Een campagne van de Vlaamse en federale overheid i.s.m. Presentatie voor interne vorming bij de campagne ‘U bent in goede handen’ een campagne rond handhygiëne ter bestrijding van zorginfecties in de Vlaamse woonzorgcentra Een campagne van de Vlaamse en federale overheid i.s.m.

I. Inleiding Zorginfecties Belang van handhygiëne De handen = overdrachtsweg

a) Zorginfecties Zorginfecties = nosocomiale infectie I. Inleiding > a) Zorginfecties Zorginfecties = nosocomiale infectie Kolonisatie = aanwezigheid van ziektekiemen zonder klinische tekens van infectie Frequent voorkomen Aanzienlijke gevolgen

b) Belang van handhygiëne I. Inleiding > b) Belang van handhygiëne Indien geen of geen correcte handhygiëne wordt toegepast, kunnen we - bewoners - ons zelf met schadelijke kiemen besmetten

c) De handen = overdrachtsweg (1/4) I. Inleiding > c) De handen = overdrachtsweg (1/4) Overdrachtsweg van micro-organismen: bewoner voorwerp of omgeving bewoner voorwerp of omgeving overleving op de handen van de zorgverstrekker

c) De handen = overdrachtsweg (2/4) I. Inleiding > c) De handen = overdrachtsweg (2/4) Sociaal contact = zorgcontact

c) De handen = overdrachtsweg (3/4) I. Inleiding > c) De handen = overdrachtsweg (3/4) Vijf stappen in de overdracht van micro-organismen 1. Aanwezigheid van micro-organismen op de huid van de bewoner of voorwerp/oppervlakte in de directe bewonersomgeving. 2. Overdracht van micro-organismen naar de handen van de zorgverstrekker. 3. Overleving van micro-organismen op de handen van de zorgverstrekker.

c) De handen = overdrachtsweg (4/4) I. Inleiding > c) De handen = overdrachtsweg (4/4) 4. Geen of geen adequate toepassing van handhygiëne. 5. Direct contact tussen de gecontamineerde handen van de zorg verstrekker en een andere bewoner of een voorwerp dat in contact zal komen met de bewoner.

II. Handhygiëne Basis voor goede handhygiëne Handhygiëne: waarom, hoe en wanneer? - Handen wassen met water en zeep - Handen ontsmetten met handalcohol c) Handschoenen dragen: waarom, hoe en wanneer?

a) Basis voor goede handhygiëne (1/14) II. Handhygiëne > a) Basis voor goede handhygiëne (1/14)

a) Basis voor goede handhygiëne (2/14) II. Handhygiëne > a) Basis voor goede handhygiëne (2/14)

a) Basis voor goede handhygiëne (3/14) II. Handhygiëne > a) Basis voor goede handhygiëne (3/14)

a) Basis voor goede handhygiëne (4/14)  X

a) Basis voor goede handhygiëne (5/14) II. Handhygiëne > a) Basis voor goede handhygiëne (5/14)

a) Basis voor goede handhygiëne (6/14)  X

a) Basis voor goede handhygiëne (7/14) II. Handhygiëne > a) Basis voor goede handhygiëne (7/14)

a) Basis voor goede handhygiëne (8/14)  X

a) Basis voor goede handhygiëne (9/14) II. Handhygiëne > a) Basis voor goede handhygiëne (9/14)

a) Basis voor goede handhygiëne (10/14) 

a) Basis voor goede handhygiëne (11/14) II. Handhygiëne > a) Basis voor goede handhygiëne (11/14)

a) Basis voor goede handhygiëne (12/14)  X

a) Basis voor goede handhygiëne (13/14) II. Handhygiëne > a) Basis voor goede handhygiëne (13/14)

a) Basis voor goede handhygiëne (14/14) II. Handhygiëne > a) Basis voor goede handhygiëne (14/14) Een voorbeeld van hoe het niet mag …

II. Handhygiëne > b) Handhygiëne: waarom – hoe - wanneer? > Handen wassen met water en zeep

II. Handhygiëne > b) Handhygiëne: waarom – hoe - wanneer? > Handen wassen met water en zeep: waarom? Indien bevuild, altijd eerst de handen wassen, want handalcohol alleen heeft geen reinigend effect! Bovendien verliest handalcohol zijn werking in aanwezigheid van organisch materiaal.

II. Handhygiëne > b) Handhygiëne: waarom – hoe - wanneer? > Handen wassen met water en zeep: hoe? (1/3) Bevochtig de handen met water en neem een voldoende hoeveelheid vloeibare zeep en wrijf de handen in Was uw rechterpols met uw linkerhand en uw linkerpols met uw rechterhand 3. Wrijf handpalm tegen handpalm 4. Wrijf met uw rechterhandpalm over uw linkerhandrug en met uw linkerhandpalm over uw rechterhandrug

II. Handhygiëne > b) Handhygiëne: waarom – hoe - wanneer? > Handen wassen met water en zeep: hoe? (2/3) 5. Wrijf handpalm tegen handpalm met uw vingers in elkaar gestrengeld 6. Houd de achterkant van uw vingers in de palm van uw andere hand en wrijf ze heen en weer 7. Wrijf de duim van elke hand goed in met de palm van uw andere hand 8. Wrijf met de vingertoppen van uw ene hand draaiend in de palm van uw andere hand

II. Handhygiëne > b) Handhygiëne: waarom – hoe - wanneer? > Handen wassen met water en zeep: hoe? (3/3) Aandachtspunten Vloeibare zeep gebruiken, geen stuk zeep. Handen goed afspoelen tot alle zeepresten verwijderd zijn. Handen drogen met een wegwerphanddoekje. De kraan sluiten met het wegwerphanddoekje zodat de handen niet opnieuw besmet worden.

II. Handhygiëne > b) Handhygiëne: waarom – hoe - wanneer? > Handen wassen met water en zeep: wanneer? (1/13)

II. Handhygiëne > b) Handhygiëne: waarom – hoe - wanneer? > Handen wassen met water en zeep: wanneer? (2/13)

II. Handhygiëne > b) Handhygiëne: waarom – hoe - wanneer? > Handen wassen met water en zeep: wanneer? (3/13)

II. Handhygiëne > b) Handhygiëne: waarom – hoe - wanneer? > Handen wassen met water en zeep: wanneer? (4/13)

II. Handhygiëne > b) Handhygiëne: waarom – hoe - wanneer? > Handen wassen met water en zeep: wanneer? (5/13)

II. Handhygiëne > b) Handhygiëne: waarom – hoe - wanneer? > Handen wassen met water en zeep: wanneer? (6/13)

II. Handhygiëne > b) Handhygiëne: waarom – hoe - wanneer? > Handen wassen met water en zeep: wanneer? (7/13)

II. Handhygiëne > b) Handhygiëne: waarom – hoe - wanneer? > Handen wassen met water en zeep: wanneer? (8/13)

II. Handhygiëne > b) Handhygiëne: waarom – hoe - wanneer? > Handen wassen met water en zeep: wanneer? (9/13)

II. Handhygiëne > b) Handhygiëne: waarom – hoe - wanneer? > Handen wassen met water en zeep: wanneer? (10/13)

II. Handhygiëne > b) Handhygiëne: waarom – hoe - wanneer? > Handen wassen met water en zeep: wanneer? (11/13)

II. Handhygiëne > b) Handhygiëne: waarom – hoe - wanneer? > Handen wassen met water en zeep: wanneer? (12/13)

II. Handhygiëne > b) Handhygiëne: waarom – hoe - wanneer? > Handen wassen met water en zeep: wanneer? (13/13)

II. Handhygiëne > b) Handhygiëne: waarom – hoe - wanneer? > Ontsmetten met handalcohol

Handalcohol = kiemdodend ≥ 99,99 % reductie transiënte flora II. Handhygiëne > b) Handhygiëne: waarom – hoe - wanneer? > Ontsmetten met handalcohol: waarom? Overdracht van micro-organismen voorkomen: X bewoner voorwerp of omgeving bewoner voorwerp of omgeving Handen ontsmetten X Handalcohol = kiemdodend ≥ 99,99 % reductie transiënte flora Voorwaarde: alle organische stoffen zijn verwijderd!

II. Handhygiëne > b) Handhygiëne: waarom – hoe - wanneer? > Ontsmetten met handalcohol: hoe? (1/5) Neem een ruime hoeveelheid handalcohol en wrijf uw handen in tot de handalcohol opgedroogd is Ontsmet uw rechterpols met uw linkerhand en uw linkerpols met uw rechterhand 3. Wrijf handpalm tegen handpalm 4. Wrijf met uw rechterhandpalm over uw linkerhandrug en met uw linkerhandpalm over uw rechterhandrug

II. Handhygiëne > b) Handhygiëne: waarom – hoe - wanneer? > Ontsmetten met handalcohol: hoe? (2/5) 5. Wrijf handpalm tegen handpalm met uw vingers in elkaar gestrengeld 6. Houd de achterkant van uw vingers in de palm van uw andere hand en wrijf ze heen en weer 7. Wrijf de duim van elke hand goed in met de palm van uw andere hand 8. Wrijf met de vingertoppen van uw ene hand draaiend in de palm van uw andere hand

II. Handhygiëne > b) Handhygiëne: waarom – hoe - wanneer? > Ontsmetten met handalcohol: hoe? (3/5)

II. Handhygiëne > b) Handhygiëne: waarom – hoe - wanneer? > Ontsmetten met handalcohol: hoe? (4/5)

II. Handhygiëne > b) Handhygiëne: waarom – hoe - wanneer? > Ontsmetten met handalcohol: hoe? (5/5) Aandachtspunten Neem voldoende handalcohol Polsen ook ontsmetten Blijven wrijven tot handalcohol volledig opgedroogd is Belangrijk om alle 8 fasen te doorlopen; bij onvoldoende handalcohol bijnemen

II. Handhygiëne > b) Handhygiëne: waarom – hoe - wanneer? > Ontsmetten met handalcohol: wanneer? (1/9)

II. Handhygiëne > b) Handhygiëne: waarom – hoe - wanneer? > Ontsmetten met handalcohol: wanneer? (2/9)

II. Handhygiëne > b) Handhygiëne: waarom – hoe - wanneer? > Ontsmetten met handalcohol: wanneer? (3/9)

II. Handhygiëne > b) Handhygiëne: waarom – hoe - wanneer? > Ontsmetten met handalcohol: wanneer? (4/9)

II. Handhygiëne > b) Handhygiëne: waarom – hoe - wanneer? > Ontsmetten met handalcohol: wanneer? (5/9)

II. Handhygiëne > b) Handhygiëne: waarom – hoe - wanneer? > Ontsmetten met handalcohol: wanneer? (6/9)

II. Handhygiëne > b) Handhygiëne: waarom – hoe - wanneer? > Ontsmetten met handalcohol: wanneer? (7/9)

II. Handhygiëne > b) Handhygiëne: waarom – hoe - wanneer? > Ontsmetten met handalcohol: wanneer? (8/9)

II. Handhygiëne > b) Handhygiëne: waarom – hoe - wanneer? > Ontsmetten met handalcohol: wanneer? (9/9)

c) Handschoenen: waarom – hoe - wanneer? > Handschoenen dragen II. Handhygiëne > c) Handschoenen: waarom – hoe - wanneer? > Handschoenen dragen

II. Handhygiëne > c) Handschoenen: waarom – hoe - wanneer? > Handschoenen dragen: waarom? Beschermen het personeelslid tegen besmetting van de handen met micro-organismen van de bewoner! Indien de handschoenen onmiddellijk verwijderd worden; vermijden van overdracht van kruisinfecties naar andere bewoners.

Aantrekken van handschoenen: II. Handhygiëne > c) Handschoenen: waarom – hoe - wanneer? > Handschoenen dragen: hoe? (1/3) Aantrekken van handschoenen: Kies het juiste type en de juiste maat van handschoenen Neem de handschoenen uit de doos (zonder de doos en de inhoud te contamineren) Trek de handschoenen aan

Uittrekken van handschoenen: II. Handhygiëne > c) Handschoenen: waarom – hoe - wanneer? > Handschoenen dragen: hoe? (2/3) Uittrekken van handschoenen: Neem de buitenkant van de handschoen bij de pols/de handpalm vast Trek de handschoen binnenste buiten uit Hou de handschoen vast in de andere (gehandschoende) hand Schuif de (wijs)vinger onder het polseinde van de nog aanwezige handschoen (binnenzijde) Wikkel af vanuit de binnenzijde, waarbij een zak wordt gemaakt voor beide handschoenen Deponeer de handschoenen in het juiste afvalrecipiënt

II. Handhygiëne > c) Handschoenen: waarom – hoe - wanneer? > Handschoenen dragen: hoe? (3/3) Aandachtspunten Handschoenen onmiddellijk na het einde van de zorg uittrekken en de handen ontsmetten Nooit met hetzelfde paar handschoenen naar een andere bewoner gaan Handschoenen dragen en het ontsmetten of wassen van handschoenen tussen 2 bewoners zijn geen alternatief voor het toepassen van handhygiëne

II. Handhygiëne > c) Handschoenen: waarom – hoe - wanneer? > Handschoenen dragen: wanneer? (1/8)

II. Handhygiëne > c) Handschoenen: waarom – hoe - wanneer? > Handschoenen dragen: wanneer? (2/8)

II. Handhygiëne > c) Handschoenen: waarom – hoe - wanneer? > Handschoenen dragen: wanneer? (3/8)

II. Handhygiëne > c) Handschoenen: waarom – hoe - wanneer? > Handschoenen dragen: wanneer? (4/8)

II. Handhygiëne > c) Handschoenen: waarom – hoe - wanneer? > Handschoenen dragen: wanneer? (5/8)

II. Handhygiëne > c) Handschoenen: waarom – hoe - wanneer? > Handschoenen dragen: wanneer? (6/8)

c) Handschoenen: waarom – hoe - wanneer c) Handschoenen: waarom – hoe - wanneer? > Handschoenen dragen: wanneer? (7/8)

II. Handhygiëne > c) Handschoenen: waarom – hoe - wanneer? > Handschoenen dragen: wanneer? (8/8)

III. Slot (1/4) De campagne is verlengstuk project ‘Vorming MRSA-prolematiek in de rusthuissector’ (i.s.m. VVSG, Zorgnet Vlaanderen en Ferubel) een initiatief van het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid i.s.m. FOS, FERUBEL, VVSG en Zorgnet Vlaanderen, de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu (VVVL) en het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid (WIV)

III. Slot (2/4) Met dank aan mevrouw Bea Jans (WIV) en de heer Michiel Costers (FOD VVVL) voor de inhoudelijke en praktische ondersteuning; de directie, het personeel en de bewoners van het woonzorgcentrum Het Heiveld in St-Amandsberg voor de medewerking bij de fotoreportage van de praktijksituaties.

III. Slot (3/4) Meer informatie op www.zorginfecties.be campagnemateriaal (downloadbaar) test praktijksituaties 2009 en 2010 draaiboek infectiebeleid en natraject meer informatie over handhygiëne en zorginfecties veelgestelde vragen en antwoorden interessante links contactrubriek voor feedback, vragen en (bij)bestellingen campagnemateriaal

III. Slot (4/4)