Vecon dag 11 april 2013 Workshop ondernemerschap Matthijs Hammer en Ruud Koopman

Inhoud Inleiding Wat is ondernemerschap? Aan de slag met ondernemerschap Hoe verder?

Doel van deze workshop Eenrichtingverkeer of tweerichting? Inleiding op ondernemerschapsonderwijs Informatie opdoen Vragen beantwoorden Meer vragen krijgen Nadenken

Wat is ondernemerschap? Ruiltransactie Geld verdienen Zelfstandig Vrijheid Creatief zijn

Zijn dit ondernemers? Directeuren van grote ondernemingen Eigenaren van kleine ondernemingen Investeerders/ venture capitalisten Managers Docenten Waarom (niet)?

Welke manieren van ondernemen ken je? Vraag Welke manieren van ondernemen ken je?

De rol van de ondernemer Welvaart verspreiden (Richard Cantillon, 1755) Welvaart creëren (Jean-Babtiste Say, 1803) Kosten reductie (Alfred Marshall, 1890) Innovatie (Joseph Schumpeter, 1934) Onzekerheid en risico (Frank Knight, 1961) Competitie, allertheid (Israel Kirzner, 1973)

Definities A purposeful activity to initiate, maintain, and aggrandize a profit-oriented business (Cole, 1949) The creation of new organizations (Gartner, 1988) Taking advantage of opportunity by novel combinations of resources in ways which have impact on the market (Wiklund, 1998) The process by which individuals – either on their own or inside organizations – pursue opportunities without regard to the resources they currently control (Stevenson & Jarillo, 1990) The process of creating something different with value by devoting the necessary time and effort; assuming the accompanying financial, psychological, and social risks; and receiving the resulting rewards of monetary and personal satisfaction (Hisrisch & Peters, 1989)

Twee basismodellen Ango-Saxisich Risico nemen Innovatief Proactief Concurrerend Autonoom Ambitieus High Tech Rijnlands Onzekerheid Creatief Proactief Vasthouden Samenwerken Ambitieus High Tech

Het ondernemersproces Opportunity recognition Opportunity preparation Opportunity exploitation Entrepreneur Network

Het ondernemersproces Idee Business model gezonde Business Entrepreneur Network

Onderzoek bij expert entrepreneurs Haten marktonderzoek Onderschatten of schuwen voorspellingen Willen met werken met dingen onder hun leiding Liever doelen veranderen om hun niet bestaande waarden achterna te jagen Staan open voor verrassingen Liever kansen creëren dan deze vinden

Twee benaderingswijzes Causation: plannen, doelgericht, rationeel Effectuation: Iteratief, waarden, pragamtisch Note: effectuation is niet zonder plan, zonder doel of irrationeel

Causation Start Concurrentie analyse Identificeren van een kans voor een nieuw: product bedrijf markt Verzamel middelen en stakeholders die geschikt zijn om het plan uit te voeren Aanpassen aan de omgeving aangezien die regelmatig wijzigt Start Ontwerp een business plan Markt analyse

Effectuation Nieuwe markt Uitbreiding van middelen Huidige mogelijkheden Nieuwe waarden Werkelijk commitment van stakeholders Wie ben ik Wat ken ik Wie ken ik Interactie met andere mensen Wat kan ik? Huidige waarden Nieuwe doelen Vermindering van de beperkingen om wat nieuws te doen Nieuwe markt

Causation vs. effectuation Causation model zoals in marketing studieboeken Markt definitie Segmentatie Richten Outside-in strategy Inside-out strategy Positioneren De Klant Stakeholders identificeren Segmenten definiëren Segmenten en partners toevoegen Fabriceren van nieuwe markten Effectuation zoals door Entrepreneurs wordt gebruikt

Verschillen Startpunt: Waarden of doel Houding t.o.v. risico Houding t.o.v. anderen Omgaan met onvoorziene zaken Controle mechanisme

Startpunt Doelen zijn gegeven: welke middelen zijn hiervoor nodig Middelen vormen de basis voor beslissingen en nieuwe kansen : Wie ben ik, Wat ken ik en Wie ken ik. En welk effect kan ik hiermee bereiken? Bird-in-hand principle: Start with who you are, what you know & whom you know (not with the opportunity)

Houding t.o.v. risico Verwachtte opbrengst. Bereken de potentie en risico en richt je op de beste mogelijkheid Bereidheid om te verliezen. Bereken het mogelijke verlies en riskeer niet meer dan je bereidt bent te verliezen. Affordable loss principle: Invest what you can afford to lose – can be €0 (not expected return)

Houding t.o.v. anderen Competitie. Focus op concurrentie en versterk de banden met klanten en leveranciers om hun behoeften te vervullen Partnerschap. Bouw je eigen markt samen met klanten en leveranciers en zelfs met mogelijke concurrenten. Crazy quilt principle: Build a network of self-selected stakeholders (not competitive analysis)

Omgaan met tegenslagen Voorkom tegenslagen. Tegenslagen zijn verstoringen die afleiden van het plan Gebruik tegenslagen. Verrassingen kunnen nieuwe mogelijkheden brengen Lemonade principle: Leverage contingencies and even failures (not avoid them)

Sturings mechanismes Voorspellen. Sturing. Uiteindelijke kunnen we de toekomst sturen, we hoeven die niet te voorspellen Pilot-in-the-plane principle: The future comes from what people do; (not inevitable trends)

Effectuation vs Causation Bird-in-hand principle: Start with who you are, what you know & whom you know vs. start with the opportunity Affordable loss principle: Invest what you can afford to lose – can be €0 vs. based on expected return Crazy quilt principle: Build a network of self-selected stakeholders vs. competitive analysis Lemonade principle: Leverage contingencies and even failures vs. avoid them Pilot-in-the plane principle: The future comes from what people do vs. inevitable trends

Managers vs entrepreneurs High Expert Entrepreneurs Experienced VCs Angels Organic Growth Leaders Entrepreneurial Large Firms Corporate Managers Novice Low Low High

Opdracht Maak groepjes van 3-5 personen Neem van één persoon de situatie in beschouwing (Situatie is over het economie-onderwijs op school) Beantwoord met de groep de volgende vragen: Geef aan wat de individuele kwaliteiten (van de groepsgenoten) zijn in relatie tot de situatie Wat kan en wil je bijdragen aan die situatie? Maak met elkaars bijdrage een opzet voor vernieuwd onderwijs Hoe kun je eventuele problemen gebruiken in je voordeel? Wat gaan jullie concreet doen? Koppel dit gehele proces in 1 minuut terug.

Questions? Contact: Matthijs Hammer MsC m.h.m.hammermsc@saxion.nl Ir. Ruud Koopman r.g.m.koopman@saxion.nl r.g.m.koopman@utwente.nl