De rol van de verpleegkundige bij medicatietoediening M. Postma, verpleegkundig consulent Parkinson

Inhoud De ziekte van Parkinson Medicatie, wanneer? Geneesmiddelen groepen Motorische complicaties Verpleegkundige interventies bij medicijngebruik

De ziekte van Parkinson Meest voorkomende neuro-degeneratieve aandoening bij ouderen Ongeveer 43.000 patiënten in Ned. Motorische symptomen; stijfheid, traagheid, beven en stoornis in houding en balans

Depressie: frequent voorkomend, soms 1e klacht Angststoornissen: komt voor bij kwart van patiënten Dementie, komt voor bij zo’n 15 % van patiënten Cognitieve veranderingen (traag in denken, geheugenproblemen)

Ziekteverschijnselen kunnen leiden tot beperkingen in functioneren; moeite met communicatie, mobiliteit, problemen met wassen en aankleden.

Pathofysiologie Dopamine producerende cellen in substantia nigra gaan ten gronde Celverlies vindt ook in andere hersenkernen plaats waardoor problemen met de stemming en houding kunnen ontstaan.

Medicatie, wanneer? Medicijnen gebruiken wanneer klachten het dagelijks functioneren gaan beperken Medicatie stoppen of vertragen ziekteproces niet Langetermijn complicaties uitstellen

Geneesmiddelen groepen Levodopa (Sinemet, Madopar) Dopamine-agonisten (Permax, Sifrol, Reguip, Apomorfine) Amantadine (Symmetrel) Anticholinergica (Artane, Akineton) MAO-B remmers (Selegiline) COMT remmers (Comtan, Stalevo)

Motorische complicaties Wearing off; werking van medicatie neemt geleidelijk af On-off; momenten van goed kunnen bewegen (on) slaan om in verstarren (off) Freezing; geblokkeerd raken m.n. bij het lopen Dyskinesieen; ongewilde kronkelend bewegingen in de off of on fase.

On-off fenomeen Off On Beven minder/weg Beven Kan goed bewegen Traag Stijf Minder goede balans On Beven minder/weg Kan goed bewegen Soms overbeweeglijk Balans vaak beter

Verpleegkundige aspecten bij medicatie; Inname van medicijnen op vaste tijden Observeren van werking van medicijnen Observeren van evt. bijwerkingen zoals; verwardheid, lage bloeddruk, dyskinesieën, on-off fenomeen Patiënt ondersteunen bij invullen van de Meerwaldtkaart

Regels voor het innemen; Medicijnen innemen met vocht, niet met eiwitrijke producten! Liefst voor de maaltijd. Als doorslikken lastig is, probeer eens koude appelmoes. Medicijnen op tijd innemen, goed spreiden over de dag. Overleg bij vragen of problemen met de behandelaar

Veel voorkomende bijwerkingen (1); Meld ze altijd bij behandelaar! Obstipatie; gebruik laxerende voedingsmiddelen, drink voldoende 1,5 l per dag, extra bewegen Misselijk/braken; medicijnen na het eten innemen, evt. even gaan liggen, soms worden tijdelijk extra medicijnen voorgeschreven.

(2) Duizeligheid; voorzichtig opstaan. Hallucinaties; duidelijk dagstructuur, nachtlampje, eerlijk zijn, minder of extra medicijnen. Wisselingen in klachten op de dag; on-off fenomeen

Bedankt voor uw aandacht E-mail: M.Postma@amc.uva.nl