Organisatie

Inhoud Doel: Samenwerking verbeteren Thema: Mentale modellen Aanpak: Korte inleidingen Zelfreflectie en teamreflectie Oefenen en praktisch maken

Vraag vooraf Formuleer een scherpe stelling over dit team of jullie organisatie? Wat gaat er niet goed Wat overdrijft het team Formuleer het prikkelend en uitdagend Gaan we vanmiddag mee aan de slag

Gang van zaken Huishoudelijke zaken Spelregels Tijden: Sanitair Begin 8:30 uur Einde 15.30 uur Lunch 12:30 – 13:30 Sanitair Koffie, thee en water Storingen gaan voor Je bent verantwoordelijk voor je eigen leerproces Luister met aandacht, spreek met intentie Vertrouwelijkheid en veiligheid Geen schoolse training: professionals onder elkaar

Het meeste eruit halen Trainingskaders: Houd je aan de afgesproken tijden Doe al de oefeningen naar beste kunnen Als het te makkelijk voor je is…laat het weten Doe de oefeningen zoals beschreven Doe alleen de oefening, ook als je andere technieken kent (dus niet iets anders doen) Onderwerpen parkeren en keuzes maken Nog andere spelregels? Allen akkoord?

Er zit meer in, er moeten dingen veranderen, maar hoe…? Congruentie: de juiste mensen op de juiste plek de juiste dingen doen met energie In de drijfveren vind je de motivatie tot veranderen Drijfveren zeggen niets over de kwaliteit van het gedrag Drijfveren zijn voorspeller van gedrag Drijfveren geven richting aan competenties Iedereen neemt de praktijk waar door zijn of haar eigen gekleurde bril Drijfveren Veranderen van de praktijk-cultuur, begint bij gedrag van individu Praktijk-cultuur - Flexibiliteit - Resultaten Samenwerking Effectiviteit Communicatie Competenties - Kwaliteiten - Kennis - Vaardigheden Inzichten Gedrag Wat we waarnemen in de praktijk is gedrag Veranderen van gedrag begint bij kennen van drijfveren Gedrag wordt bepaald door drijfveren en competenties

Waarom Mentale Modellen?

Mentale modellen Doel: Inzicht krijgen in uw eigen mentale modellen Inzicht krijgen in die van uw collegae Leren inzetten als gereedschap om visie te ontwikkelen, meer resultaat te halen, betere besluiten te nemen en elkaar beter te begrijpen

Wat is een Mentaal Model?

Mentaal model in de praktijk Concluderen Conclusies trekken over de situatie en in actie komen Theoretiseren Samenbrengen van interpretaties en ervaringen in een coherentie en actiegerichte theorie (die waar maar ook onwaar kan zijn) Evalueren en interpreteren Interpreteren en beoordelen van waarnemingen en beschrijvingen in termen van het bestaande mentale model Benoemen Woorden geven aan de situatie Beleven Emotionele betekenis geven aan de doorgedrongen informatie Betekenis geven Feitelijke betekenis geven aan de doorgedrongen informatie (van data naar informatie) Selecteren Opmerken en selecteren van data uit alle beschikbare ruwe feiten en waarnemingen. De inferentieladder

Betekenisvol/ Emotioneel Meningsverschillen Concluderen Hoog Theoretiseren Evalueren Potentie voor meningsverchil Interpreteren Benoemen Selecteren Laag Objectief/ Informatie/ Rationeel Subjectief/ Betekenisvol/ Emotioneel Aard van de informatie

Communiceren op niveau Conclusie 1 Conclusie Infereren Infereren Selecteren Selecteren Feiten

Bij meningsverschil 4 3 2 1 Conclusie Conclusie Selecteren Selecteren Infereren 3 Infereren Selecteren 2 Selecteren 1

Uw mentale model Mentaal model Werkelijkheid Drijfveren Diep gewortelde: aannames generalisaties beelden over de werkelijkheid Mentaal model Werkelijkheid Drijfveren

Alle inkopers – en vooral Hans de Vries - zijn onbetrouwbare types. Uw mentale model Abstract Generalisatie Concreet Alle inkopers – en vooral Hans de Vries - zijn onbetrouwbare types. Mentaal model Werkelijkheid Drijfveren

OPDRACHT 1: Hoe zit dat bij u? Kies een persoon met wie u het vaak van harte eens bent, en een persoon met wie u flink van mening kunt verschillen Denk daarbij bijvoorbeeld aan: Collega teamleden De management laag onder en boven u Klanten of afnemers Invloedrijke “stakeholders” Maatschappelijke organisatie vervolgsheet

Hoe zit dat bij u? Ga voor deze twee mensen eens na: Welke emotie roepen ze bij u op? Wat vindt u bewonderenswaardig aan hen? Wat verafschuwt u aan hen? Hoe verrassen ze u positief? Hoe stellen ze u teleur? Maak de volgende zin af: Pak een flipovervel, verdeel dit in drie stukken Schrijf in het bovenste deel de zin “Over het algemeen is <naam> iemand die …”

Uw mentale model Mentaal model Werkelijkheid Drijfveren Interactie met de werkelijkheid die het mentale model vormt en bevestigt Drijfveren

Alle inkopers – en vooral Hans de Vries - zijn onbetrouwbare types. Uw mentale model Abstract Generalisatie Concreet Alle inkopers – en vooral Hans de Vries - zijn onbetrouwbare types. Mentaal model Werkelijkheid Hans de Vries, van de afdeling inkoop, levert steeds zijn maandrapportage te laat in. Mentaal model wordt gevormd in interactie met de werkelijkheid en stuurt de perceptie van de werkelijkheid om waar te blijven! Drijfveren

Laatst zat zijn presentatie vol spelfouten Uw mentale model Abstract Generalisatie Concreet Jan is een sloddervos… Mentaal model Werkelijkheid Laatst zat zijn presentatie vol spelfouten Drijfveren

Uw mentale model Mentaal model Werkelijkheid Drijfveren Generalisatie Abstract Generalisatie Concreet Marieke is creatief… Mentaal model Werkelijkheid Gisteren bedacht ze een geweldige oplossing om het project toch op tijd af te krijgen Drijfveren

OPDRACHT 2: Hoe zit dat bij u? Geef drie praktijkvoorbeelden van de typeringen die u heeft gemaakt voor de twee personen Vul dit in in het tweede vak van de flipover Typering Voorbeeld 1 Voorbeeld 2 Voorbeeld 3

De kaart Uw mentale model is een kaart van de werkelijkheid… Een kaart is belangrijk, maar is slechts een kaart Een goede kaart is goud waard, maar … Verouderde, incomplete of verkeerde kaarten leveren problemen op… Twee verschillende kaarten leveren conflict op of verrijking van beide kaarten!

Uw mentale model Mentaal model Werkelijkheid Drijfveren De wereldbeelden en waarden die de focus van het mentaal model bepalen Drijfveren

Alle inkopers – en vooral Hans de Vries - zijn onbetrouwbare types. Uw mentale model Abstract Generalisatie Concreet Alle inkopers – en vooral Hans de Vries - zijn onbetrouwbare types. Mentaal model Werkelijkheid Hans de Vries, van de afdeling inkoop, heeft zijn rapportage een dag te laat ingeleverd. Drijfveren Discipline en loyaliteit zijn belangrijk. Mensen die chaotisch zijn kun je niet vertrouwen. Het werkt pas als iedereen precies doet wat hij moet doen.

Laatst zat zijn presentatie vol spelfouten Uw mentale model Abstract Generalisatie Concreet Jan is een sloddervos… Mentaal model Werkelijkheid Laatst zat zijn presentatie vol spelfouten Drijfveren Je nauwgezetheid bepaalt je betrouwbaarheid. Het getuigt van respect en zorgvuldigheid als je je zaken op orde hebt. Alleen zo voorkom je dat je de controle over de zaak verliest.

Uw mentale model Mentaal model Werkelijkheid Drijfveren Generalisatie Abstract Generalisatie Concreet Marieke is creatief… Mentaal model Werkelijkheid Gisteren bedacht ze een geweldige oplossing om het project toch op tijd af te krijgen Drijfveren Waar een wil is, is altijd een weg. Het is belangrijk om te blijven zoeken naar oplossingen en buiten de kaders te denken. Dat is belangrijk omdat alleen zo de oorzaak van problemen wordt weggenomen.

OPDRACHT 3: Hoe zit dat bij u? Bekijk de praktijkvoorbeelden per persoon Beantwoord de volgende vragen: Waarom houden juist deze voorbeelden u bezig? Wat vindt u belangrijk in dat soort situaties? Welk doorlopend doel dient dat? Welke drijfveer stuurt dit? Vul dit in in het derde vak van je flipover

Mentale Modellen: Recapitulatie

Recapitulatie Uw mentale modellen sturen uw perceptie van de werkelijkheid Ze zijn ontstaan in de interactie van drijfveren en de werkelijkheid… …en geven betekenis aan die werkelijkheid Uw perceptie is uniek voor u! Maar niet perse de waarheid … er is uw waarheid en de waarheid!

Meningsverschillen Potentie voor meningsverchil Aard van de informatie Hoog Potentie voor meningsverchil Laag Werkelijkheid Mentaal Model Aard van de informatie

Recapitulatie Mentale modellen kunnen elkaar verrijken of dwarszitten, los van of ze waar zijn Bevatten veel wijsheid en onzin Kunnen verrijken maar ook beperken Ontginnen levert altijd nieuwe visie, perspectieven, ideeën en kansen op Overeenkomsten zijn saai, juist de meningsverschillen brengen het beste naar boven

“Nieuwsgierigheid is leven. Aannames zijn de dood. Kijk om je heen. Wees een spons!” Mark Parker –Nike CEO

Benutten van mentale modellen Durft u… Te geloven dat wederzijdse verrijking van mentale modellen altijd mogelijk is? Meningsverschillen met open vizier aan te gaan? De tijd te nemen om Mmodellen te verhelderen? Verschillen te benaderen als bron van potentiële oplossingen? Aandachtig te luisteren? Open te staan voor onverwachte zienswijzen?

Ontrafelen van Mentale Modellen

Op (deductie) Mentaal model Werkelijkheid Drijfveren 5. Maandrapportages zijn niet mijn pakkie an. Welke conclusie heb je daaruit getrokken? 4. De projectstaf zoekt veel te veel naar zekerheid. Waardoor wordt dat in stand gehouden? 3. Is pure administratieve rompslomp, het levert mij niets op en er gaat teveel tijd verloren. Waarom juist dit voorbeeld? 2. De maandrapportage in ons project. Wat is daarvan een voorbeeld? 1. Regels zijn middelen om een doel te bereiken. Mentaal model Werkelijkheid Drijfveren

Neer (inductie) Mentaal model Werkelijkheid Drijfveren Hans de Vries is onbetrouwbaar. Wat is daarvan een recent voorbeeld? Vorige maand leverde hij zijn rapportage vijf dagen te laat in. Waarom houdt dat je bezig? Als we niet op elkaar kunnen rekenen, dan loopt de zaak in het honderd. Wat vind jij belangrijk in dat soort situaties? Discipline en doen wat je belooft. Waarom is dat belangrijk? Anders wordt het chaos en komt de organisatie in gevaar. Mentaal model Werkelijkheid Drijfveren

Twee groepen met twee flips Benoem het thema waarvan je wil dat de andere groep het mentale model ontrafelt

Drie sleutelvragen Mentaal Model Wat is je mening daarover? Werkelijkheid Wat is daarvan een voorbeeld? Drijfveer Waarom is dat belangrijk voor jou?

Opdracht – groepsinterview-maak een flip Een teamlid wordt ondervraagd Achterhaal hoe hij/zij denkt over de stelling: “Ons team presteert op halve kracht” Spelregels: Een interviewer tegelijk aan het woord Het geïnterviewde teamlid maakt de keuze Kantel je naambordje als je wilt vragen Groep maak een flip en individu (met maatje) maakt een flip

U bent aan zet Kies een praktijksituatie die u wilt bespreken Inventariseer eerst zelf de feiten die u hebt geselecteerd, de inferenties die u daaruit hebt gemaakt en de conclusies die u hebt getrokken Deel deze inventarisaties Kom als team tot een gemeenschappelijk mentaal model (begin bij feiten) Kies een eerste concrete aktie

Vervolgstappen! Welke eenvoudige, haalbare acties gaat u de komende drie weken consequent ondernemen? Van wie vraagt u feedback? Op welke manier? Met welke frequentie? Hoe meet u het succes samen met degene aan wie u verantwoording aflegt? Wat zijn de verwachte positieve consequenties als u slaagt?

Einde training Welke kwaliteit heeft u bij uzelf (her)ontdekt? Wat bleek niet waar in uw mentale model? Wat is ervoor in de plaats gekomen? Welke collega heeft u positief verrast?