Geschiedenis van het sociaal werk College 3 1500-1780 Sociale zorg in de tijd van 4xR: renaissance, reformatie, revolutie en republiek Samenstelling: Maarten van der Linde College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780

College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780 Vernieuwingen vanaf 1500 De invloed van de renaissance vanuit Italië: Aandacht voor de individuele mens. Ontdekking van ontplooiings-mogelijkheden, door opvoeding en scholing. Er gaat een kritische geest waaien. Mensen zijn zelf verantwoordelijk. Begin van ontdekkingen-tijdperk. Nieuwe opvoedingsidealen. College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780

Vanaf 1500 wordt de armenzorg individueler en strenger Dat is een gevolg van het nieuwe denken van de burgers dat de mens meer verantwoordelijkheid toedeelt voor zijn eigen leven en welzijn. Die nieuwe ideeën worden gevoed door denkers en geestelijk leiders als Erasmus, Luther, Calvijn, Vives en Coornhert. College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780

Renaissance inspireert tot geloofsvernieuwing, wetenschap en kunst Erasmus ± 1500 Grondlegger van het christelijk humanisme: pleit voor tolerantie, onderwijs, opvoeding, discipline. Hij blijft katholiek. College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780

College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780 “Het ei dat Erasmus heeft gelegd, wordt door Maarten Luther uitgebroed.” Maarten Luther ± 1525: wil de kerk hervormen (reformeren). Loopt uit op breuk met de paus. De ‘reformatie’ van Luther is het begin van de protestants-christelijke kerken, los van de Roomse Kerk. College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780

College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780 Johannes Calvijn, ± 1550, kreeg in Nederland een forse aanhang. Zijn strenge theologische inzichten vormen de basis voor de gereformeerde kerk in de Nederlandse Republiek College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780

College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780 Vernieuwer van de armenzorg ZIE CANON: http://www.canonsociaalwerk.eu/nl/details.php?cps=4 De Spanjaard Vives woonde omstr. 1525 in Vlaanderen. Hij was kritisch op de kerkelijke armenzorg en stelde voor dat het stadsbestuur de regie zou overnemen. College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780

College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780 Humanisering van het straffen ZIE CANON: http://www.canonsociaalwerk.eu/nl/details.php?cps=6 Coornhert (omstr. 1550) zag niets in wrede straffen zoals handen afhakken. Hij vond dat boeven opgevoed moesten worden. Dat kon het beste door ze te laten werken in een rasphuis of spinhuis. College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780

Het rasphuis in Amsterdam, omstr. 1600 College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780

College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780 De armenzorg gaat veranderen als gevolg van: Beeldenstorm (1566) - Opstand tegen Spanje (1568) – Oorlog tot 1648 - Nederland wordt republiek (1588) – Einde macht kerk van Rome in de Noordelijke Nederlanden College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780

Bloei na opstand tegen Spanje Gouden Eeuw. Nederlandse Republiek wordt economische wereldmacht. Stedelijke burgerij en regenten geven de toon aan. Culturele bloei. Veel sociale instellingen. Sociale zorg wordt strenger: armen moeten werken. College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780

Rijk en arm in de republiek; veel instellingen voor (karige) armenzorg De Amstelhof 1681 voor oude mannen en vrouwen; 2009 Hermitage Museum College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780

College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780 Multiconfessionele armenzorg vanaf 1600 ZIE CANON: http://www.canonsociaalwerk.eu/nl/details.php?cps=5 Vóór 1600 alleen rk armenzorg en gasthuizen Omstreeks 1580-1600 door overheid gesloten of overgenomen; Gereformeerde kerk (met haar diaconie) wordt bevoorrecht; Rooms-katholieken, joden, lutheranen, doopsgezinden en remonstranten worden gediscrimineerd, maar ook gedoogd; d.w.z. getolereerd: niet vervolgd of gedood. Alle zes stromingen hebben eigen armenzorg en andere sociale voorzieningen. College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780

Lutherse, gereformeerde, en joodse armenzorg naast elkaar Luthers weeshuis A’dam College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780

College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780 In alle steden worden hofjes gebouwd, waar arme ouderen of weduwen gratis mogen wonen. College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780

Veel hofjes bestaat nog steeds: het lijken wel kleine paradijsjes. College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780

Hofjes in hartje binnenstad; nu vaak bewoond door studenten College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780

Nederlandse armenzorg 1600-1750: Uniek in Europa Vier verklaringen: Middeleeuwse liefdadige erfenis Meer en gevarieerde instellingen als gevolg van religieuze verdeeldheid; ook concurreerde men met elkaar! Kleinschaligheid: vooral stedelijke instellingen, korte lijnen, goed toezicht Bloei van de liefdadigheid mogelijk door economische bloei van de Republiek College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780

Armenzorg: onzichtbare armen - de regenten breed in beeld Zelfgenoeg- zaamheid en verstarring liggen op de loer. Is er dan niet iets Structureels aan armoede te doen? College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780

College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780 Einde college 3 College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780 20