1.3 Beweging van platen 1.4 De aarde brandt en beeft Vertrouwen is goed, controle is beter! (Jozef Stalin) Herhaling is goed, controleer voor jezelf of je het begrijpt! (Meneer Mertens)

Op- en Aanmerkingen!! In je boek staat Transversale beweging dit moet Transforme beweging zijn! (blz 14) Onder het kopje transversaal staat Horsten en Slenken dit valt gewoonweg onder divergente platen!!! (blz 14)

Herhaling~!! Heb je vragen, stel ze onmiddellijk!!! Ik ga er namelijk vanuit dat je het al kent, maar misschien heb je her en der toch nog wat vragen of onduidelijkheden!

Platentektoniek De wereld bestaat uit platen Continentale platen Oceanische platen Aardbevingen en vulkanische verschijnselen vinden (bijna) altijd plaats aan de plaatranden Deze platen zijn altijd in beweging en botsen constant met elkaar. Maar waardoor bewegen deze platen nu eigenlijk? Wat is het aandrijfmechanisme?

Waardoor bewegen platen? Dit komt door convectiestromen. (inwendige warmte van de aarde die circuleert in de buitenmantel [dit als taai-vloeibaarmateriaal]). De convectiestromen zorgen voor beweging van de platen. (en bepalen de richting van de platen)

Platentektoniek 3 hoofdvormen van platentektoniek: Convergerende plaatbeweging (naar elkaar toe [platen worden kleiner]) Gebergtevorming Subductiezone Divergerende plaatbeweging (Van elkaar af [platen groeien]) Mid-oceanische rug(gen) Horsten en slenken Transforme plaatbeweging (langs elkaar af) Langs elkaar bewegen Aparte vorm van vulkanisme: Hotspot

Convergerende: Gebergtevorming 2 continentale platen botsen met elkaar, daardoor plooiing. Ontstaan plooiingsgebergte Gevolg: Gebergtevorming + aardbevingen!!!

Waar kom je dit tegen op de wereld? Alpen en Himalaya

Convergerende: Subductiezone 2 platen botsen met elkaar: Continentale plaat botst met oceanische plaat Oceanische plaat botst met oceanische plaat (eilandenboog) De zwaarste plaat duikt onder de andere plaat Vorming Diepzeetrog Tevens rimpelt de plaatrand (gebergtevorming) Diep in de aarde smelt de zwaarste plaat af Magmabellen sijpelen omhoog Vulkanen worden gevormd. (Eruptie: Explosief) Vulkaantype: Stratovulkaan Gevormde materiaal: Graniet Gevolg: Gebergtevorming + vulkanisme + aardbevingen

Waar kom je subductiezones tegen op de wereld? Kijk in de atlas! Kenmerk: Diepzeetrog + “gebergte” + vulkanen Oceanische – Continentale beweging Oceanische – oceanische beweging (hierbij zakt de oudste, is de zwaarste, plaat onder de jongere)

Divergentie: Mid-Oceanische ruggen 2 oceanische platen gaan uit elkaar Daardoor kan magma naar buiten vloeien Eruptie: Rustig (effusief) Onderzeese bergketens Aangroei v/d platen Gevormde materiaal: Basalt Vulkaantype: Schildvulkaan Gevolg: Kleine aardbevingen + rustig vulkanisme

Paleomagnetisme http://ww w.youtube .com/wat ch?v=CRx 66ZpEhOg http://ww w.youtube .com/wat ch?v=G3a 7VS2MqQ U

Divergentie: Horsten en Slenken 2 continentale platen die uit elkaar gaan Voorloper van Mid- oceanische rug. Middelste gedeelte zakt weg (slenk) Horst= Hoger gelegen gedeelte Slenk = Lager gelegen Gevolg: vaak alleen aardbevingen (soms spleetvulkanisme)

Transforme plaatbeweging Bijvoorbeeld: San Andreasbreuk

Hot Spots (uitzondering) Geen botsing van platen Een Opstijgende mantelpluim (convectiestroom) die door de korst prikt Hot spot blijft op zijn plek (de plaat de verschuift) Alleen vulkanische activiteiten Ontstaan eilanden reeks Erupties: Rustig (effusief) Gevormde materiaal: Basalt Vulkaantype: schildvulkaan

Hot Spot

Voorbeeld 2: Yellowstone Park

‘Losse eindjes’: Opmerkingen aardbevingen Tsunami’s Continental drift – 3 fasen van gebergtevorming Kalksteen Caldera Pyroklastische stroom Jaarlijkse verplaatsing platen in cm

Opmerking: Aardbevingen komen niet alleen voor langs plaatgrenzen, maar ook op plaatsen waar bijvoorbeeld gas word gewonnen (Groningen). In de buurt van vulkanen komen ook regelmatig ‘kleine’ aardbevingen voor. Dit komt als een vulkaan wil uitbarsten, de druk in de magmakamer toeneemt, waardoor deze uitzet en trillingen veroorzaakt!

Tsunami’s Grofweg 3 ontstaans- wijze: Zeebeving (aardbeving in zee) Stuk berghelling stort in zee Meteorietin- slag

Continental drift

3 Fasen van gebergtevorming: 1e en oudste [400 miljoen jaar]: Caledonische gebergtevorming 2e [300 miljoen jaar]: Hercynische gebergtevorming (daardoor ontstond pangea). (vb: Ardennen, Appalachen, Eifel, Centraal massief, gebergtes midden spanje en zuid duitsland) 3e en jongste [65 miljoen jaar]: Alpiene gebergtevorming (Vb: Alpen, Himalaya) De Hercynische en Alpiene worden genoemd in je boek Waarom zijn er geen gebergtes meer vanuit de Caledonische fase?

Kalk(steen) Kalk = dode zeediertjes op de bodem van de oceaan. Stapelt zich jaar in, jaar uit op. Komt onder hoge druk te staan. Kalk versteent  kalksteen

Caldera

Pyroklastische stroom

Jaarlijkse plaatbeweging in cm

Voor nu: Huiswerk maandag: P1.3 :opdr 10 t/m 17 + samenvattings- opdracht P1.4: Opdr 19 + 21 t/m 24