Verkeersveiligheid Ir Adriaan Walraad MBA Docent verkeersveiligheid NHTV Allround beleidsmedewerker mobiliteitsstrategie BRU Consultant Walraad Verkeersadvisering BV

...welkom!... Terugblik Vragen Programma van vandaag Belangrijkste begrippen Vragen Programma van vandaag Geschiedenis theorie

On August 17, 1896, Bridget Driscoll, became the first road fatality in the world. The crash occurred on a terrace in the grounds of Crystal Palace in London, when Bridget stepped off the kerb and into the history books when she was the first pedestrian to be killed by a car.

The car was owned by the Anglo-French Motor Car Company who were offering demonstration rides to the public. While the driver was reported to be doing 4 mph, witnesses described her as being hit by a car travelling at "tremendous speed". The driver at the time of the crash was Arthur Edsell, an employee of the company.He had been driving for only 3 weeks (no driving tests or licenses existed at that time). He had apparently tampered with the belt, causing the car to go at twice the intended speed. He was also said to have been talking to the young lady passenger beside him at the time.

At the inquest, after six-hours of deliberation, the jury returned a verdict of "Accidental Death". No prosecution was proposed or brought against the driver or the company In summing up, the Coroner is reported to have remarked: ”I trust that this sort of nonsense will never happen again"

The first FATAL involving a vehicle occupant death. Three Years Later The first FATAL involving a vehicle occupant death. On February 25, 1899, Edwin Sewell, an employee of the fledgling Daimler Company, lost control of the motorised `wagonette' vehicle he was demonstrating to prospective buyers while speeding down the steep incline of Grove Hill Road in Harrow, north west London. Both he and front-seat passenger Major James Miller died from head injuries after the car's wheels collapsed under the pressure of braking at 20mph, considerably more than the vehicle's recommended maximum speed.

Een stukje geschiedenis 1900-1920: Elk ongeval is uniek 1920-1950: brokkenmakers en pechvogels 1940-1960: echt onderzoek 1960-1980: systeembenadering 1980-1990: de mens als dominante schakel 1990- nu: naar een preventieve benadering van verkeersveiligheid

Een stukje geschiedenis brokkenmaker pechvogel De een maakt meer brokken dan de ander, menselijke fouten Omstandigheden bepalen onveiligheid. Gericht op individueel gedrag/ juridische schuld Gericht op groep, risico en lotgevallen Verzekering op basis van ‘no claim’ Verzekering voor iedereen gelijk Iemand rijdt dronken rechtdoor over rotonde Iemand die 7000 km/jaar of 70.000km/jaar rijdt

Een stukje geschiedenis Haddonmatrix Pre-crash- Voor het ongeval Crash- Tijdens het ongeval Post-crash Na het ongeval Mens Fysieke toestand Mentale toestand Risicogroepen Ervaring Gedrag Fouten maken Voertuig Technische kenmerken Mechanische conditie Rijtoestand Passieve veiligheid Toestand voertuig Weg en omgeving Geometrie Omgeving Botsobjecten Uitwijkmogelijkheden Beveiligen

Een stukje geschiedenis Systeembenadering: fasenmodel Asmussen Hoe vroeger in de keten hoe beter! Vervoersfase vervoersconcept Verkeersfase verkeerssituatie Ontmoetingsfase incidentsituatie Botsfase ongevalssituatie Letsel- en schadefase letselsituatie Behandeling en revalidatie herstelsituatie Preventief versus curatief

Door met Duurzaam Veilig (mono-)Functionaliteit van wegen Homogeniteit massa/snelheid/richting Herkenbaarbaarheid van vormgeving (druk-rustig) en voorspelbaarheid van wegverloop (druk) Vergevingsgezindheid van omgeving en van weggebruikers onderling Statusonderkenning door verkeersdeelnemer

Maximale snelheden Wegen met mogelijke conflicten tussen auto’s en onbeschermde verkeersdeelnemers: 30km/u Kruisingen met dwarsconflicten tussen auto’s: 50km/u Wegen met frontale conflicten tussen auto’s: 70km/u Wegen waarop frontale of zijdelingse conflicten tussen verkeersdeelnemers onmogelijk zijn: 100km/u

Enkele pychologische theorieen Psychologie versus sociologie Cognitieve dissonantie- zelfbeeld Compensatiegedrag Veronderstelling van Risico-homeostase Hulpgedrag en gedeelde verantwoordelijkheid Mens is niet altijd bezig met ‘het goede’!

Duurzaam Veilig: Mens als maat der dingen Vormgeving aanpassen aan vermogens mens Vereenvoudig verkeersproces, rijtaak eenvoudiger Verbeter waarneming, beter in kunnen schatten Inperken van mogelijkheden ongewenst gedrag Inperking van risico’s verbonden aan ongewens gedrag Bevorderen van gewenst gedrag Voertuigen aangepast aan mens en om te beschermen bij ongevallen Maar: aandacht voor de fietser of voetganger ondergeschikt Voetganger is geen fietser Actueel: Airbag extern 6.000.000 functieverlies of functiebeperking

1 jaar Kruipen, Ontdekkingstocht binnenshuis 2 jaar Lopen, Ontdekken van de omgeving dicht bij huis en opgenomen worden in kringen van oudere kinderen 3 jaar Rijden met een driewieler op de stoep, ontdekken van de eigen woonstraat (100 meter links en rechts) het zelfstandig aangaan van contacten met bewoners in de straat 4 jaar Eerste fietspogingen Op onderzoek uitgaan in andere straten van de buurt (een blokje om), spelen met kinderen van dezelfde leeftijd, zelfstandig contact met de volwassen wereld (bijvoorbeeld een boodschapje doen) 5 jaar Op weg naar de kleuterschool (binnen een straal van 1 km) Op bezoek bij vriendjes en vriendinnetjes van school 6 jaar De weg naar school is vanzelfsprekend Actieradius is nu de wijk of het dorp (lopend of fietsend) 7 jaar Klein stadje wordt doorkruist, langere fietsexpedities worden ondernomen, waardoor een groter gebied bereikbaar wordt. Gebruik van openbaar vervoer binnen de eigen stad wordt normaal 10 jaar De stad en buurgemeenten komen binnen bereik, sportplaats en zwembad worden opgezocht. Fietsen in de hele streek is normaal, evenals gebruik van het openbaar vervoer.

Menselijk gedrag , oefening en fouten maken

Swov-weergave model Fuller Taakeisen (T) Overige verkeersdeelnemers (Weers)omstandigheden Weg Voertuig Taakbekwaamheid (B) Stress Afleiding Ziekte Vermoeidheid Psychoatieve stoffen Psychische condities Fysieke condities Competenties (C) Attitudes Inzicht Kennis Vaardigheden Opleiding/training Ervaring Persoonskenmerken

Menselijke fouten

Ongevals oorzaken Verkeerd waarnemen (Improper lookout) had veelal betrekking op kruispunten waarbij men wel keek maar de ander niet zag (er geen aandacht aan besteedde), of helemaal faalde om te kijken in de juiste richting. Onoplettendheid (Inattention) had vaak te maken met het niet tijdig waarnemen van het stoppen of afremmen van voorliggers. Afgeleid worden door zaken binnen de auto (Internal distraction) spelen ook een rol van betekenis.

Rijtaak? Meerdere rijtaken!

Naar een gedragsmodel

waarneming Verwachtingen: het belang van selfexplaining roads Opvallendheid Absolute drempel Relatieve drempel Adaptatie Niet-lineair verband inschatting snelheid

verwerking Herkennen Begrijpen 6 seconden regel

Onveilige handelingen

Moreel oordeel Fouten maken: Voorkomen- tegen welke prijs Onbedoeld? Kunnen? Uitglijder/ vergeetachtigheid: vaak automatisch gedag Bedoeld? Willen? Vergissing/ bewuste overtreding: vaak regelgestuurd of beredeneerd gedrag Verkeersveiligheid zo min mogelijk afhankelijk van individuele keuzes weggebruikers Voorkomen- tegen welke prijs Maatschappelijk rendabel? Disability adjusted life years (DALY)