Doorleven met de ziekte van Parkinson

Presentatie over: "Doorleven met de ziekte van Parkinson"— Transcript van de presentatie:

1 Doorleven met de ziekte van Parkinson
Onder de indruk van de opkomst. Te ambitieus om alles te vertellen wat we over de ziekte weten. Ik hoop dat u allen iets hoort waar u wat aan heeft.

2 Doorleven met de ziekte van Parkinson
Delmar Molenaar Neuroloog sinds 2005 Opgeleid in het AMC Doorleven met de ziekte van Parkinson Onder de indruk van de opkomst. Te ambitieus om alles te vertellen wat we over de ziekte weten. Ik hoop dat u allen iets hoort waar u wat aan heeft.

3 Doorleven met de ziekte van Parkinson
Inleiding Voorkomen Ziekteproces De diagnose Behandeling Algemeen Medicijnen Chirurgisch Toekomst Doorleven met de ziekte van Parkinson Onder de indruk van de opkomst. Ik had me voorgenomen om u zoveel mogelijk te vertellen over wat er bekend is over de ziekte, maar dan kan ik wel een paar uur gaan praten. Ik probeer dan ook in vogelvlucht toch zoveel mogelijk te vertellen, in de hoop een balans te vinden tussen alle informatie, die niet altijd even aantrekkelijk is om te horen, en de tijd.

4 Inleiding 50.000 mensen in Nederland Per jaar 6000 nieuw
Gemiddelde leeftijd begin jaar Toename met leeftijd (60j 5:1000, 90j 5:100) Man > vrouw Paus Johannes Paulus II Jerny Kaagman, zangeres van Earth and Fire Prins Claus

5 Hersencellen die dopamine produceren gaan verloren Lewy lichaampjes
In beschadigde cellen ontstaan Lwey lichampjes; klontering van eiwitten ubiquitin en alfa synucleine

6

7 Geen zichtbare verschijnselen Reukverlies Obstipatie Slaapstoornis Depressie

8 Zichtbare verschijnselen Bradykinesie Rigiditeit Trillen Houdingsinstabiliteit

9 Vergevorderde verschijnselen Balansproblemen Hallucinaties Dementie

10 Oorzaak Erfelijkheid? Toxische stoffen?
Opiaat achtige stof 1980 (MPTP) Pesticiden “Multifactorieel”

11 Diagnose: Geen eenvoudige (bloed)test bij leven
Geen 100% zekerheid bij het leven Uiterlijke verschijnselen in de spreekkamer Hulponderzoek: andere oorzaak? Reactie op medicatie (levodopa) Beloop in de tijd Ant

12 Functieverlies hand/arm Traagheid Zachter spreken Mentaal
Motoriek Trillen Instabiel lopen Functieverlies hand/arm Traagheid Zachter spreken Mentaal Somberheid of depressie Vergeetachtigheid Algemeen: Duizeligheid bij het opstaan Moeheid en slecht slapen Levendig en onrustig dromen Veel zweten Vaak plassen Obstipatie Te veel of juist te weinig speeksel Vettige huid Erectieproblemen Reukproblemen Work through

13 Andere vormen van parkinsonisme
Ziekte van Parkinson Andere vormen van parkinsonisme Lewy body dementie Multi Systeem Atrofie Progressieve supranuclaire verlamming Cortico Basale Degeneratie Vasculair parkinsonisme

14 Naar midden bij diagnose en dan
Persoonlijke opmerkingen van patienten Veel korter over medicatie

15 Doorleven met de ziekte van Parkinson
Inleiding Voorkomen Ziekteproces Stellen van de diagnose Behandeling Algemeen Medicijnen Chirurgisch Toekomst Doorleven met de ziekte van Parkinson

16 Behandeling – algemeen
Niet mogelijk: Genezing Preventie Neuroprotectie Ziektemodificatie t

17 Behandeling – algemeen
Wel mogelijk: Symptomen behandelen Therapie (bewegen!!!) Medicijnen Operatie Begeleiding, ondersteuning Behandeling van complicaties en palliatie t

18 Behandeling – begeleiding ondersteuning
Veel verschillende hulpverleners parkinsonverpleegkundige t

19 www.mantelzorg.nl www.mezzo.nl www.respijtwijzer.nl PPEP cursus
PPEP Partner en patient educatie programma

20 Levodopa 1950 effect bij proefdieren
Beste middel om symptomen te bestrijden Geen sterk bewijs voor neurotoxiciteit Passeert de bloed-hersenbarriere In de hersenen omgezet in dopamine Levodopa/carbidopa (Sinemet) Levodopa/benserazide (Madopar) Duodopa Levodpa in 40 jaar geen neurotoxiciteit

21 Maag-darm Slaapbehoefte Duizeligheid Responsfluctuaties Dopamine dysregulatie

22 Progressie ziekte van Parkinson
Levodopa – responsfluctuaties Wearing off (end of dose) Peak-dose dyskinesia, difasische dyskinesie Voorspelbare off’s Onvoorspelbare off’s, early morning akinesia

23 Verliest werkzaamheid
Hallucinaties

24 Behandeling is maatwerk, lukt vaak niet met alleen dopamine
24

25 Dopamine agonisten: Pramipexol (Sifrol) Ropinirol (Requip) Rotigotine (Neupro) Apomorfine (Apo-go) imiteren dopamine lange werkingsduur uitstel van risico op motore complicaties geen competitie met eiwit uit de voeding meer titratie nodig meer bijwerkingen (misselijk, slaperig, goklust ed) 25

26 MAO-B remmers Rasagilline (Azilect) Selegilline (Eldepryl)
Verlengt werkzaamheid van dopamine en daarmee ‘on’ tijd Bijwerkingen: hoofdpijn, gewrichtspijn, maagklachten, leverfunctiestoornissen,…

27 Glutamaat antagonist Amantadine (Symmetrel)
Verlengt werkzaamheid van dopamine en daarmee ‘on’ tijd Bijwerkingen: slapeloosheid, oedeem, misselijkheid, verwardheid, hallucinaties

28 COMT-remmer Entacapone (Comtan) Tolcapone (Tasmar)
Vertraagt afbraak van levodopa

29 Duodopa pompbehandeling

30 Apomorfine

31 Doorleven met de ziekte van Parkinson
Inleiding Voorkomen Ziekteproces Stellen van de diagnose Behandeling Algemeen Medicijnen Chirurgisch Toekomst Doorleven met de ziekte van Parkinson

32 Diepe hersenstimulatie
Copyright restrictions may apply.

33 Eerder in het ziektebeloop, niet te vroeg/laat
Zorgvuldige selectie Uitgebreide voorlichting Tremor goed te beinvloeden Minder medicatie nodig Effect houdt gemiddeld 5 jaar aan Spraak kan achteruitgaan 50% vd patienten tijdelijke of blijvende bijwerkingen 20% vd patienten heeft blijvende bijwerkingen

34 Doorleven met de ziekte van Parkinson
Inleiding Voorkomen Ziekteproces Stellen van de diagnose Behandeling Algemeen Medicijnen Chirurgisch Toekomst Doorleven met de ziekte van Parkinson

35 Parkinson vermindert door nieuwe gentherapie
NRC 13 JANUARI 2014 Een nieuwe gentherapie tegen de ziekte van Parkinson heeft de verstoorde motoriek bij de eerste 15 proefpersonen licht tot fors verbeterd. Het effect houdt zeker een jaar aan. Bij vijf van de zes...... Behandeling die ziekte kan remmen of zelfs stoppen Vroege herkenning

36