Maak je lokale economie waterdicht. Rol van kulturhusen binnen de lokale economie Symposium kulturhusen Van binnen Naar Buiten 8 april 2011 Jeroen Geerdink, project manager Stimuland Ton Tammerveld, bestuursvoorzitter Kulturhus Borne

Stand van zaken kulturhusen 2011 • Meer dan 10 jaar kulturhusen in Nederland. • Ca. 100 geopende kulturhusen in Nederland. • Plannen voor nog 100 meer kulturhusen. • Household name • Verschuiving van stenen naar inhoud. – Kulturhus zonder ‘hus’ • Aflopen subsidieregelingen provincies Utrecht, Gelderland en Overijssel. • Nieuwe fase voor kulturhusen

Trends en veranderingen • Krimp staat op de agenda in Nederland • Krimp valt mee in Overijssel • Ontgroening al vanaf de ’70 ingezet en nu stabiel • In Overijssel wel sprake van sterke vergrijzing: afname beroepsbevolking • Olst-Wijhe vergrijst het hardst, daarna Hof van Twente en Dinkelland • In vergelijking met andere provincies blijft Overijssel een relatief jonge provincie • Meeste ouderen op het platteland, niet in de steden • Vanaf 2040 krimpt de Nederlandse bevolking

Trends en veranderingen Vraag in Beeld enquête 70 % van de kulturhusen prioriteert de volgende onderwerpen: 1.Rol van het kulturhus in de gemeenschap m.b.t. vergrijzing en krimp (demografische veranderingen). 2.Rol van de gemeente bij het functioneren van het kulturhus. 3.Inhoudelijke programmering kulturhusen. 4.Aansturing en inzet vrijwilligers. 5.Ontwikkelingen in het kader van wonen, zorg en welzijn. Kulturhus als onderdeel van een woonservicegebied.

Trends en veranderingen Vraag in Beeld enquête Professionals signaleren: • Terugtrekkende overheid, gemeenten verwachten dezelfde maatschappelijke prestaties voor minder subsidie. • Wederkerigheid tussen gemeente en dorp wordt steeds meer benadrukt. • Clustering voorzieningen neemt toe. • Vanuit gemeenten is optimalisatie van bestaande accommodaties meest relevant. • Ontmoeting blijft belangrijk. Vanuit welzijn nieuwe stijl wordt er steeds meer een beroep gedaan op de kracht van het dorp/de wijk.

Conclusie: grote veranderingen op komst Op zoek naar nieuwe business modellen voor het financieel dragen van maatschappelijk vastgoed zoals kulturhusen. -Groeien naar minder subsidie afhankelijkheid -Financieel/economische optimalisatie -Privaat/publieke samenwerking -Beroep op eigen kracht burgerbevolking -Rol lokale en provinciale overheid?

Groot-Brittannië: verschraling en leefbaarheid • 80% van de bevolking woont in Engeland, overige 20% verdeeld over Schotland, Wales en Noord-Ierland. • Nauwelijks inmenging van de overheid in (maatschappelijke) voorzieningen. • Lokale initiatieven zorgen voor leefbaarheid en voorzieningen. • Economisch rendement is een voorwaarde vanwege het uitblijven van overheidsteun.

NEF: the New Economics Foundation Denktank voor economische welzijnsvragen • Plugging the leaks project • Door geld binnen een lokale economie te houden, creëer je banen en ondersteun je sociale cohesie en duurzame voorzieningen.

NEF: Plugging the leaks

• Door de lekken te dichten, blijft het geld stromen binnen je gemeenschap en bouw je een sterkere lokale economie. • Focus op bestedingscirkels • Niet de doelstelling om geïsoleerde economieën te creëren. • Wel de doelstelling om lokaal ondernemerschap te stimuleren, wat onderdeel is van een lokale economische verjongingstrategie.

NEF: Plugging the leaks Toolkit Plugging the leaks: • Definieer je geografische grenzen • Inventariseer de lokale ondernemers en identificeer je stakeholders • Betrek ondernemers en stakeholders die energie in hun omgeving willen steken • Breng gezamenlijk huidige economische activiteiten in kaart • Identificeer ‘leaks’ en bedenk ‘plugs’ • Maak een strategisch plan voor behoud en groei van de lokale economie • Coördineer het programma wat het strategische plan uitvoert.

Case Kulturhus Borne: onderdeel van de lokale economie? Ton Tammerveld Bestuursvoorzitter Kulturhus Borne Directeur Preferred Banking ABN-Amro

Stellingen kulturhusen en economie 1.Economische vitaliteit en leefbaarheid zijn direct aan elkaar gekoppeld. 2.Het kulturhus heeft een significante rol in de lokale economie. 3.De enige toekomst van kulturhusen ligt bij een economische basis door vraaggerichte programmering en ondernemendheid. 4.De gemeente moet exploitatie tekorten dekken van kulturhusen vanwege economische motieven. 5.Locale overheid is bezig met een exit-strategie betreffende maatschappelijke voorzieningen. 6.Waar eindigt de maatschappelijke verantwoordelijkheid en waar begint het ondernemerschap? 7.Strategisch beleid op lokale economie is de enige manier waarop voorzieningen duurzaam behouden kunnen worden.

Dank voor uw aandacht. Jeroen Geerdink, projectmanager Stimuland tel. (0529) mobiel (06) Stichting Stimuland Overijssel, Strangeweg 25, Postbus AC Ommen en