‘En…, lekker gewerkt?’ Over duurzame inzetbaarheid en participatie 02/04/2017 ‘En…, lekker gewerkt?’ Over duurzame inzetbaarheid en participatie I would like to tell you about a study my institute has performed this year. This study is part of a project called: Evidence-Based Medicine: Innovation and Implementation in Occupational Health Practice. Yesterday, my colleague Nathalie Hugenholtz has already told you about the results of another study within this project. Today I will tell you the preliminary results of this study: Can use of EBM in daily practice of occupational health physicians be stimulated. Not all data have been completely analyzed. Prof. dr. Carel Hulshof AMC, Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde (NVAB)

Is werk(en) belangrijk? Zowel Bie als mijzelf zijn namelijk niet aan de Alkohol, niet aan de Drugs, maar reeds jaren aan het Werk. Wat een hele erge Verslaving is. Daar kom je namelijk nooit meer van af. Koot, 1976

Het oude werken

Zaagmachine

Oven

Ober, vijf bier

Het nieuwe werken?

EBM plus voor verzekeringsartsen 9

Is werk goed voor je gezondheid? (Review Waddell & Burton, 2006) 02/04/2017 Is werk goed voor je gezondheid? (Review Waddell & Burton, 2006) JA: Sterk bewijs: werk is goed voor de lichamelijke en geestelijke gezondheid en welzijn Maakt nadelige effecten van werkloosheid op gezondheid ongedaan Maar: Effect afhankelijk van aard, kwaliteit en context van het werk Werk moet veilig en aangepast zijn Verlaging van uitkeringen zonder re-integratie in werk gaat gepaard met achteruitgang in gezondheid en welzijn (UK/USA)

Betaald werk als medicijn (Schuring et al. 2011) Starten met betaalde arbeid  Gezondheid na 6 mnd Onderdeel SF-36 (schalen 0-100) Effect van werk op score (sd) Effectgrootte Cohen’s d Algemene gezondheidsbeleving + 7,0 (2,7) + 0,18 Lichamelijk functioneren + 9,2 (3,4) + 0,11 Pijnklachten↓ + 11,3 (3,6) + 0,20 Geestelijke gezondheid + 11,0 (2,7) + 0,66 Sociaal functioneren + 14,2 (3,8) + 0,32 Vitaliteit + 7,8 (2,5) + 0,26 Rolbeperking↓ door emotioneel probleem + 22,7 (6,8) + 0,46 Rolbeperking↓ door lichamelijk probleem + 20,0 (6,0) + 0,33

Butterworth P et al. Occup Environ Med 2011;68:806-12 Invloed werkomstandigheden op geestelijke gezondheid bij werkhervatting Butterworth P et al. Occup Environ Med 2011;68:806-12

Beroepsziekten nog steeds actueel Gemelde beroepsziekten in 2012: 6451 Incidentie: 266 op 100.000 werknemersjaren Top 5: Psychische aandoeningen Bewegingsapparaataandoeningen Lawaaislechthorendheid Huidaandoeningen Luchtwegaandoeningen (NCvB Kerncijfers Beroepsziekten, 2013)

(Kivimäki M et al. Lancet 2012;380:1491-7) Meta-analyse: verband tussen werkdruk (‘job strain’) en coronaire hartziekten (Kivimäki M et al. Lancet 2012;380:1491-7) Conclusie: Werkstress is geassocieerd met een gering maar consistent verhoogd risico op het optreden van ischemische hart- en vaatziekten (ook na correctie voor leeftijd, geslacht en SES) Het populatie-attributieve risico is 3,4% en daarmee kleiner dan roken (36%); abdominale obesitas (20%) en inactiviteit (12%) Preventie toch belangrijk!

Healthcare professionals statement (UK) “Wij, de ondertekenaars, zullen samenwerken met de overheid, andere gezondheidszorgwerkers en werkgever- en werknemersorganisaties om mogelijkheden te ontwikkelen ter ondersteuning van individuen om van de sociaaleconomische en gezondheidsvoordelen van werk te profiteren. Deze belofte houdt ook in dat we de gezondheidszorggemeenschap, werkgevers en mensen in de werkzame leeftijd zullen blijven informeren over de voordelen die werken kan opleveren en we zullen alles doen wat in ons vermogen ligt om mensen te helpen te komen, te blijven of terug te keren in het werk.”

In ons land: aandacht voor ‘Arbeid’ in multidisciplinaire richtlijnen (>50) Carpale tunnel syndroom COPD Alcoholmisbruik Inflammatoire darm aand. Whiplash Obesitas Cystic fibrosis Vroege interventies na rampen Obstr. slaapapnoe syndroom Constitutioneel eczeem Hernia Somatoforme stoornissen Schildklierfunctiestoornis Aangezichtspijn Prikkelbare darmsyndroom Oncologische revalidatie Behandeling tabaksverslaving Overspanning/burnout Prikaccidenten Lyme’s disease Lage rugpijn Angststoornis Depressie Chron. vermoeidheidssyndroom Cardiovasculair risicomanagement Hartfalen Complex regionaal pijnsyndroom Chronische rhinosinusitis Subfertiliteit Reumatoïde arthritis Enkelletsel Multiple sclerose Huiselijk geweld Diabetes en werk Klachten arm, nek, schouder (KANS) Etc.

Werknemers veranderen Meer ouderen Meer mensen met chronische aandoening, medicatie, medische hulpmiddelen 10.000 mensen in Nederland hebben een ICD depressie / antidepressiva beinvloeden veiligheid citaat artikel focusgroepen Haslam of eigen onderzoek in de zorg Fania 10.000 mensen in Nederland hebben een inwendige cardioverter defibrillator: wat mag en wat mag niet ? 35 % werkende bevolking heeft een of meer langdurige ziekten (NEA 2007) 18

Groei levensverwachting

Deelname ouderen aan werk (bron: CBS/TNO 2012) Arbeidsparticipatie 60- jarigen: 15% in 1996 60% in 2011 Wil tot 65e doorwerken: 21% in 2005 45% in 2010

Toename chronische ziekten 2005-2025 in % (Blokstra et al. RIVM 2007)

Wat is gezondheid? WHO 1948: “a state of complete physical, mental and social well-being and not merely the absence of disease or infirmity.” Voorstel nieuwe definitie (Huber M, Knottnerus JA, Green L et al. How should we define health? BMJ 2011 Jul 26;343:d4163): “the ability to adapt and self manage in the face of social, physical, and emotional challenges.”

Ziek ?

02/04/2017 International classification of functioning, disability, and health (ICF) Gezondheids-interventies omgevingsinterventies gedragsinterventies 24 24

Paradigma shift 1 (WHO-GPA 2007) De ‘Labour’ Aanpak The Public Health Aanpak Occupational Health Werknemers met contract Verantwoordelijkheid werkgevers Alleen op de werkplek Alleen werkgebonden gezondheidszaken Onderhandeling tussen werknemers en werkgevers Workers’ Health Alle werkenden Ieders verantwoordelijkheid Ook buiten het werk Alle gezondheidsdeterminanten Wijdere sociale dialoog met stakeholders: o.a.verzekeraars, Gezondheidsbescherming niet alleen afhankelijk van collectieve onderhandeling

Verzuimbegeleiding  Zorg voor werkenden Paradigma shift 2 Verzuimbegeleiding  Zorg voor werkenden Exclusieve aandacht voor verzuimbegeleiding is passé…! vooruitgang geboekt: WvP, eb-richtlijnen, aandacht chron.en psych. aand defensief, vertrouwensprobleem, ondergrens (?) bereikt ca. 10% van de werknemers slechts gedeeltelijk oplossing voor toekomstige problemen Meer aandacht voor preventie (in brede zin) nodig evidence instrumenten, tools implementatiestrategieën en –onderzoek politieke wil

Model duurzame inzetbaarheid (ZonMw 2013)

Arbeidsprobleem? Werknemers met (ernstig) overgewicht hebben een grotere kans op bedrijfsongevallen en arbeidsongeschiktheid Neovius et al. Obesity reviews 2009;10:17–27 Chau et al. Am J Ind Med 2004;45(1):84-92

Statements uit ‘Effecten van preventie’ (VTV 2010, RIVM) relevant voor ‘arbeid’ Wetgeving effectief in beïnvloeding gedrag Fysieke en sociale omgeving belangrijk aangrijpingspunt voor leefstijlgerelateerde preventie Doelmatig beleid vraagt om doelgroepgerichte benadering Individuele preventie overgewicht heeft op de korte termijn effect ‘Beweegvriendelijke omgeving’ met gezond voedingsaanbod  positieve gedragsveranderingen (maar bewijs nog beperkt) Individuele preventie rokers/probleemdrinkers effectief maar slechts fractie wordt via curatieve zorg bereikt

PMO / PAGO

Effectiviteit van het PMO De effectiviteit van het PMO kan nooit groter zijn dan de effectiviteit van de erin opgenomen interventie !

Aanbevelingen voor leefstijlprogramma’s Mello MM, Rosenthal MB Aanbevelingen voor leefstijlprogramma’s Mello MM, Rosenthal MB. Wellness programs and lifestyle discrimination, the legal limits. New Eng J Med 2008;395:192-9 Goede verantwoording doelen en middelen Bescheiden beloningen als ‘lokkers’: gebaseerd op deelname, niet op resultaat Biedt alternatieven aan voor mensen met een handicap Een ‘derde partij’ voor beheren medische gegevens; geen gegevens naar werkgever (“firewall”) Benadruk het vrijwillige karakter

Werken leefstijlinterventies? Door bedrijfsartsen (en arboverpleegkundigen) Iris Groeneveld Bouwvakkers met een verhoogd HVZ risico  12 maanden: Minder snacks, alcohol, roken, lager gewicht en meer intensief bewegen

Ontwikkeling psychische module PMO (Gärtner et al. 2012) Ontwikkeling beroepsspecifieke vragenlijst voor werkfunctioneren succesvol Goed bruikbaar en hanteerbaar in praktijk Psychische module verhoogt hulpzoekgedrag bij verminderd werkfunctioneren Effectief in vermindering problemen met werkfunctioneren

Business case: na PMO aanzienlijk hoger percentage werknemers verbetering in werkfunctioneren En…kosten besparend!! AMC, Coronel Instituut / Trimbos Inst, 2012,2013 Promovendi Fania Gärtner, Sarah Ketelaar, Cindy Noben 36

Goede Kwaliteit studies, Minder kwaliteit studies, Effecten leefstijlinterventies op werkgerelateerde uitkomsten: meta-analyse van 18 intern. artikelen Uitkomst: N studies Goede Kwaliteit studies, effect-size N studies Minder kwaliteit studies, Gezondheid 5 0.22 3 0.29 Ziekteverzuim 8 0.11 4 0.37 Productiviteit 0.14 2 0.54 Werkvermogen 1 0.10 0.41 totaal 10 0.14 = klein Betekenis effect-size: 0 - 0.32 = klein 0.33 – 0.55 = gemiddeld 0.56 – 1.20 = groot Erasmus MC, 2013, Rongen e.a.

Samenvattend: Werk ↔ Gezondheid 02/04/2017 Samenvattend: Werk ↔ Gezondheid Werk  Gezondheid inkomen, contact, leren, verhoging eigenwaarde, sociaal functioneren bevordert herstel; platform interventies ongevallen, beroepsziekten en werkgerelateerde aandoeningen Gezondheid  Werk vitaliteit, bevlogenheid, productiviteit verzuim, arbeidsongeschiktheid, kosten Duurzame inzetbaarheid bij aandacht voor beiden. Taak voor ons allen !

Bedankt voor uw aandacht Vragen? c.t.hulshof@amc.uva.nl