KBC-Wijnclub December 2009 Dirk Dirix Champagneproeverij KBC-Wijnclub December 2009 Dirk Dirix

Champagneproeverij Inleiding Herkomstbenaming. Wijnstreek. Klassering. Producenten. Druiven. Méthode champenoise/traditionelle. Aanduidingen op het etiket. Champagne bewaren en serveren. Champagneflessen. Beroemde personen.

Herkomstbenaming Drie Appellations d’Origine Contrôlée: AOC champagne: Schuimwijn: wit of rosé. Méthode champenoise. AOC coteaux champenois: Stille wijn: rood (of wit). AOC rosé-des-Riceys: Stille wijn: rosé. Enige gemeentelijke appellatie. Deze proeverij

Wijnstreek Verspreid over vijf departementen: Aantal gemeenten: 319. Marne. Aube. Haute-Marne. Aisne. Seine-et-Marne. Aantal gemeenten: 319. Oppervlakte: +/- 32.750 ha. Basisrendement: 66,3 hl/ha. 75% v/d. Oppervlakte 25% v/d. Oppervlakte

Wijnstreek Deelgebieden: Jaarlijkse verkoop: +/- 322 miljoen flessen. Montagne de Reims. Côte des Blancs. Valée de la Marne. Côte de Sézanne. Côte des Bar. Jaarlijkse verkoop: +/- 322 miljoen flessen. Jaarlijkse omzet: 4,4 miljard euro. Gemiddelde prijs per fles: 13,66 euro. Voorraad in kelders: +/- 1 miljard flessen.

Wijnstreek Zee-/Semicontinentaal Klimaat: Strenge winter en lente. Gematigde/zonnige zomer en herfst. Gemiddelde temperatuur: 10,4 °C. Bodem: Marne: kalk- en krijtlaag. Aube: mergel. Natuurlijke vocht- en temperatuurregulatoren: Bossen. Rivieren. Bodem.

Wijnstreek

Klassering Echelle des crus Score Aantal gemeenten Deel van de totale oppervlakte Grand Cru 100% 17 14,0% Premier Cru 90% – 99% 41 17,9% / 80% – 89% 261 68,1% Totaal 319 100,0%

Klassering 17 Grand Cru Gemeenten Ambonnay Avize Aÿ Beaumont-sur-Vesle Bouzy Chouilly Cramant Le Mesnil-sur-Oger Louvois Mailly-Champagne Oger Oiry Puisieulx Sillery Tours-sur-Marne Verzenay Verzy

Producenten Type Aantal Kenmerken Champagnehuizen 265 Grote groepen domineren de markt: 5 grote groepen: bijna 2/3 van totale omzet. 20 kleinere groepen: 1/3 van totale omzet. 30 kleinere handelshuizen: 5% totale omzet. Constante herkenbare smaak. Wijnbouwers 15.000 Bezitten meerderheid van de wijngaarden. Benadrukken hun “terroir”. Jaarverschillen mogelijk. Coöperaties 44 Middelgroot tot groot. Kwaliteitsvolle producten. Succesvol.

Producenten De Vijf Grote Groepen Champagnemerken LVMH Moët & Chandon, Mercier, Ruinart, Montaudon,Veuve Clicquot-Ponsardin, Krug. Vranken-Pommery Pommery, Charles Lafitte, Heidsieck & C° Monopole, Vranken, Demoiselle. BCC Lanson, Burtin Besserat de Bellefon, Boizel, Chanoine, Philipponat, de Venoge. Groupe Laurent-Perrier Laurent-Perrier, De Castellane, Salon-Delamotte, Lemoine. Groupe Pernod Ricard Mumm, Perrier-Jouët.

Druiven Druif Pinot Meunier Pinot Noir Chardonnay Kleur Blauw Wit Opp. In Champagne 35% 38% 27% Opp. in Premier/Grand Cru 19% 36% 45% Voorjaarsvorst Bestand Kwetsbaar Rotvoeligheid Minder kwetsbaar Rijping druif Sneller Trager Opbrengst Groter Kleiner Aroma’s Fruitig, intens Rood fruit Floraal, botertonen Smaken Fris, levendig Karakter Elegantie Bewaarcapaciteit van de schuimwijn Beperkter Langer Preferente bodem Kalkbodem Krijtbodem

Méthode champenoise/traditionelle I. Stille wijn maken Oogsten Vendanger Druiven Persen Presser Most Lie Droesem verwijderen Débourbage statique Schone Most Chaptaliser? Eerste gisting Permière Fermentation Alcoholisch Malolactisch 10,5% Vol. Alc. Stille Wijn (vin clair) 5 maanden … Vins de réserve II. Schuimwijn maken Mengen Assemblage Sur lattes Remuage Sur pointes Liqueur de tirage Tweede gisting op fles Prise de mousse Dépot Bezinksel verwijderen Dégorgement Liqueur d’expédition Afwerken Terminer 12% Vol. Alc. Schuimwijn Min. 15 maanden

Méthode champenoise/traditionelle Rosé champagne maken Twee methodes: Assemblage Hoe? Stille rode wijn toevoegen. Wanneer? Bij mengen: assemblage. Toegevoegde wijn: rode coteaux champenois. Alleen toegelaten in Champagnestreek. Macération Hoe? Stille rosé wijn maken. Wanneer? Bij eerste gisting. Blauwe schillen even laten meegisten: macération.

Aanduidingen op het etiket Vermelding Voorbeeld Herkomstbenaming Champagne Merknaam Moët & Chandon Smaakaanduiding – Dosering Brut Inhoud 75 cl Alcoholgehalte 12,5% Ev. Speciale Cuvée Cuvée Dom Pérignon Of Jaartal (Champagne Millésimé) Of Geen jaartal (Champagne Non-millésimé) Millésime 1990 Ev. Klassering (Grand Cru, Premier Cru, Sans Cru) / Type producent + nummer CIVC NM-250-001 Overige Meldingen: Blanc de Blancs Blanc de Noirs Rosé Wit Rosé

Aanduidingen op het etiket Smaakaanduiding – Dosering Smaakaanduiding op etiket Dosering [gram/liter] Min. Max. Brut Nature, Dosage zéro 3 Extra-brut 6 Brut 15 Extra-dry 12 20 Dry, Sec 17 35 Semi-dry, Demi-sec 33 50 Sweet, Doux -

Aanduidingen op het etiket Geregistreerde Merknaam Afkor-ting Betekenis Uitleg NM Négociant-manipulant Handelshuizen: gekochte + eigen druiven. Verkopen onder eigen naam. RM Récoltant-manipulant Wijnbouwers: produceren volledig/gedeeltelijk zelf. Verkopen onder eigen naam. CM Cooperative de manipulation Coöperatieven: persen druiven voor hun leden. Verkopen ook onder eigen naam. ND Négociant-distributeur Distributeurs: kopen/verkopen (afgewerkte) flessen. RC Récoltant-coopérateur Wijnbouwers: laten coöperatieve produceren. Verkopen nadien met eigen etiket. MA Marque d’acheteur/Auxiliaire Supermarkten, handelsketens, horeca-uitbaters: eigen etiket van koper (BOB = Buyers Own Brand). SR Société de récoltants Groep wijnbouwers: produceren en verkopen samen, vaak in familieverband. R Récoltant Wijnbouwer: laat NM in loondienst produceren. Krijgt de gebottelde champagne van hem terug.

Champagne bewaren en serveren Enkele dagen rust na transport. Flessen liggend bewaren. Bescherm flessen tegen licht. Keldertemperatuur: 10 – 15 °C. Luchtvochtigheid: 70 – 80 %. Bewaartermijn: Aanbevolen: 1 jaar. Maximaal: 3 jaar. Champagne Serveren: Temperatuur: 6 – 9 °C. Glas: ‘Flûte’ i.p.v. ‘Coupe’.

Champagneflessen Naam Aantal gewone flessen Inhoud [liter] Piccolo 0,267 0,20 Quart 1/3 0,25 Demie 1/2 0,375 Bouteille 1 0,75 Magnum 2 1,5 Jéroboam 4 3 Réhoboam 6 4,5 Mathusalem 8 Salmanazar 12 9 Balthazar 16 Nebuchadnezar 20 15

Beroemde Personen Dom Pérignon (1639 – 1715): Keldermeester van de abdij te Hautvillers. Optimalisatie “méthode champenoise”: Mengen. Witte wijn uit blauwe druiven. Veralgemeend gebruik van kurken. Veuve Clicquot-Ponsardin (1777 – 1866): Nicole-Barbe Ponsardin. Huwelijk met François Clicquot in 1798. Weduwe in 1805. Introductie “remuage” en “dégorgement”.

Scoresysteem van KBC-Wijnclub Omschrijving AA Uitmuntend, overrompelend A Zeer goed B+ Betere wijn B Correcte wijn B- Wijn vertoont kleine gebreken C Technisch fout, afgekeurd

Scoresysteem van KBC-Wijnclub Degustatieformulier: A4-formaat. Voor de deelnemer: om mee te nemen. Noteer uw beoordeling: oog, neus, mond, retronasaal, lengte, culinaire associatie. Noteer uw score. Scoreformulier: A3-formaat. Voor de KBC-Wijnclub: om achter te laten. Noteer uw scores. Bestemd voor statistieken.

Wettelijk Toegelaten Alcoholgehalte Doelstelling: uw wijnkennis verhogen. Wij schenken proefhoeveelheden. Gebruik de spuwemmertjes: Om goed te (blijven) proeven. Om veilig te rijden -> ‘Bob’ drinkt niet! Neem uw verantwoordelijkheid. Het bestuur van KBC-Wijnclub is niet aansprakelijk.