Paragraaf 4.2: Verschuivende werelden.

Paragraaf 4.2: verschuivende werelden. Noteren bovenaan WB blz 67 ! 1-Welke patronen vallen er op de wereldkaart te ontdekken in de economische, demografische en sociaal-culturele kenmerken van landen en welke veranderingen zijn te zien in deze patronen? 2-Hoe zijn de economische, demografische en sociaal-culturele spreidingspatronen en de verschuivingen erin te verklaren. (Aantekening op WB blz 67 !)

Patroon Verandering Centrum-Periferie Global shift + Globalisatie Ec zwaartepunt verschuift naar Pacific Rim (Azië) Demografisch transitie model Bevolkingszwaartepunt verschuift naar de ontwikkelingslanden Verschillende cultuurgebieden Diffusie:Verspreiding en vermenging van vernieuwingen en ideeën. Oorzaken en gevolgen ? (Aantekening op WB blz 66 !) (Aantekening op WB blz 66 !)

Nederland is een centrumland Kenia is een periferieland Het Centrum-Periferie model van Galtung. P conflict Nederland is een centrumland Geen aantekening ! Gebruik de informatie op de ELO Het model is op alle schaalniveaus toe te passen. C Binnen beide landen is sprake van een centrum en periferie Conflict Conflicten tussen centrum en periferie binnen de periferie zijn vaak heftiger (denk aan burgeroorlogen) dan conflicten tussen het centrum en de periferie binnen de centrumlanden. Niemand heeft last van de rivaliteit tussen Friesland en de Hollanders ! Tussen het centrum van het rijke centrum en het centrum van de periferie bestaat ook harmonie. In veel perifere ontwikkelingslanden wedijveren meerdere stammen om de macht. Beide centra hebben dus belang bij de bestaande machtsverdeling in de periferie. Tussen het rijke centrum en de arme periferie bestaat een sterk conflict. De industriële ontwikkeling van het centrum is gebaseerd op de grondstoffen die de periferie levert. Onbewerkte grondstoffen leveren niet veel op. Pas met het bewerken van grondstoffen tot producten wordt geld verdiend. West-Europa, de VS en Australië vormden vroeger het rijke, machtige centrum van de wereld: de eerste wereld. De tweede wereld werd gevormd door de socialistische landen. De ontwikkelingslanden vormden de achtergebleven, arme periferie. Perifere gebieden concurreren onderling steeds meer om bedrijvigheid die afkomt op lage kosten. Denk aan lage lonen en goedkope grond. Zaken die in het volle centrum steeds schaarser = duurder worden. De periferie van het centrum heeft nabijheid tot het centrum van het centrum als voordeel. Conflict Kenia is een periferieland Harmonie P Conflict C

Veel voormalige exploitatiekoloniën behoren tot de periferie ! Exploitatiekolonie = overzees gebied dat door een meestal Europees land in bezit is genomen en waarvan de grondstoffen door het moederland gebruikt worden. (De Europeanen wonen hier vaak tijdelijk) kenmerken: alle verbindingen zijn gericht op 1 havenstad, die meestal ook veruit de grootste stad en regeringscentrum is. (Aantekening op WB blz 66 !)

Voormalige vestigingskoloniën behoren tot het centrum ! Vestigingskolonie = overzees gebied dat door grote aantallen inwoners van het Europese moederland in bezit wordt genomen als woongebied. Kenmerken: -Taal en godsdienst van het moederland spelen nog een belangrijke rol. -De etnische samenstelling (veel blanken) -Er zijn vaak meerdere steden tot ontwikkeling gekomen. (Aantekening op WB blz 66 !)

De blauwe banaan en de randjes van Europa. De blauwe banaan, tussen Noordzee en Middellandse Zee is het economisch kerngebied van Europa.

Traditioneel behoren Zuid-Italië, Portugal, Zuidwest-Spanje en Ierland tot de periferie van Europa / E.U. Met de uitbreiding van de E.U. in oostelijke richting ontstaat er een nieuwe Centrum-Periferie verhouding. Met het wegvallen van grenzen liggen gebieden die vroeger een nationale uithoek vormden ineens centraal in Europa! De blauwe pijlen duiden op nieuwe ontwikkelingskansen in O-Europa. Politieke ontwikkelingen die dit mogelijk maakten waren: 1-De val van het IJzeren gordijn / communisme. (1989) 2-De gestage uitbreiding van de E.U. (Aantekening op WB blz 74 !)

De motor achter deze verschuiving op continentale schaal is GLOBALISERING = Het steeds verdergaande mondiale proces van internationale uitwisseling van goederen, kennis en kapitaal. Grenzen, landen en afstanden vormen steeds minder een obstakel. De wereld wordt een dorp! De fabricage van goederen, de distributie en de dienstverlening is hierdoor uitgewaaierd over de hele wereld. (Aantekening op WB blz 74 !)

Globalisering heeft geleid tot GLOBAL SHIFT Het verschuiven van het mondiale economisch zwaartepunt van de Atlantic Rim (West-Europa en de oostkust van de VS) naar de Pacific Rim (westkust van de VS en Azië. GEEN Aantekening ! Zie samenvatting blz 68 onderaan !

Het demografisch transitiemodel. Transitie = overgang. Een overgang van……naar……?? Zie de eerdere uitleg in bijvoorbeeld paragraaf 4.1

De groei van de wereldbevolking vindt vooral plaats in….

Cultuurgebieden: contacten en conflicten. Culturele diffusie = verspreiding en vermenging van vernieuwingen of ideeën. Meer contacten > meer diffusie > meer conflicten?

Verwestersing en modernisering. Een voorbeeld van fragmentarische modernisering. Materialistisch modern! Gedachten, ideeën en waarden blijven traditioneel!

Relatieve afstanden (= afstand uitgedrukt in tijd, geld, moeite) Tijd en ruimte krimpen. Relatieve afstanden (= afstand uitgedrukt in tijd, geld, moeite) worden steeds kleiner. Welke steden hebben een TGV verbinding met Parijs?

Een gevolg van mondialisering / globalisering?