Welvaartsverhogende Innovaties in Instituties en Bestuur Maatschappelijke Innovatie Prof Dr Erik Stam Leerstoel Economie van Ondernemerschap en Innovatie & Utrecht Center for Entrepreneurship EshipRules

The Big Question in Economics?

The Big Question in Economics • Why are some countries poor and others rich?

The Big Question in Economics • Why are some countries poor and others rich? • Dominant answer: some countries have better rules – the norms and laws that govern how people interact – for promoting investment and growth. INSTITUTIONS! – informal institutions: e.g. interpersonal trust – formal institutions: e.g. contract enforcement, rule of law

informele instituties formele instituties bestuur

The Big Question in Economics • Why are some countries poor and others rich? • Dominant answer: some countries have better rules – the norms and laws that govern how people interact – for promoting investment and growth. INSTITUTIONS! – informal institutions: e.g. interpersonal trust – formal institutions: e.g. contract enforcement, rule of law • Vandaag: …

Welvaartsverhogende Innovaties in Instituties en Bestuur Maatschappelijke Innovatie Prof Dr Erik Stam Leerstoel Economie van Ondernemerschap en Innovatie & Utrecht Center for Entrepreneurship EshipRules

Vandaag • Wat zijn de belangrijkste principes om beleid te ontwikkelen die welvaartscreatie in een maatschappij mogelijk maken? – Economisch perspectief: instituties, innovatie, ondernemerschap, welvaart • Twee voorbeelden van maatschappelijke innovatie – “charter cities” – norm veranderende mimes in Bogota • Gastsprekers…

Gastsprekers • Gert van Veldhuisen & Leonard van Biljouw • Investeringen in nieuwe ondernemingen in Angola, een context waar maatschappelijke instituties en bestuur nog veel te wensen over laten. • Hoe is het om innovaties te realiseren in een dergelijke context? Hoe kunnen nieuwe instituties en besturingsvormen tot stand komen om productief ondernemerschap mogelijk te maken?

Voorbereidingsvragen 1. Onderscheid de belangrijkste principes voor maatschappelijke innovaties die welvaartscreatie mogelijk maken, 2. en combineer deze met historische voorbeelden, 3. om de potentiële consequenties van recente voorstellen tot maatschappelijke innovatie te beschrijven. • Dit kan zowel in de context van economisch ontwikkelde landen als ontwikkelingslanden.

Maatschappelijke innovatie? … een transformatie van de manier waarop samenlevingen maatschappelijke problemen oplossen en publieke diensten produceren (Cels et al. 2012: 4) 1.Innovatie in maatschappelijke orde (manier waarop…: instituties): kip? 2.Nieuwe waarde publieke waarde creatie (oplossen nwe maatschappelijke problemen / produceren nwe publieke diensten): ei? Innovatie van maatschappij, voor maatschappij?

informele instituties formele instituties bestuur

Wat zijn de belangrijkste principes om beleid te ontwikkelen die welvaartscreatie in een maatschappij mogelijk maken?

Principes voor maatschappelijke innovatie • Concurrentie • Informatie • Diffusie van instituties • Cultuurverandering

Principes voor maatschappelijke innovatie • Concurrentie: voor herverkiezing (voorkomen opstand, …), voor aantrekken van buitenlandse investeringen (WB Doing Business, …) • Informatie • Diffusie van instituties • Cultuurverandering

Principes voor maatschappelijke innovatie • Concurrentie • Informatie: over de staat van instituties (internationale concurrentie voor investeringen, binnenlandse concurrentie voor politieke macht); door: rankings, media • Diffusie van instituties • Cultuurverandering

Principes voor maatschappelijke innovatie • Concurrentie • Informatie • Diffusie van instituties: door handel kunnen de best werkende instituties verspreid worden (handel als indicatie van functioneren; handel in best practices / private outsourcing) • Cultuurverandering

Principes voor maatschappelijke innovatie • Concurrentie • Informatie • Diffusie van instituties • Cultuurverandering: verandering van formele instituties zonder bijbehorende verandering informele instituties is weinig effectief; vereist sterk leiderschap

informele instituties formele instituties bestuur

Instituties & ondernemerschap • NL: te veel regels? • Bangladesh, Angola, Uganda: te weinig regels? (institutional voids) • Institutionele paradox: instituties zijn nodig om onzekerheid te reduceren in economisch verkeer (om te focussen op nieuwe waarde creatie), maar kunnen ook innovaties frustreren

Instituties & ondernemerschap • Kwantiteit? Te veel of te weinig • Kwaliteit! Onduidelijke regels, regels niet nageleefd (Nigeria, Kenya), … • Welvaartsverhogende regels…: instituties die welvaart / welzijn / productief ondernemerschap mogelijk maken

( min) (Honduras, 2011 – 9 min)

Principes voor maatschappelijke innovatie • Concurrentie • Informatie • Diffusie van instituties • Cultuurverandering

Antanas Mockus Burgemeester van Bogotá Norm veranderende mimes in Bogota

superman installation of an academic / symbols / mimes

Principes voor maatschappelijke innovatie • Concurrentie • Informatie • Diffusie van instituties • Cultuurverandering

Voorbereidingsvragen 1. Onderscheid de belangrijkste principes voor maatschappelijke innovaties die welvaartscreatie mogelijk maken, 2. en combineer deze met historische voorbeelden, 3. om de potentiële consequenties van recente voorstellen tot maatschappelijke innovatie te beschrijven. • Dit kan zowel in de context van economisch ontwikkelde landen als ontwikkelingslanden.

Gastsprekers • Gert van Veldhuisen & Leonard van Biljouw • Investeringen in nieuwe ondernemingen in Angola, een context waar maatschappelijke instituties en bestuur nog veel te wensen over laten. • Hoe is het om innovaties te realiseren in een dergelijke context? Hoe kunnen nieuwe instituties en besturingsvormen tot stand komen om productief ondernemerschap mogelijk te maken?

Maatschappelijke innovatie • “Why are some countries poor and others rich?” • Maatschappelijke innovatie: veranderen van instituties voor welvaart, welzijn, productief ondernemerschap • Vier principes: Concurrentie, Informatie, Diffusie van instituties, Cultuurverandering • Paul Romer: Charter Cities • Antanas Mockus: norm veranderende mimes • Gert van Veldhuisen & Leonard van Biljouw: Grupo Anexx

Welvaartsverhogende Innovaties in Instituties en Bestuur Maatschappelijke Innovatie Prof Dr Erik Stam Leerstoel Economie van Ondernemerschap en Innovatie & Utrecht Center for Entrepreneurship EshipRules