koffieextract en koffiedik 7. Scheiden van zuivere stoffen en mengsels 7.3 Samengevat: overzicht van de scheidingstechnieken Scheidingstechniek Toepasbaar bij Steunt op verschil in voorbeeld Zeven / ziften decanteren Filtreren Centrifugeren extraheren heterogene deeltjesgrootte zand + steen heterogene dichtheid olie en water koffieextract en koffiedik heterogene deeltjesgrootte heterogene dichtheid ontromen melk Homogene (vnl) oplosbaarheid olie uit noten heterogene

scheiden caroteen uit wortelen 7. Scheiden van zuivere stoffen en mengsels 7.3 Samengevat: overzicht van de scheidingstechnieken Scheidingstechniek Toepasbaar bij Steunt op verschil in Voorbeeld Kristalliseren Adsorptie Destilleren chromatografie kookpunt homogene zoutwinning verdampingssnelheid homogene (vnl) adsorptievermogen ontkleuren cola heterogene raffinage aardolie homogene kookpunt scheiden caroteen uit wortelen oplosbaarheid homogene adsorptie papier

Aardbeien, suiker, water 7. Scheiden van zuivere stoffen en mengsels 7.4 Scheidingsschema Aardbeien, suiker, water filtreren aardbeien suiker, water Destilleren of kristalliseren suiker water

7. Scheiden van zuivere stoffen en mengsels 7.4 Scheidingsschema 1. Welke scheidingstechniek(en) word(t)en gebruikt bij volgende bewerkingen een kopje thee zetten filtreren (+ extractie) melk afromen centrifugeren en decanteren vlekken verwijderen met ontvlekker adsorptie zout winnen uit zeewater kristalliseren gasmasker drager adsorptie droog maken van sla centrifugeren bezinksel uit wijn afzonderen filtreren of decanteren maken oploskoffie extractie

centrifugeren en decanteren 7. Scheiden van zuivere stoffen en mengsels 7.4 Scheidingsschema raffinage van aardolie destillatie afzonderen plasma uit bloed centrifugeren en decanteren scheiden water en azijn destilleren 118 °C pulp uit fruitsap halen filtreren 2. Wat is cafeïnevrije koffie? Hoe wordt dit gemaakt? Dit is koffie waaruit de cafeïne werd gehaald. In werkelijkheid gebeurt dit door het toevoegen van een extractiemiddel (bvb. chloroform) 3. Waarom gebruik je als extractiemiddel beter warm water dan koud water? Warm water lost beter de bestanddelen op dan koud water

7. Scheiden van zuivere stoffen en mengsels 7.4 Scheidingsschema 4. Waarom werkt actieve kool beter in poedervorm dan in tabletten? Actieve kool in poedervorm heeft een grotere contactoppervlakte dan actieve kool in tabletten. Door het groter contactoppervlakte heb je een efficiëntere adsorptie. 5. Waarom stroomt bij de destillatie het koelwater van onderen naar boven? De liebigkoeler is anders niet volledig gevuld met water en er is te weinig afkoeling 6. Wat hebben kristalliseren en destilleren gemeen? Ze steunen beide op een verschil in kookpunt tussen de te scheiden componenten. Hoe verschillen ze van elkaar? Bij kristalliseren laat men het oplosmiddel verdampen. Men recupereert het oplosmiddel niet. Bij destillatie wel.

7. Scheiden van zuivere stoffen en mengsels 7.4 Scheidingsschema 7. Wist je dat de keuken een ‘chemielaboratorium’ is. Geef 3 voorbeelden van: a) Stoffen die gemengd worden tot homogene mengsels koffie en melk bereiden cocktail sauzen maken bvb. cocktailsaus b) Stoffen worden gescheiden door diverse technieken zetten van koffie trekken van bouillon afgieten van groenten, aardappelen, pasta scheiden van eigeel en eiwit

7. Scheiden van zuivere stoffen en mengsels 7.4 Scheidingsschema In het dagelijks leven worden vele soorten filters, zeven en ziften gebruikt. Noem er vijf koffiefilter keukenzeef filter in dampkap sigarettenfilter schuimspaan 9. Probeer de scheidingstechnieken te achterhalen die verboren zitten in elk van de volgende naamkaartjes BERNA DOERS ERNEST LIDEL ANNET DEREC adsorberen destilleren decanteren TREUN CREFIENG KAREL STIERNILS centrifugeren kristalliseren

7. Scheiden van zuivere stoffen en mengsels 7.4 Scheidingsschema 10. Waar of niet waar? Destillatie kan enkel gebruikt worden om mengsels met vloeistoffen te scheiden Filtreren is geschikt om een homogeen mengsel van een vaste stof en een vloeistof te scheiden Vetvlekken kan je verwijderen met water Niet waar Niet waar Niet waar

7. Scheiden van zuivere stoffen en mengsels 7.4 Scheidingsschema 11. Stel een scheidingsschema op om de volgende mengsels te scheiden - Zout + olie + water zout + olie + water decanteren olie zout, water kristalliseren zout water

7. Scheiden van zuivere stoffen en mengsels 7.4 Scheidingsschema - zand + suiker + peperbolletjes Zand + suiker + peperbolletjes + water Zand + suikeroplossing + peperbolletjes filtreren Residu: zand, peperbolletjes Filtraat: suikeroplossing zeven Kristalliseren suiker zand peperbolletjes

Water, witte vaste stof, groene vloeistof 7. Scheiden van zuivere stoffen en mengsels 7.4 Scheidingsschema - Water + witte vaste stof die oplost in water + groene vloeistof die niet oplost in water Water, witte vaste stof, groene vloeistof decanteren groene vloeistof water, witte vaste stof destilleren witte vaste stof water

7. Scheiden van zuivere stoffen en mengsels 7.4 Scheidingsschema - Water + blauwe vaste stof die oplost in water + zand Water, blauwe vaste stof, zand filtreren Residu: zand Filtraat: water, blauwe vaste stof destilleren blauwe vaste stof water