PAIS in de bouw en infra Meer weten over de inhoud? www.paisbouw.nl VISI BAS Lexicon ETIM/ITI CROW objectenbibl. EAN Nederland (sinds 21 februari ‘GS!’) ProRail Objectenboom “PAIS” staat voor “Platform Afstemming InformatieStructuur”. In PAIS werken déze clubs samen aan één samenhangende informatiestructuur. We symboliseren dat door de in elkaar grijpende puzzelstukjes. We gaan vandaag niet echt in op de inhoud, op wat die bouwafsprakenstelsels allemaal voorstellen, maar als u meer wilt weten, kunt u terecht op www.paisbouw.nl Platform Afstemming InformatieStructuur

Wat wil PAIS? Mogelijk maken van: Samenwerking en uniforme communicatie… …tussen alle bij bouwprocessen betrokken partijen Geen tien verschillende notenschriften, maar één Een eenduidige manier voor het vastleggen van informatie over willekeurige objecten en processen Deze sheet spreekt voor zichzelf

Wat wil PAIS? Ontwikkelen van een ‘open’ informatiestructuur Door afstemming bestaande afsprakenstelsels op hun onderlinge raakvlakken … Bottom-up ontwikkeling op basis van gezamenlijke top-down visie

Van ‘gesloten’ naar ‘open’systemen Nu Straks open standaarden Digitale uitwisseling van informatie, zonder dat de betekenis van die informatie verloren gaat, is nu vaak alleen maar mogelijk binnen de software van één leverancier. Waar we naartoe willen is dat je informatie altijd goed kunt uitwisselen met je projectpartners, ongeacht de software die je gebruikt. Daar heb je open standaarden voor nodig. ‘gesloten systemen’: uitwisseling systeem- gebonden ‘open systemen’: uitwisseling systeem- onafhankelijk

Verschillende informatiestandaarden nodig in de bouw EAN Nederland ETIM VISI Vraag (ontwerp) Aanbod Proces (procesgegevens) Standaards voor transactie- communicatie (te leveren producten / materialen) Standaards voor transactie- communicatie (te leveren diensten) Objectenboom BAS: STABU Lexicon ETIM CROWOB Product (productgegevens) De presentatie van Wim Nijman eindigt met een plaatje dat inzoomt op de initiatieven binnen PAIS. Deze sheet sluit daar naadloos op aan, dus daar beginnen we mee. Let op: niet uitgebreid stilstaan bij de inhoud aan de standaarden; alleen maar melden: “Voor betere samenwerking en (digitale) communicatie zijn er verschillende standaarden nodig. Je communiceert over proces en product, en over vraag en aanbod. Er zijn verschillende initiatieven op het gebied van informatiestandaarden of bouwafsprakenstelsels in de bouw, die in beginsel het hele gebied afdekken. In PAIS kijken we letterlijk naar de raakvlakken in deze figuur en we gaan na wat we op die raakvlakken moeten afspreken om er één samenhangend geheel van te maken”. Uniforme definities van objecten en hun kenmerkende eigenschappen Identificatie kant en klare producten en materialen

VISI Standaard voor formele communicatie over rollen en transacties in bouwprojecten (ondersteuning projectmanagement) Invulling voor de uitvoeringsfase (directievoering) gereed en operationeel Te doen: implementatie voor de uitvoering / ontwikkelen invulling voor de ontwerpfase

STABU Lexicon Objectenbibliotheek voor de B&U: standaard definities voor objecten en hun specifieke kenmerken Vulling met objectdefinities voor 50-60% gereed 2005: doorontwikkelen definities tot 80% (dan geschikt voor eerste toepassingen) 2005: koppeling met ETIM artikelenclassificatie Afstemming met COGRIT?

CROWOB Objectenbibliotheek voor de GWW: standaard definities voor objecten en hun specifieke kenmerken CROWOB versie 0.1 gereed (op basis van Nomenclatuur voor de weg) Eerste software gereed, getest en gedemonstreerd (kostencalculatie op basis van objecten) 2005: nadere vulling / testen koppeling andere applicaties (w.o. CAD)

Objectenboom (ProRail) Systematiek voor structureren en beheersen van informatie over objecten in projecten Objectenstructuur voor Beheer & Instandhouding gereed en formeel gepubliceerd binnen ProRail Korte termijn: implementatie 2005 e.v.: koppeling met / toepassing in COINS

ETIM (Elektrotechnisch Informatie Model) Artikelenclassificatie voor installatietechniek (objectenbibliotheek op laag aggregatieniveau, maakt het mogelijk elektronisch producten te zoeken en te bestellen op basis van vereiste eigenschappen) Artikelenclassificatie gereed, artikelenbestanden beschikbaar, al 3 jaar operationeel, geaccepteerd in Duitsland 2005: van ‘artikelen’ naar ‘installaties’ (hoger aggregatie-niveau); koppeling met STABU Lexicon Verder internationaliseren: ETIM goes Europe

EAN Nederland Standaard voor e-commerce: (elektronisch bestellen, factureren enz. van ‘producten van de plank’, logistieke ondersteuning van het leveringsproces) Volledig operationeel en in praktijk tussen groothandel en fabrikanten Moet nog: versterken aansluiting naar bouwbedrijven Bezig met: vertaling naar XML (internet; maakt systematiek bereikbaar voor MKB)

Hoe heeft PAIS het aangepakt? 2003: “Plan van Aanpak” ‘Bilaterale afstemmingsprojecten’ Kosten € 2,5 mln Alleen haalbaar bij breed draagvlak In 2004 onderzocht in ‘Kennispositie-project’

Strategische conferentie (10 juni 2004) Doel: wielklem van de ontwikkeling van bouwafsprakenstelsels halen Ruim 50 beleidsmakers en beslissers ondertekenen intentieverklaring: “We willen ons inzetten voor de ontwikkeling en invoering van open standaarden” “Wij zullen meewerken aan een ‘PAIS Protocol van Samenwerking’ om dat inhoud te geven”

Overheidsopdrachtgevers nemen het voortouw Ministerie van V&W Rijkswaterstaat Ministerie va Defensie Dienst Vastgoed Defensie ProRail Gemeentewerken Rotterdam

Waar staat PAIS op dit moment? PAIS Protocol van Samenwerking ondertekend door overheidsopdrachtgevers Er is een concreet Uitvoeringsplan 2005-2008 gemaakt… Vijf deelprojecten voor 2005 Vier deelprojecten goedgekeurd / medegefinancierd door PSIBouw

Deelprojecten 2005 (Digitaal) ondersteunen van directievoering (VISI) Elektronisch zoeken, vergelijken en inkopen van producten in de installatiesector (Etim en GS1) Eén objectenbibliotheek voor de B&U (STABU LexiCon + Etim) Eén objectenbibliotheek voor de GWW (CROW) Kaderproject (bestaande PAIS- + nieuwe initiatieven) Convergentie- projecten Validatie- projecten

Wat levert dit U nu op? Vastleggen van de samenwerking(svorm) in het project Heldere verantwoordelijkheids verdeling Precies weten wat er geleverd moet worden Hoe je je moet verantwoorden en Wat er afgerekend kan worden Gestructureerd ‘documenten’-overzicht voor alle betrokkenen Opdrachten Tekeningen Leveringen Afwijkingen Meer/minderwerk Computerprogramma’s die op basis van de gedefinieerde objecten met de juiste gegevens werken en elkaar de juiste gegevens kunnen verstrekken

Wordt vervolgd! PAIS www.paisbouw.nl

(hoe) Wilt u participeren? Op inhoud: meedenken en meewerken Kan op diverse niveau’s Mee financieren Deze sheet spreekt voor zichzelf

“Gemeenschappelijk Kader” Doelstelling / beoogd resultaat Verkrijgen actueel overzicht Nederlandse initiatieven bouwafsprakenstelsels Inzicht in relaties tussen die initiatieven; informeren over en weer Borgen convergerende ontwikkeling Nederlandse afsprakenstelsels; uitbouwen van en toetsen aan gemeenschappelijk kader Actueel inzicht in internationale ontwikkelingen; voorwaarden scheppen voor goede internationale aansluiting Nederlandse initiatieven Programmatische afstemming PAIS deelprojecten 2005-2008

PAIS deelproject Eén objectenbibliotheek voor de B&U Doelstellingen: het ontwikkelen van één operationele objectenbibliotheek voor de B&U-sector (door koppeling en verdere uitwerking van bestaande en/of in ontwikkeling zijnde objectenbibliotheken), die eenduidige vastlegging en uitwisseling van objectgerichte informatie in alle fasen van bouwprojecten kan faciliteren; daarbij zoveel mogelijk gebruik te maken van veelgebruikte classificatie- en informatiesystemen in de B&U, zoals de Elementenmethode en de STABU-bestekssystematiek; het in eerste aanleg testen en valideren van deze objectenbibliotheek; het waarborgen van aansluiting met de objectenbibliotheek voor de GWW-sector (CROWOB); het verzorgen van kennisoverdracht.

Eén objectenbibliotheek voor de B&U - vervolg - Het beoogde resultaat bestaat na vier jaar uit: één operationele objectenbibliotheek voor de B&U-sector, die is gebaseerd op internationale en nationale richtlijnen voor objectenbibliotheken en die gereed is voor toepassing in praktische applicaties; een beheerprogramma voor objectdefinities, inclusief platformonafhankelijke grafische gegevens van objecten; aansluiting op/gebruik van internationale standaarden, waaronder de Industrial Foundation Classes (IFC’s) van de International Alliance for Interoperability (IAI); een samenhangende methodiek voor het maken van bestekken en het classificeren van bouwkundige en installatietechnische producten, zodanig dat bouwondernemers en installateurs (getekende) informatie vanuit het ontwerp vlot en met behulp van de juiste software direct kunnen doorvertalen naar (elektronisch) in te kopen artikelen en de calculatie.

Eén objectenbibliotheek voor de GWW (CROW-OB fase 2, 2005) Doelstelling / beoogd resultaat Verkrijgen van zekerheid dat CROW-OB versie 0.1 en de werkwijze om die verder te vullen, voldoende basis bieden voor verdere ontwikkeling Aantonen dat CROW-OB de beoogde toegevoegde waarde levert Leggen van wetenschappelijke basis voor verdere uitbouw en toepassing van de CROW-OB Borgen van aansluiting op nationale en internationale standaarden en richtlijnen voor objectenbibliotheken De doelstellingen zijn hier algemeen geformuleerd, zoals ook op het samenvattingsblad van het PAIS projectplan is vermeld (daarvan in feite letterlijk overgenomen). Ik heb een paar sheets toegevoegd waarop ik wat dieper inga op de concrete doelstellingen van wat we willen bereiken met de CROW-OB. Deze worden uiteraard gedekt door de algemene doelstellingen.

Eén objectenbibliotheek voor de GWW - vervolg - Werkwijze is ‘bottom up’ vullen vanuit bestaande kennis CROW-OB v.0.1 ontwikkeld vanuit Nomenclatuur voor Weg en Verkeer Versie 0.2 aanvullingen met subsets ‘viaduct’ (kader SSK), subset ‘Kwaliteit Openbare Ruimte’, inbreng vanuit ‘Technisch specificeren’ volgende versies (mogelijk) vanuit Gegevenswoordenboek Riolering (RIONED), Handboek Wegontwerp, ASVV, RAW, noem maar op… Voor deze werkwijze moet draagvlak worden verkregen Belangrijkste doelstelling voor dit moment

PAIS deelproject VISI (2005) Beoogd resultaat bewijzen dat ontwikkelde raamwerken ook in andere werkomgevingen toepasbaar zijn (valideren); aantonen dat er snel varianten kunnen worden gemaakt; documenteren en ter visie kan legging; inzicht krijgen in de drempels die overwonnen moeten worden; weten wat de bedrijfseconomische gevolgen zijn; een businessplan maken gericht op de verdere introductie. Voorbereiden besluitvorming overheidsopdrachtgevers

PAIS deelproject Elektronisch inkopen met geclassificeerde artikel bestanden en transactie berichten Doelstelling : Kennisoverdracht mbt de voordelen van het elektronisch inkopen op basis van standaards (zoek, vind, vergelijk, koop, factureer) Doelgroep : aannemers en installateurs in het MKB segment Beoogd resultaat : 300 aannemers/installateurs kopen elektronisch in op basis van standaards Tijdschema : 9 weken voor uitvoer projectonderdelen 1 jaar voor volledige implementatie (na start project)

Conclusies Kennispositieproject ‘PAIS in de Bouw & Infra’ Breed draagvlak voor informatiestandaarden Draagvlak is geen commitment Voordelen pas te incasseren als businesspartners dezelfde standaarden gebruiken dilemma! (wielklem op de ontwikkeling) Draagvlak is nog geen commitment. Iedereen vindt het nodig dat de standaarden er komen. Iedereen ziet de voordelen ervan. Maar dat wil nog niet zeggen dat bedrijven er ook direct in gaan investeren. Dat komt omdat de voordelen pas te incasseren zijn als al je business partners dezelfde standaarden óók gaan gebruiken. Bovendien duurt het nog een tijdje voordat alles volledig operationeel is. Ofwel: de time to market is lang. Dat betekent allemaal dat een investering in deze ontwikkeling een heel onzeker is. Dat is een dilemma, dat een wielklem vormt op de ontwikkeling van open bouwafsprakenstelsels Geen ‘quick wins’ in deze materie; de ‘time to market’ is lang

Kern van het Protocol van Samenwerking PAIS demonstreert dat operationele delen van bouwafspraken werken en voordelen opleveren Overheidsopdrachtgevers schrijven gevalideerde (delen van) bouwafsprakenstelsels voor in hun projecten

Twee soorten projecten ‘Validatieprojecten’ Valideren van operationele delen afsprakenstelsels in praktijkprojecten Indien positief: (overheids)opdrachtgevers schrijven voor ‘Convergentieprojecten’ Dóórontwikkelen van afsprakenstelsels in onderlinge samenhang Zorgen voor validatieprojecten in volgende jaren