De toekomst van de bouw in NL Veiliger of onveiliger? Karel Terwel

Wie ben ik? Voorstellen Karel Terwel afgestudeerd in 2001, civiele techniek (B&B) 2001-2007: Ingenieursbureau Zonneveld, projectconstructeur 2007-heden: TUDelft, building engineering -docent constructief ontwerpen -promotieonderzoek constructieve veiligheid Illustratie: Kollhoff architecten

Wat is constructieve veiligheid? Een definitie uit de technische wereld Constructieve veiligheid is het afwezig zijn van onacceptabel gevaar door het bezwijken of de kans op bezwijken van een bouwconstructie of een deel daarvan. [naar: Convenant hoogbouw]

Wat is constructieve veiligheid? Vormen van constructieve veiligheid Veiligheid van tijdelijke constructies (stempels, e.d.) Foto: Karel Terwel

Wat is constructieve veiligheid? Vormen van constructieve veiligheid Veiligheid van definitieve constructies tijdens de bouw Foto: NRC/ Eric Binkhorst

Wat is constructieve veiligheid? Vormen van constructieve veiligheid Veiligheid van definitieve constructies na oplevering Foto: Pieter Dijkstra

Wat is onveilig? Onacceptabel gevaar

Wat is onveilig? Arbeidsveiligheid vs constructieve veiligheid Scheelt factor ca. 4000!

Is het onveilig? Arbeidsveiligheid in Nederland Gem. aantal dodelijke arbeidsongevallen bouw 2006-2008: 25 per jaar (CBS) Aantal werknemers bouw: circa 500.000 (CBS) Kans= 25/(500000*1) = 50*10^-6 per jaar

Is het onveilig? Constructieve veiligheid in Nederland 2 doden in 15 jaar bij opgeleverd gebouw door instorting (geen brand/explosie) Bevolking=16,5 miljoen mensen Kans=2 / (16.5*10^6*15) =0,008*10^-6 per jaar  

Is het onveilig? Arbeidsveiligheid vs Constructieve veiligheid in Nederland  Dus: Kans op overlijden in bouw: 50*10^-6 per jaar Kans op overlijden door instorten gebouw: 0,008*10^-6 per jaar (scheelt factor ca. 6000!) acceptabel=10^-6 per jaar (bijv. voor st.vl.kering) Tussenconclusies: 1. Het valt wel mee met de constructieve veiligheid van opgeleverde gebouwen in Nederland 2. De bouw is een gevaarlijke plek om te werken!

Is het onveilig? Hoe vaak gaat het mis? Niet alleen slachtoffers: jaarlijks ca. 50 schadegevallen die de cobouw halen jaarlijkse faalkosten jaarlijks geschat op 10% ca. 1/5 hiervan is ook constructief. Jaarlijkse omzet van de bouw is ca. €50 miljard. Stel: gem. schadegeval kost €50.000,-. Aantal schadegevallen is: 10%*20%*€50 miljard/€50.000= 20.000 schadegevallen per jaar

Is het onveilig? Hoe vaak gaat het mis? Gevallen met slachtoffers: 0-5   Gevallen met slachtoffers: 0-5 Gevallen die de krant halen: 5-500 Constructieve schadegevallen: 500-50.000 Piramide van Heinrich

Instorting stadsarchief Keulen Is het onveilig? Instorting stadsarchief Keulen www.refdag.nl Benchmark andere landen Duitsland: Grondig systeem met degelijke en uitgebreide controle (Prüfingenieur) Maar: -duur systeem -past dit bij de Nederlandse cultuur? -en…   Particuliere Prufingenieur neemt taken over van bowoto. Dit is verplicht wanneer bowoto over te weinig kennis beschikt. Prufingenieur is verantwoordelijk voor standzekerheid. Strenge eisen aan prufingenieur. Tussen 35 en 60 jaar oud zijn en kennis hebben van constructies, materialen en recht. Minimaal: 10 jaar ontwerpervaring en meer dan 1 jaar ervaring als bouwplaatsingenieur.

Is het onveilig? Benchmark andere landen Frankrijk: Systeem met grote controle door verzekeringsmaatschappijen Maar: -systeem blijkt stroperig en kostbaar -en… Instorting terminal Parijs www.aon.com   Vergaande bescherming opdrachtgever. Ongelimiteerde hoofdelijke aansprakelijkheid van alle betrokkenen. Verzekeringsplicht voor opdrachtgevers en opdrachtnemers. Volgens Gambon niet minder schade, omdat de kosten door verzekeraars worden afgewenteld op de verzekerden. Ingewikkelde werken moeten verplicht worden gecontroleerd door een derde partij. Premie voor constructeurs is 5-10% van hun omzet, van aannemers 2%. (hoger dan BAV premie NL)

Is het onveilig? Benchmark andere landen Spanje: Systeem met grondige controle door OCT Maar: -OCT gekoppeld aan verplichte verzekering voor woongebouwen -en…   Instorting sporthal Sant Boi de Llobregat www.hln.be OCT (organismo de control technico) is verplicht voor woongebouwen. Gekoppeld aan verplichte verzekering (dus een soort TIS). Zowel controle in ontwerp als uitvoering. Het is een private partij. Zij kunnen aansprakelijk worden gesteld.

Is het onveilig? Tussenconclusie: 3. Geen enkel systeem is perfect. Zoeken naar optimalisering van het huidige systeem Doorgaande aandacht voor constructieve veiligheid is nodig! Om ellende te voorkomen Ellende= Slachtoffers/ongevallen Onderbreking van de bouwstroom (faalkosten) Imago De bouw verandert telkens...

Onderzoek naar 500 cases uit Cobouw (TUDelft) Wordt het onveiliger? Meten van constructief falen Onderzoek naar 500 cases uit Cobouw (TUDelft)

Wordt het onveiliger? Figuur: Cement

Faalkosten volgens USP Wordt het onveiliger? Meningen over falen Faalkosten volgens USP

Wordt het onveiliger? Meningen over falen

Wordt het onveiliger? Maatschappelijke trends en risico’s Top 5 trends die bedreigend zijn: Bezuinigingen onderwijs en onderzoek 7,0 Toename computertoepassingen 6,6 Toename van informatie 6,4 Deregulering 6,4 Verdichting stedelijk gebied 6,4 Vraag: welke maatschappelijke trends beinvloeden de constructieve veiligheid?

Wordt het onveiliger? Maatschappelijke trends en risico’s Top 5 risico’s: Tekort gekwalificeerd personeel (Bezuiniging Onderwijs en onderzoek) 6,9 Tekort gekwalificeerd personeel (minder beschikbaar personeel door pensionering) 6,7 Markt neemt verantwoordelijkheid niet (minder toezicht overheid) 6,6 Minder overzicht en inzicht (gebruik computer bij complexe projecten) 6,5 Afstemmingsproblemen (outsourcing/inhuur buitenlanders) 6,5

4. We denken dat het onveiliger wordt, Wordt het onveiliger? Meten van constructief falen Tussenconclusie: 4. We denken dat het onveiliger wordt, maar we weten het niet… Er zijn ook hoopvolle signalen (zie Vambersky)

En nu? Conclusies: Er gaat niet heel veel écht mis bij opgeleverde gebouwen, maar elk ongeval is er 1 teveel. De bouwplaats is een van de gevaarlijkste plekken om te werken Geen enkel systeem is perfect. Het huidige systeem van bouwen en toezicht in NL kan worden geoptimaliseerd. We weten niet of het onveiliger wordt…maar we zijn er zelf bij…

En nu? Aanbevelingen: Werken aan constructieve veiligheid om ellende te voorkomen Werken aan constructieve veiligheid begint met bewustwording en eindigt met permanente aandacht Werken aan constructieve veiligheid moet zowel op technisch vlak als op organisatorisch vlak Maak gebruik van de kansen van nieuwe ontwikkelingen als ketenintegratie en BIM