheid informatie. Lid 4.: lm. bedrijven mogen informatie niet wijzigen als deze misleidt, niet veilig product tot gevolg heeft. Lm. bedrijven zijn zelf verantwoordelijk voor overige wijzigingen. Lid 6.: verplichtingen m.b.t. niet-voorverpakt Lid 8.: B-to-B verplichtingen Vraag: Hoe moet lid 1 geïnterpreteerd worden? Probleem vwb import van groenten en fruit. Implementatie VO verstrekking voedselinformatie aan consumenten, 30-09-2011

Beschikbaarheid van voedselinformatie Artikel 12: Beschikbaar en toegankelijk (art 12, lid 1). Voorverpakt: op het etiket/verpakking (art 12, lid 2). Andere informatiemiddelen die geschikter zijn mag ook, Cie kan via gedelegeerde handelingen criteria vaststellen (art 12, lid 3). Vraag: Hoe gaan we in NL om met de mogelijkheid die bepaling van lid 3 biedt? Implementatie VO verstrekking voedselinformatie aan consumenten, 30-09-2011

Aanvullende vormen van presentatie Artikel 35: Lid 1: energie en nutriënten mogen aanvullende op en andere wijze gepresenteerd worden (grafische vormen, symbolen). Lid 1: criteria zoals evidence based, na breed overleg, begrijpelijk, op basis van vastgestelde referentie innames, objectief, geen handelsbelemmmeringen. Lid 2: lidstaten informeren de Commissie. Lid 3: passend toezicht. Implementatie VO verstrekking voedselinformatie aan consumenten, 27-09-2011

Verkoop op afstand Artikel 14: Verkoop op afstand mag mits de verplichte informatie (art 9) voor de aankoop voorhanden is m.u.v. informatie mbt houdbaarheid (art 9.1.f.). bij aflevering is alle informatie beschikbaar voor niet-voorverpakte lm. gelden de verplichtingen van art. 44, dus allergenen informatie ook op afstand ter beschikking stellen. verkoop op afstand geldt niet voor producten in automaten. Vraag: Alle informatie van tevoren verstrekken niet mogelijk. Implementatie VO verstrekking voedselinformatie aan consumenten, 27-09-2011

Datum minimale houdbaarheid, uiterste consumptiedatum, datum van invriezing Artikel 9.1f., Artikel 24 en Bijlage III,X: THT en TGT vermelding. Wijze waarop in bijlage X weergegeven. Cie kan via uitvoeringshandelingen regels vwb wijze van vermelding vaststellen (art 24, lid 3). Invriesdatum vlees, vleesbereidingen en onverwerkte visserijproducten die diepgevroren zijn, via bijlage III verplicht. Vraag: - Art 9, Lid 1. f.: THT, TGT: toevoeging tot en met?? (zie ook bijlage X) Invriesdatum nu verplicht, gaat NL nog iets doen vwb implementatie ondernemen? Geldt verplichting invriesdatum ook voor de slager die bevroren gehakt aan de slager levert? Implementatie VO verstrekking voedselinformatie aan consumenten, 27-09-2011

Ontdooien Artikel 17, Bijlage VI, nr. 2: Lid 1: Toevoegen bij benaming: specifieke behandeling die anders zouden kunnen misleiden: poeder, opnieuw ingevroren, gevriesdroogd e.d.). Lid 2: Ontdooien moet ook op product vermeld m.u.v.: - ontdooide ingrediënten. - invriezing technologische noodzaak - als ontdooien geen negatief effect heeft op kwaliteit en veiligheid van het product. Vraag: Moet ontdooid ook vermeld worden bij instellingen met geregenereerd voedsel? Implementatie VO verstrekking voedselinformatie aan consumenten, 30-09-2011

Imitatie producten Artikel 17, Bijlage VI, nr. 4: Bij voedsel waarbij een ingrediënt of bestanddeel waarvan de consument het in het product verwacht, is vervangen door een ander bestanddeel of ingrediënt, dan op het etiket apart het vervangende ingrediënt vermelden: - dichtbij de naam van het product - lettergrootte tenminste 75% van naam product, en niet kleiner dan de verplichte lettergrootte (1.2 mm). Implementatie VO verstrekking voedselinformatie aan consumenten, 30-09-2011

Plakvlees Artikel 17, Bijlage VI, nr. 7: Vleesproducten, vleesbereidingen en visserijproducten die de indruk wekken dat ze uit één stuk vlees of vis gemaakt zijn, maar eigenlijk bestaan uit verschillende stukken die gecombineerd zijn door middel van andere ingrediënten, met inbegrip van levensmiddelenadditieven en voedingsenzymen of op andere manieren, is de volgende vermelding aangebracht: `samengesteld uit stukjes vlees´ of ´samengesteld uit stukjes vis´ Implementatie VO verstrekking voedselinformatie aan consumenten, 30-09-2011

Toegevoegd eiwit, water Artikel 17, Bijlage VI, nr. 5: Wanneer in vleesprods, vleesbereidingen en visserijprods gebruik wordt gemaakt van ´vreemde´ eiwitten moet in de naam van het lm de aanwezigheid van het eiwit en oorsprong vermeld. Artikel 17, Bijlage VI, nr. 6: Vleesprods, vleesbereidingen, visserijprods en bereide visprods moet in benaming toegevoegd water vermeld als het meer dan 5% van het gewicht van het afgewerkte product uitmaakt. Artikel 18, Bijlage VII, nr.1: Toegevoegd water moet in ingrediënten lijst voor vlees, vleesbereidingen, onverwerkte visserijproducten en onverwerkte tweekleppige weekdieren. (altijd) Implementatie VO verstrekking voedselinformatie aan consumenten, 30-09-2011

Voedingswaarde declaratie - 1 Artikel 30: - Verplicht: energie, vet, verz. vet, koolhydraten, suiker, proteine, zout. - Vrijwillig: EOV, MOV, polyolen, zetmeel, vezel, sign. hh. vitamines en mineralen. - Herhaling van enkele elementen: Energie Energie en vet, verz. vet, suikers en zout Alleen energie voor alcoholische dranken Bijlage V: uitzonderingen van voedingswaarde declaratie. Implementatie VO verstrekking voedselinformatie aan consumenten, 30-09-2011

Voedingswaarde declaratie - 2 Artikel 32 en Artikel 33: Uitdrukkingen per portie en/of per 100 g/100 ml Per 100 g/100 ml: Art 32.2: aangeven per 100 g/100 ml. Art 32.3: vitamines en mineralen per 100 g/100 ml en als perc. van referentie inname per 100 g/100 ml. Art 32.4: nutriënten mag ook aangegeven worden als perc. van referentie inname per 100 g/100 ml naast verplichting art 32.2. Per portie: Art 33.1: mag naast verplichting art 32.2 en 32.3 en naast of in plaats van 32.4. Art. 33.2: bij herhalingsvermelding mag alleen per portie vermeld, alleen energie blijft verplicht per portie en per 100 g/100ml. Implementatie VO verstrekking voedselinformatie aan consumenten, 30-09-2011

Voedingswaarde declaratie - 3 Vraag: Waarom geen vermelding van vitamine op brood/groente bij minder 15% vitamine? Of vermelden via folders? Wat wordt bedoeld met de uitzondering voor lm die rechtstreeks door de producent in kleine hh. aan de eindverbruiker of aan de plaatselijke detailhandel geleverd worden (bijlage V, 19). Vrijwillige voedingswaarde informatie bij niet-voorverpakte lm, mag dit per portie? In bijlage V uitzondering voor onverwerkte producten die bestaand uit één ingrediënt of categorie van ingrediënten. Hoe dit te interpreteren voor voorgesneden groente en fruit? Implementatie VO verstrekking voedselinformatie aan consumenten, 30-09-2011

Referentie innames Artikel 36: Cie stelt uitvoeringshandelingen vast mbt de vermelding van referentie-innames voor specifieke bevolkingsgroepen. Artikel 43: In afwachting van art 36 kan lidstaat nationale maatregelen vaststellen m.b.t. vermelding van referentie-innames. Vraag: Wat gaat NL. hiermee doen? Implementatie VO verstrekking voedselinformatie aan consumenten, 30-09-2011

Vrijwillige voedselinformatie Artikel 36: Lid 1 en 2: vereisten aan deze informatie. Lid 3: in uitvoeringshandelingen stelt Cie vast: Informatie over mogelijke onbedoelde aanwezigheid van allergene stoffen (´may contain´ labelling!). Informatie mbt geschiktheid van een levensmiddel voor vegetariërs of veganisten. Implementatie VO verstrekking voedselinformatie aan consumenten, 30-09-2011

Referentie innames voor vitamines en mineralen Artikel 30 en bijlage XIII: Vitamines en mineralen genoemd die geëtiketteerd mogen worden. Etikettering toegelaten vanaf significante hh: Vanaf 15% per 100 g./100 ml. voor producten anders dan dranken Vanaf 7,5% per 100 ml. voor dranken Vanaf 15% per portie voor portieverpakkingen. Vraag: Definitie van significante hoeveelheid en reikwijdte van definitie? Implementatie VO verstrekking voedselinformatie aan consumenten, 30-09-2011

Netto hoeveelheid Artikel 23 en bijlage IX: Lid 1: per volume eenheden bij vloeibare producten per massa eenheden bij vaste producten Lid 2: Via gedelegeerde handelingen kan commissie voor specifieke lm bepalen dat netto hh anders moet worden weergegeven. Bijlage IX: specifieke bepalingen mbt netto hoeveelheid. O.a. de stuksvermelding (1.c.). Vraag: Artikel 2 toepassen voor artikel 11 lid 4?? Voor deze producten netto hoeveelheid aangeven in stuks in plaats van volume of massa eenheid? Stuksvermelding mogelijk voor bijv. beschuit en boterhammen?? (hiervoor zijn nationale bepalingen, en variabel in gewicht) Implementatie VO verstrekking voedselinformatie aan consumenten, 30-09-2011

Alcohol Artikel 16, lid 4, Artikel 28 en Artikel 30: Art. 16: Dranken met meer dan 1.2 % alcohol zijn vrijgesteld van ingrediënten declaratie (9.1.b) en voedingswaarde declaratie (9.1.l). Mogelijk vaststelling definitie ´alcopops´. Rapportage over noodzaak etikettering voedingswaarde en ingrediënten volgt drie jaar na vaststelling VO. Art. 28: Alcoholpercentage vermelden (X % vol..) voor producten onder GN-code 2204 Art. 30: Vermelding alleen energetische waarde mag voor alcoholische dranken. Vraag: Vereisten m.b.t. alcoholische dranken. Wat betekent dit voor glutenvrij bier? - Hoe bij bonbons, bakkerswaren? En esprits? Implementatie VO verstrekking voedselinformatie aan consumenten, 30-09-2011

Nano etikettering Artikel 18, lid 3 en 5: Elk ingrediënt dat in de vorm van synthetisch nanomateriaal in een product is verwerkt, moet worden geëtiketteerd. Naam van ingrediënt vermelden,´nano` tussen haakjes erachter. Art 2, lid 2: definitie ´nano´. Kan worden aangepast via gedelegeerde handelingen. Implementatie VO verstrekking voedselinformatie aan consumenten, 30-09-2011

Geraffineerde oliën en vetten van plantaardige oorsprong Artikel 18, Bijlage VII: Plantaardige oliën en plantaardige vetten moeten in de lijst van ingrediënten vermeld de specifieke oliën/vetten moeten vermeld, er achter mag staan: ´in wisselende verhoudingen´. In ingrediëntenlijst opnemen onder de hh. van totale hh oliën. Bij geharde olie toevoegen: ´geheel dan wel gedeeltelijk gehard´. Implementatie VO verstrekking voedselinformatie aan consumenten, 30-09-2011

Specifieke opmerkingen/vragen Overweging 24 onderschat allergie probleem (mn. Coeliakie): …certain ingredients can cause allergies and intolerances in some people…. Borging glutenvrij, glutenvrij logo onder deze nieuwe VO? Geldt VO voor uitbrengmaaltijden service?? (zie overweging 15: bepaling dat VO niet geldt voor levering door privé personen). Implementatie VO verstrekking voedselinformatie aan consumenten, 30-09-2011