WELKOM

VEILIGHEID BIJ WERKZAAMHEDEN AAN OF IN DE NABIJHEID VAN ELEKTRISCHE INSTALLATIES josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Wij melden u met fierheid de geboorte van ons éérste kindje “BA4 – BA5” Op 1 jan. 1983 (K.B.) Materniteit: AREI Meter: art. 47 Peter: art. 266 josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

MEERDERE INTERPRETATIES NIET ALTIJD DUIDELIJK MEERDERE INTERPRETATIES VOLDOENDE INGELICHTE OF BEVOEGDE PERSONEN OM DE GEVAREN TE WIJTEN AAN DE ELEKTRICITEIT TE VERMIJDEN josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Nieuwe definitie, art. 47 AREI Wie, wat: art. 266 AREI K.B. 25 april 2004 Nieuwe definitie, art. 47 AREI Wie, wat: art. 266 AREI josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

BEKWAAMHEID Code Omschrijving Voorwaarden Voorbeelden BA1 Gewone Niet hieronder geclassificeerde personen Lokalen voor huishoudelijk of analoog gebruik, lokalen gewoonlijk toegankelijk voor het publiek, … BA2 Kinderen Kinderen die zich bevinden in de voor hen bestemde lokalen Kinderbewaarplaatsen en kinderkribben,scholen … BA3 Gehandicapten Personen die niet over al hun mentale en fysische vermogens beschikken Rusthuizen voor invaliden, ouderlingen of mentaal gehandicapten, … BA4 Gewaarschuwden Personen die : ofwel voldoende onderricht werden aangaande de elektrische risico’s verbonden aan de hen toevertrouwde werkzaamheden Ofwel permanent worden bewaakt door een vakbekwaam persoon tijdens de hen toevertrouwde werkzaamheden teneinde de aan elektriciteit verbonden risico’s tot een minimum te herleiden. Uitbatings- of onderhoudspersoneel van elektrische installaties, … BA5 Vakbewkamen Personen die via kennis, verkregen door opleiding of ervaring, de gevaren verbonden aan de uit te voeren werkzaamheden zelf kunnen inschatten en de maatregelen kunnen bepalen om de daaruit voortvloeiende specifieke risico’s te elimineren of tot een mimimum te beperken. Ingenieurs en technici belast met de uitbating van elektrische installaties, … josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

GEWAARSCHUWD PERSOON : BA4 Voldoende onderricht ART. 47 - GEWONE RUIMTEN EN RUIMTEN VAN DE ELEKTRISCHE DIENST GEWAARSCHUWD PERSOON : BA4 Voldoende onderricht welomschreven werkzaamheden josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

OF permanent bewaakt door BA5 ART. 47 - GEWONE RUIMTEN EN RUIMTEN VAN DE ELEKTRISCHE DIENST OF permanent bewaakt door BA5 josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

+ werkzaamheden volgens procedures ART. 47 - GEWONE RUIMTEN EN RUIMTEN VAN DE ELEKTRISCHE DIENST BA5 VAKBEKWAAM PERSOON BA5: GEVAREN ZELF KUNNEN INSCHATTEN EN MAATREGELEN NEMEN OM RISICO’S: TE ELIMINEREN TOT MINIMUM TE BEPERKEN + werkzaamheden volgens procedures josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

ART. 47 - GEWONE RUIMTEN EN RUIMTEN VAN DE ELEKTRISCHE DIENST BA5 ENZOVOORT…….. josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

ART. 47 - GEWONE RUIMTEN EN RUIMTEN VAN DE ELEKTRISCHE DIENST BA5 ENZOVOORT…….. josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

ART. 47 - GEWONE RUIMTEN EN RUIMTEN VAN DE ELEKTRISCHE DIENST BA5 ENZOVOORT…….. josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Bekwaamheid personeel BA5 in: huishoudelijke installaties josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Bekwaamheid personeel BA5 in: kleine industrie - KMO josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Bekwaamheid personeel BA5 in: KMO ? josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Bekwaamheid personeel BA5 in: grote industrie (petrochemie) josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Bekwaamheid personeel BA5 in: grote industrie (specifieke eigenschappen) josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

ART. 266 AREI VAN TOEPASSING OP ALLE WERKZAAMHEDEN AAN OF MET ELEKTRISCHE INSTALLATIES. josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

ART. 266 AREI VAN TOEPASSING OP WERKZAAMHEDEN IN OMGEVING VAN ELEKTRISCHE INSTALLATIES. josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

ART. 266 AREI VAN TOEPASSING OP WERKZAAMHEDEN IN OMGEVING VAN ELEKTRISCHE INSTALLATIES. josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Voldoende, aangepaste opleiding, vorming. TOEKENNING BA4 / BA5 WERKGEVER: Voldoende, aangepaste opleiding, vorming. Bekwaamheid in aanmerking nemen. josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

TOEKENNING BA4 / BA5 DOOR DE WERKGEVER, waarbij: De reikwijdte bepaald is. De aard en de verscheidenheid van de elektrische installaties De verscheidenheid aan activiteiten Beoordeling traceerbaar. Welke installaties. ………………………….enz. Wordt door de werkgever vastgelegd in een document, josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

SPECIFIEKE opleiding josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Brevet wordt hierbij uitgereikt aan Dhr. voornaam en naam, geboren op datum te plaats voor het met vrucht voltooien van de initiële opleiding VEILIG WERKEN AAN ELEKTRISCHE INSTALLATIES LAAGSPANNING, 1ste categorie TYPE BA4/BA5 Datum opleiding: Docent: Plaats van opleiding: Aantal sessies: 4 x 3 uur Opleidingsmanager, De zaakvoerder, Jos Nuytens Herman Vanhee Geldig tot opleidingsdatum+ 5 jaar josnuytens 02.2011 BTV ACADEMY, Jan Breydelstraat 100, 8530 HARELBEKE - BELGIE, www.btvacademy.be www.btvacademy.be © N° datum/nr.

Voorbeeld attest BEDRIJF: B & B services, Lentedreef 5, 1234 Bommerskonte Datum van uitreiking: 20.10.2008 Bekwaamheidsattest BA5 Hiermee bevestigt de werkgever: Jan Jansens Dat de werknemer: Piet Pieters De codificatie: BA5 toegekend krijgt Voor volgende werkzaamheden: Herstellingen, wijzigingen en uitbreidingen Aan volgende elektrische installatie: laagspanningsverdeelborden vaste installaties voor spanningen van de 1ste categorie AC Binnen volgende afdelingen: Produktiehal 1, 2 & 3 Behoudens: hoogspanning gevoed door laagspanning (NEON) josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Met als geldigheidsduur: 5 jaar na uitreiking. En met als voorwaarde voor het behoud van deze codificatie gedurende de geldigheidsduur: medisch geschiktheid en/of belangrijke AREI-wijzigingen Opschorting van de geldigheidsduur na : afwezigheid > 1 jaar. Bij de toekenning van de bevoegdheden wordt van de ondergetekende verwacht in al zijn activiteiten aan elektrische installaties steeds verantwoord zal handelen naar de dwingende veiligheidsvoorschriften en de interne werkprocedures op het gebied van veiligheid zal eerbiedigen. Gelezen en getekend door alle partijen, Naam / Handtekening v/d werkgever Naam / Handtekening werknemer josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

VOOR ALLE WERKZAAMHEDEN: OPGEPAST VOOR ALLE WERKZAAMHEDEN: RISICOANALYSE PROCEDURES OPSTELLEN INSTALLATIEVERANTWOORDELIJKE WERKVERANTWOORDELIJKE josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

OPGEPAST EXTERNE OPLEIDINGEN DIENEN STEEDS AANGEVULD MET INTERNE OPLEIDINGEN, BEDRIJFSSPECIFIEKE EIGENSCHAPPEN & PROCEDURES CONTRACTORS: PROCEDURE WERKEN MET DERDEN josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Werkgever > dossier opstellen: Lijst werknemers BA4/BA5 K.B. 2 JUNI 2008: OUDE ARABINSTALLATIES Bijlage I §6. Werkgever > dossier opstellen: Lijst werknemers BA4/BA5 Voor welke activiteiten, delen en spanningsgebieden. Traceerbaarheid van de evaluatie josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

K.B. 2 JUNI 2008: OUDE ARABINSTALLATIES Art. 25 Zich vergewissen > hiërarchische lijn: Reglementering en instructies kent. Deze naleven (voorbeeldfunctie) En doen naleven. josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Gezien er wat onduidelijkheid heerst, graag uw deskundig advies. ART. 266 – WERKZAAMHEDEN AAN EL. INSTALLATIES Geachte heer, Gezien er wat onduidelijkheid heerst, graag uw deskundig advies. Verwijzend naar art. 266 AREI, punt 05.3.2, zie hieronder. 05.3.2. - Specifieke opleiding, vorming en kwalificatie Enkel de personen die een specifieke opleiding en vorming gevolgd hebben mogen, na gunstige beoordeling van hun bekwaamheid, werkzaamheden onder spanning uitvoeren. De vaardigheid tot onder spanning werken moet op peil worden gehouden hetzij in de praktijk, hetzij door extra- of permanente educatie. Graag twee vragen. 1. Wat is de juiste definitie van "SPECIFIEKE OPLEIDING, VORMING", 2. Iemand met een technisch diploma (richting elektriciteit, elektro-mechanica, elektro technieken) hetzij HSTO, Bachelor, Ing. of Ir., is die automatisch BA4 of BA5? Met voorname hoogachting en dank bij voorbaat, josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

ART. 266 – WERKZAAMHEDEN AAN EL. INSTALLATIES Geachte,    Ik kreeg uw onderstaande vraag overgemaakt. Daarop het volgende :   1. Het eigene aan de BA4/BA5 kwalificatie is dat deze bevoegdheidsverklaring betrekking heeft op wel omschreven werkzaamheden aan een wel omschreven elektrische installatie (vb. een persoon die bevoegd is om aan een elektrische laagspanningsinstallatie buiten spanning te werken heeft een andere kwalificatie dan een persoon die bevoegd is om aan een LS-installatie onder spanning te werken alsook een andere kwalificatie dan iemand die werkzaamheden uitvoert aan een HS-installatie, en dan hangt het ook nog af van de specifieke werkzaamheden) . Er bestaat niet zoiets als een “algemene BA-4 persoon” of een “algemene BA-5 persoon. De opleiding dient dan ook in deze context gezien te worden : de opleiding heeft betrekking op de specifieke werkzaamheden aan de specifieke elektrische installatie waarvoor de bevoegdheidsverklaring verleend wordt. Er worden in diverse instellingen allerhande opleidingen omtrent het BA4-BA5 gebeuren verstrekt, maar deze (algemene) opleidingen dienen steeds aangevuld te worden met het bedrijfsspecifieke aspect. Ik vestig uw aandacht erop dat er een schriftelijke bevoegdheidsverklaring dient opgesteld te zijn waarin de werkzaamheden en de installatie moeten beschreven zijn (art 47 vh AREI). 2. Uit het vorige volgt ook dat een diploma nooit automatisch aanleiding geeft tot een BA4-BA5 bevoegdheidsverklaring. Het bedrijfsspecifieke luik zit immers niet in de schoolse opleiding. Met hoogachting, ir Paul Van Haecke FOD WASO TWW Oost-Vlaanderen St Lievenslaan 33b, 9000 GENT josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Doel van de opleiding: Bewust maken van gevaren en risico’s, deze leren kennen, herkennen en evalueren Kennis opdoen rond deze gevaren en risico’s Leren omgaan met risico-analyses Motivatie voor het gebruikt van beschermingsmiddelen josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Reglementering en wetgeving A.R.A.B.(*) Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming (*) A.R.E.I Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties CODEX Welzijn op het werk. Al deze voorschriften hebben kracht van wet en zijn dus bindend !!!! (*) K.B. 2 juni 2008 ARAB (elektriciteit) tot juni 2013 josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Toepassingsgebied Productie, Transport. josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

A.R.E.I. uitzonderingen josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Risico’s ? Voor het begin van ieder werk door iedereen! Gevaar opsporen en beoordelen josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Risico’s ? Zo mogelijk uitschakelen of vervangen door een minder gevaarlijk alternatief josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Risico’s ? Collectieve bescherming of persoonlijke bescherming? josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Veiligheid & ongevallen. Voorkomen van ongevallen door: Passieve houding. Actieve houding. Veilig werken: Vraagstelling Voorbereiding Realisatie Gevolgen van ongevallen: Menselijk leed Financiële gevolgen - Burgerrechtelijk (BA) - Strafrechterlijk josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Ongevallen met elektriciteit Gemiddeld 25% hoogspanning 75% laagspanning josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Ongevallen tijdsdruk josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Ongevallen improvisatie josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Ongevallen Niet geoorloofde praktijken josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Ongevallen Gereedschap ? josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Ongevallen Toestellen josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Ongevallen Wetgeving ? josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Ongevallen PBM ??? josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Ongevallen PROCEDURES: VERKEERD ACHTERHAALD ONOVERZICHTELIJK …………………. josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Ongevallen met elektriciteit 2006 ? ??????????????? 174 personen = +/- 10% 948 personen = +/- 53% Voltijds equivalent: 15.895 > 1.791 ongevallen = +/- 11% josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Elektrocutie gevolgen Brandwonden, vernietiging van weefsels josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Elektrocutie gevolgen Hartfibrillatie Hartstilstand josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

! Elektrocutie gevolgen Laattijdige gevolgen : nierblokkage !!! Ademhalingsstilstand ! Laattijdige gevolgen : nierblokkage !!! josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Elektrocutie invloeden 0,9 tot 1,2 mA De stroom is nog juist voelbaar Opletten voor verwondingen door schrikbewegingen 1,2 tot 4,5 mA Prikkeling van de hand leidt tot verstijving en lichte verdoving onderarm 4 tot 7 mA Er ontstaat een kramp welke tenstlotte het loslaten van de geleider verhindert 7 tot 16 mA Vrouwen kunnen het contact niet meer verbreken 14 tot 24 mA Mannen kunnen het contact niet meer verbreken 20 tot 40 Ernstige en pijnlijke samentrekking van de spieren Borstspieren = ademhaling wordt belet Zenuwstelsel = bewustzijn komt in vraag Stroomdoorgangen met een tijd groter dan 1 sec. Stroomsterkte beperken tot (25) 30 mA effectief josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Elektrocutie invloeden 50 tot 200 mA Het hart komt in fibrillatie Het gaat trillen en klapperen Bloedsomloop stopt > 200 mA Brandwonden Vernietiging van weefsel Vernietiging van zenuwen 1A Zeer grote warmteontwikkeling zodat eiwitstoffen gaan stollen Uit de spieren wordt een kleurstof afgescheiden Myoglobine is een zeer hevig gif voor de nieren Is doodsoorzaak onafhankelijk van de elektrocutie zelf josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Elektrocutie Als er een gesloten stroombaan is Er moet een potentiaal verschil zijn (spanningsverschil) Stroom moet voldoende groot of langdurig zijn Beschermen? Minstens 1 van de factoren uitschakelen josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Rechtstreekse aanraking josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Onrechtstreekse aanraking Toevallig onder spanning staande massa’s door een fout josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Joule-effect op de mens Lichaamsweerstand BB2 = 1.000 Ω Pj = I².R 60 W LS 400 V /410V I = = P = 0,24² x 1.000 = 57,6 W 240 V 1.000 Ω 0,24 A josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Kortsluitingen op driefasig net Fasegeleider en nulgeleider Twee fasegeleiders Twee fasegeleiders via aarde Drie fasegeleiders via aarde Fasegeleider en aarde bij geaarde nulgeleider Drie fasegeleiders josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Brandgevaar Slechte contacten josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Brandgevaar Beperkte afvoer van warmte (temperatuur) josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Brandgevaar ? josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Brandgevaar Kortsluiting josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Ontploffingsgevaar josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Ontploffingsgevaar Vaste en vloeibare explosieven (springstof) Ruimtes met explosieve gasmengsels Ruimtes met explosieve dampen Ruimtes met explosieve stofconcentraties Explosiegrens (lel%) Zelfsontstekingstemperatuur Vlampunt | temperatuur waarop een mengsel lucht-damp/ Glimtemperatuur | stof explosief wordt josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Automatische schakelaars MAGNETISCHE INSTELLING B: In x 5 C: In x 10 D: In x 20 josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Niet huishoudelijk josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Veiligheidsafstanden Geleider onder spanning DL = afstand die de buitengrens bepaalt van de zone onder spanning DV = afstand die de buitengrens bepaalt van de nabijheidszone Deze afstanden moeten gemeten worden vanaf de dichtstbijzijnde geleiders of niet-geïsoleerde delen onder spanning  DL Werken onder spanning DV Enkel toegankelijk mits speciale maatregelen Zone zonder spanningsvoerende delen NBN-EN 50110-1 kV m 1 20 30 36 70 150 220 380 AREI art. 28 d1 2,5 2,6 2,7 3 3,8 4,5 6,1 d2 1,25 1,35 1,41 1,75 2,55 3,25 4,85 d3 0,75 0,85 0,91 2,05 2,75 4,35 Art 266 DL geen 0,22 0,32 0,38 1,20 1,60 2,50 DV 0,5 1,22 1,32 1,38 3,20 3,60 4,50 josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Veiligheidsafstanden volgens de norm NBN-EN 50110-1 Geleider onder spanning josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

PICTOGRAMMEN josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

PICTOGRAMMEN josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

BEELDEN josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

BEELDEN josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

BEELDEN josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

BEELDEN josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

BEELDEN josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

BEELDEN josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Hoofdregels Nooit werken uitvoeren waarin gevaar schuilt, Zelf ten koste van langere werktijd, materiële schade. josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

Back to skool DANK VOOR UW AANDACHT josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

ALLE DIENSTEN josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be ©

VRAAGSTELLING EINDE DANK U Deze power-pointpresentatie is eigendom van BTV Academy bvba en is auteursrechterlijk beschermd. Behoudens de wettelijke uitzonderingen, mag niets uit deze powerpointpresentatie, geheel of gedeeltelijk worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt worden, in welke vorm of op welke wijze ook, zonder expliciete en schriftelijke voorafgaandelijke toestemming van BTV Academy.bvba josnuytens 02.2011 www.btvacademy.be © 83