Hechting en adoptie: over systemen, posities en condities… hechting en adoptie jo voets 2012 wat nu 1

www.bethanië.be www.opvoedingswinkel.be www.partnersinparenting.be www.yar-vlaanderen.be hink-stap-sprong: handleiding over ontwikkeling en opvoeding (Voets e.a. Garant..) hechting en adoptie jo voets 2012 wat nu 2

Agenda Paradigma : hechting en adoptie Betekenis en samenhang van gedrag Positie en handelen hechting en adoptie jo voets 2012 wat nu 3

4 hechting en adoptie jo voets 2012 wat nu Hechting

Klik op het pictogram als u een afbeelding wilt toevoegen hechting en adoptie jo voets 2012 wat nu 5

hechting en adoptie jo voets 2012 wat nu 6

De baby, de moeder, de overgrootvader 7 hechting en adoptie jo voets 2012 wat nu De baby, de moeder, de overgrootvader Gehecht?

gehechtheid Het voelen en zoeken van nabijheid en contact met een specifieke ouder in tijden van angst, spanning, ziekte….enz. hechting en adoptie jo voets 2012 wat nu 8

ONVEILIG GEHECHT ( 1 OP 3 KINDEREN) ANGSTIG-VERMIJDEND (ACTIEVE VERMIJDING) IK KAN ALLES ZELF (accent op autonomie) VERBODEN TOEGANG ANGSTIG-AMBIVALENT HOU ME VAST (accent op aanklampen) MEGA BOOS, BANG, VERDRIETIG MACHTSSTRIJD AANTREKKEN EN AFSTOTEN GEDESORGANISEERD GEEN VASTE STRATEGIE OF STIJL(accent op aanklampen en vermijden) CHAOS ANGST EN VEILIG SIMULTAAN J CHRONISCHE TRAUMA4S EN/OF VERWAARLOZING hechting en adoptie jo voets 2012 wat nu 9

Intern werkmodel Het VERINNERLIJKEN GEHECHTHEIDSRELATIES = blauwdruk Determineert de verdere ontwikkeling en relaties Is leerbaar en veranderbaar hechting en adoptie jo voets 2012 wat nu 10

opvoedingscyclus Symbiose autonomie (symbiose1) symbiose2 autonomie hechting en adoptie jo voets 2012 wat nu 11

symbiose Complete interafhankelijkheid Samenleven maakt leven mogelijk Symbiose > separatie>autonomie hechting en adoptie jo voets 2012 wat nu 12

autonomie Zelf is basis = het Zijn vroeg (on)bewust aanwezig 1313 hechting en adoptie jo voets 2012 wat nu autonomie Zelf is basis = het Zijn vroeg (on)bewust aanwezig Ontwikkelen is vanuit het Zelf naar het Ik gaan, een eigen vertaling en Identificatie met het Zelf. zoektocht naar authenticiteit en harmonie Ik-mezelf-thema-de samenleving: veréénzelvigd Content – coherent.

Symbiose naar autonomie 1414 hechting en adoptie jo voets 2012 wat nu Symbiose naar autonomie Symbiose: hechting Autonomie (ouder-kind grens) Vaardigheden Identiteit Intimiteit generativiteit

Hechting als systeem actoren Verbinding Thema context hechting en adoptie jo voets 2012 wat nu 15

vader thema) context moeder kind kuleuven 2011 jo voets jv@ogl.be 1616 verbinding thema) vader context moeder kind kuleuven 2011 jo voets jv@ogl.be jv@ogl.be Jo voets (ont) hecht Antwerpen 2006

? vader ) context moeder kind controle zorg autonomie 1717 verbinding ) vader context moeder kind ? controle zorg autonomie kuleuven 2011 jo voets jv@ogl.be jv@ogl.be Jo voets (ont) hecht Antwerpen 2006

Adoptie: systeem en betekenis Vader? A-vader moeder Baby/… A-moeder hechting en adoptie jo voets 2012 wat nu 18

A-moeder A-zoon A-vader Symbiose14j trauma moeder hoorcollege orthopedagogiek jo voets 2012 19

Dader- slachtoffer17j hoorcollege orthopedagogiek jo voets 2012 20

hoorcollege orthopedagogiek jo voets 2012 21 M. A-Z16 V. zus hoorcollege orthopedagogiek jo voets 2012 21

Principes: circles of courage Belonging Competentie Identiteit Wederkerigheid (zorg) hechting en adoptie jo voets 2012 wat nu 22

Opvoeden zonder verwachtingen? Autonomie versus verwachting Adoptie met ‘behoud’ van Zelf Schuld/Angst als slechte raadgever hechting en adoptie jo voets 2012 wat nu 23

ALARMSIGNALEN hechting en adoptie jo voets 2012 wat nu 24 AANTREKKEN EN AFSTOTEN SOCIALE RELATIES ZONDER VEEL ONDERSCHEID TUSSEN PERSONEN (allemans kind, niemands kind) NEIGING TOT VERSMELTEN: symbiose Angst voor verwerping GEVOEL VAN LEEGTE OPVULLEN door spanning op te zoeken cq te verdoven ZUCHTIGHEID NAAR ETEN OF MATERIËLE DINGEN Grenzen nodig met grensgevechten Het bestaan wordt telkens ‘bevochten’ Zie me graag? IK > mezelf > thema hechting en adoptie jo voets 2012 wat nu 24

Hechting binnen het ecologisch model van Belsky partnerrelatie Sociaal netwerk Kind- kenmerken opvoedings- geschiedenis Persoonlijkheid Opvoeden Sturen Steunen stimuleren Werk Ontwikkeling van het kind Sensitiviteit & responsiviteit hechting en adoptie jo voets 2012 wat nu 25

Belsky Opvoeden is multi-factorieel bepaald Asymmetrische dependentie: de kracht van de ouders >oudere broers >kindkenmerken. Opvoedingsgeschiedenis en persoonlijkheid van de ouders wordt meegevormd door partnerrelaties, sociaal netwerk, werk en =ouderlijke stijl Opvoeden is niet geven wat kinderen willen, maar wat kinderen nodig hebben (om te ontwikkelen) hechting en adoptie jo voets 2012 wat nu 26

Protectieve figuren/mechanismen (Rubin,97) Kindkenmerken : Marginaliteit: al op jonge leeftijd afstand nemen van het gezin of de weigering om zich met het gezin te identificeren (vgl. escape: kansarmoede) Zichzelf kunnen troosten (ritueel) Adopteerbaarheid: het vermogen om hulpbronnen aan te boren buiten het gezin, het vermogen mensen aan te trekken en gebruik te maken van wat ze bieden (Mouton 2000) Omgeving: Zorgende volwassene (over tijden heen) Psychotherapie (methode/timing) Ondersteunende partnerrelatie hechting en adoptie jo voets 2012 wat nu 27 jv@ogl.be Antwerpen 2006

hechting en adoptie jo voets 2012 wat nu 28 Ruppert F. Symbiose en trauma Vb.Roken, games, series,verdringen, idealiseren Angst, woede, verlaten zijn, zichzelf weggeven Zelfregie, ontwikkeling, inbedding… hechting en adoptie jo voets 2012 wat nu 28

Dissociatie: invoelen = aanvoelen = meevoelen splitsing Kwaliteit Vervorming allergie Regie Locus of control De Tijger ontwaakt. Peter Levine hechting en adoptie jo voets 2012 wat nu 29

Parenting : sturen, steunen, stimuleren 30 Parenting : sturen, steunen, stimuleren hechting en adoptie jo voets 2012 wat nu 30

grenzen De ouder-kind grens De leerkracht-leerling grens De…………. = scheiding van subsystemen = definiëring van posities = beveiliging van ontwikkeling = containment = vraagt stevigheid en gevoeligheid voor “thema” Het thema staat tussen ouder/kind: verbindend hechting en adoptie jo voets 2012 wat nu 31

Negatief proces versus ped. vaardigheden Ouder Sturen/steunen/stimuleren kind Negatief proces hechting en adoptie jo voets 2012 wat nu 32

Negatief proces – coërcief proces .59-.61 opstart Negatieve reactie actie-reactie agressie .45-.50 .26-.39 negatief proces : aanhoudend negatief geladen ouder-kindinteractie Tiranniek proces : tiranniek gedrag om - voordelen te verwerven - negatieve gevolgen te vermijden = hechting en adoptie jo voets 2012 wat nu 33 jv@ogl.be Jo voets (ont) hecht Antwerpen 2006

Negatief proces Zelfcontrole van de ouder daalt hechting en adoptie jo voets 2012 wat nu 3434 Negatief proces Zelfcontrole van de ouder daalt Zelfcontrole van het kind daalt Het is een automatisch proces Exclusieve neg. Interactie Duur, intensiteit, frequentie Absoluut en algemeen Infecteert de gezinsstructuur/cultuur Irritatie> negatief proces

(Ouderlijke) Positie versus meta-positie Handelen (re)actief Acteren Controle vanuit Stress Hier-en-nu Thema: concreet Externe locus of control Egocentrisch perspectief Handelen en denken (pro)actief Regisseren Controle (beheren)vanuit rust Tijdsas: vroeger-nu-later Thema:concreet - abstraherend Interne locus of control dynamisch interactief perspectief hechting en adoptie jo voets 2012 wat nu 35 jv@ogl.be Jo voets (ont) hecht Antwerpen 2006

Opvoedingszones (Angenent) autonomie prosociaal Genegenheid vijandigheid antisociaal controle hechting en adoptie jo voets 2012 wat nu 36

Innerlijke regulatie Intact: maak contact met je zelf,neem waar, maak ruimte Contact: zoek naar de juiste laag, modus van contact (middenveld) Contract: plaats het thema, de vraag hechting en adoptie jo voets 2012 wat nu 37

Containment: Ik- zwakte vraagt ik-sterkte herbeleving regulatie angst vervorming Timen/doseren contact Meta-positie verwerping Je eigen leider krenking kwaliteit reactie containment positie proactie contact woede water vuur adem hechting en adoptie jo voets 2012 wat nu 38

vader thema) (fysieke)context moeder kind Verbindend communiceren 3939 verbinding thema) Verbindend communiceren vader (fysieke)context moeder kind kuleuven 2011 jo voets jv@ogl.be jv@ogl.be Jo voets (ont) hecht Antwerpen 2006

Stiekem gedrag: liegen, stelen .59-.61 .45-.50 .26-.39 gezag woedebuien liegen stelen liegen, stelen: alleen de dader is echt zeker (behalve…) Splijtend thema: wantrouwen Symbolische betekenis van stelen (hechting-verwerping-territorium) Aanpak: verminderen van kans (preventie) Reguleren van gezag: sturen>steunen>stimuleren hechting en adoptie jo voets 2012 wat nu 40 jv@ogl.be Jo voets (ont) hecht Antwerpen 2006

AANPAK EN OMGANG CONTAINMENT Gevoelens van het kind begrijpen, weerspiegelen, en ze gerust stellen. Moeilijke dingen helpen verteren; indamming bij overspoeling Ruimte even om later de draad weer op te nemen Meer van hetzelfde, minder van iets anders hechting en adoptie jo voets 2012 wat nu 41

AANPAK EN OMGANG Stop machtsstrijd Bij een machtstrijd ben je altijd de verliezer Humor is een perfect wapen Geen duizend regels Te complex (beperkte) regels en grenzen; voorspelbaarheid crisis Geen discussie over grenzen, geen straffen tijdens de crisis Als emotionaliteit stijgt bij het kind, stijgt de neutraliteit bij de opvoeder Na de crisis moet er herstel zijn Innerlijke regulatie Rituelen: handelingen, gebaren, voorwerpen, plaatsen hechting en adoptie jo voets 2012 wat nu 42

positie Pedagogische vaardigheden heeft grondvest van hechting (symbiose) nodig Pedagogische en therapeutische attitude als adoptieouder is zeer moeilijk Adoptie is niet koloniseren Adoptie is acceptatie van autonomie ondanks verwachtingen ….. hechting en adoptie jo voets 2012 wat nu 43

Dank voor uw aandacht Vragen? hechting en adoptie jo voets 2012 wat nu 44