Welstand op maat “beschermen wat moet, vrijlaten wat kan” Plaatje en titel

Programma 19.30–20.00: Presentatie “Wat is welstand en waarom willen we het anders?” 20.00–20.15: Vragen n.a.v. presentatie 20.15-20.25: Pauze 20.25-21.40: In groepjes aan de slag met de welstandskaarten 21.40-21.55: Gezamenlijk de resultaten presenteren en bespreken 21.55-22.00: Afsluiting door wethouder Hans Adriani

Inhoud presentatie Wat is welstand en wanneer krijgt u ermee te maken? Waarom wordt welstand anders? Basisprincipes en algemene richtlijnen Vertaling in welstandsniveaus Welstandsregels in uw wijk Doorslag

Wat zijn welstandsregels? Regels over de minimale kwaliteit van een gebouwontwerp. Een ontwerp voldoet aan “welstand” als: Het ontwerp van het gebouw zelf voldoende is. Het ontwerp van het gebouw voldoende past in de directe omgeving.

Wanneer speelt welstand? U gaat iets bouwen U heeft een vergunning nodig Door uw bouwactiviteit verandert de buitenkant Uw bouwsel blijft langer dan 5 jaar in stand (10) Uw gemeente heeft welstandregels Uitzondering: U maakt iets dat naar algemene maatstaven “te lelijk” is (exces)

Voorbeeld exces We schrijven aan om het exces ongedaan te maken.

Vergunningsvrij bouwen (1)

Vergunningsvrij bouwen (2) Basisprincipe: Vergunning verplicht als bouwwerk zichtbaar is vanuit de openbare ruimte (vanwege welstand)

Toets bouwaanvraag Wij toetsen uw bouwaanvraag aan: 1) Wat mag u bouwen? Bestemmingsplan: max. oppervlakte, hoogte, afstanden tot perceelsgrens en gebruiksmogelijkheden. 2) Wat zijn de bouwtechnische eisen? Bouwbesluit: Veiligheid (constructie, brand), Gezondheid (ventilatie, geluid, daglicht), Bruikbaarheid (afmetingen, aanwezigheid), Energiezuinigheid (isolatie, installaties). 3) Hoe mag het eruit zien? Welstandsregels

Waarom welstandsregels? De kwaliteit van de openbare ruimte is een algemeen belang (bewoners, gebruikers, voorbijgangers…) De gemeente behartigt dit algemene belang van ruimtelijke kwaliteit o.a. door welstandsregels Bouwwerken zijn beeldbepalend voor de beleving en waardering van ieders dagelijkse werk- en leefomgeving Er moet een redelijk evenwicht zijn tussen individuele vrijheden en dit algemene belang. We zoeken naar algemene, breed gedragen regels voor wat ruimtelijke kwaliteit is.

Wat is ruimtelijke kwaliteit?

Wat is ruimtelijke kwaliteit?

Wat is ruimtelijke kwaliteit?

Wat is ruimtelijke kwaliteit?

Regels over “smaak”???

Waarom nieuwe regels? 1) Trend: welstand is op rijksniveau en lokaal al langer onderwerp van discussie en deregulering. 2) Behoefte: Ook in Nieuwegein behoefte aan vereenvoudiging van regels en werkwijze. 3) Toetsproces sneller en goedkoper. 4) Imagoverbetering: Herkenbare basisprincipes van architectuur (draagvlak). Mening vragen van bewoners (participatie). Beschermen wat moet, vrijlaten wat kan (begrip) Niet “betuttelen” maar inspireren en stimuleren

Basisprincipes van architectuur Net als andere vormen van cultuur is architectuur een afspiegeling van een tijdsbeeld/stijlperiode. Na verloop van tijd krijgt die architectuur ook als zodanig herkenning en waardering. De kwaliteit en herkenbaarheid van architectuur volgt uit de manier waarop invulling is gegeven aan de “zes basisprincipes van architectuur”. Afhankelijk van het welstandsniveau dat we gaan toekennen, zijn de basisprincipes wel of niet van toepassing.

Basisprincipes en welstandsniveaus We hebben vier niveaus: “vrij”, “normaal”, “bijzonder” en “streng”. Hoe hoger het welstandsniveau dat we toekennen aan een gebouw, hoe meer basisprincipes gelden Niveau laag: toets op massa en vorm Niveau hoog: toets op afwerkingsniveau Verschil tussen verbouw en nieuwbouw

Nieuwe regels in Doorslag Analysekaart: Wat voor soort gebouwen zijn er (woningen, kantoren, winkels, publieke gebouwen)? Welke herkenbare bouwstijlen zijn aanwezig? Wat zijn de blikvangers/beeldbepalende gebouwen? Wat zijn de hoofdroutes en knooppunten? Zijn er belangrijke zichtlocaties?

Nieuwe regels in Doorslag Welstandsniveaukaart: Factoren die waardetoekenning bepalen: Uw eigen beleving Cultuurhistorische waarde (monument) Karakteristieke waarde (voor een bouwstijl/bouwperiode) Schaarsheid (is de bouwstijl veel/weinig vertegenwoordigd in Nieuwegein/Nederland) Invloed op de openbare ruimte Beeldbepalend element Hoofdroute, wijkwegen of binnenerven

Nieuwe regels in Doorslag Welstandsniveaukaart: Welke afwijkingen heeft u gevonden in de analyse? Welke gebieden/objecten heeft u welstandsniveau streng gegeven en waarom? Welke gebieden/objecten heeft u welstandsniveau vrij gegeven en waarom? Wat vind u van de opzet van deze avond en heeft u suggesties voor het vervolg?

Nieuwe regels in Doorslag Terugkoppeling vanuit de groepjes: Welke afwijkingen heeft u gevonden in de analyse? Welke gebieden/objecten heeft u welstandsniveau streng gegeven en waarom? Welke gebieden/objecten heeft u welstandsniveau vrij gegeven en waarom? Wat vind u van de opzet van deze avond en heeft u suggesties voor het vervolg? VRIJ NORMAAL BIJZONDER STRENG

Vragen/opmerkingen?

Welstand op maat “beschermen wat moet, vrijlaten wat kan” Plaatje en titel

Basisprincipe 1 Goed vs Fout Vorm, functie en constructie De verschijningsvorm moet een logische relatie hebben met de functie. Het constructieprincipe is in logische verhoudingen af te leiden uit de verschijningsvorm. Goed vs Fout De oorsprong van een ontwerp zit in de functie die het gebouw/de ruimte gaat vervullen en de mogelijkheden die materialen en technieken bieden om een doelmatige constructie te maken. Een geslaagd ontwerp is geschikt voor het beoogde gebruik en heeft een verschijningsvorm die een begrijpelijke relatie heeft met de oorsprong van het ontwerp.

Basisprincipe 2 Goed vs Fout Relatie tussen gebouw en omgeving (object en context) De hoofdvorm en de uitstraling moeten passen bij de directe omgeving en de aanwezige hoofdgebouwen. De grens tussen openbaar en privé moet duidelijk herkenbaar zijn. Goed vs Fout Gevels en volumes vormen de externe grenzen van gebouwen en zijn daarmee als het ware ook de “wanden” van de openbare ruimte. Gebouwen zijn particuliere objecten die nadrukkelijk de kwaliteit en belevingswaarde van de openbare context bepalen. Een gebouw is geen zelfstandig element maar heeft betekenis in de landschappelijk of stedelijke omgeving. Een geslaagd ontwerp is uniek en herkenbaar en sluit voldoende aan bij de omgeving om de relatie hiermee te versterken.

Basisprincipe 3 Goed vs Fout Helderheid en complexiteit van de compositie De symmetrie, ritmiek, schaal en samenhang in de compositie van de gebouwelementen zijn helder, rustig en logisch. Een gebouw heeft voldoende uitdagende elementen om interessant en boeiend te zijn. Goed vs Fout Ritmiek, symmetrie, schaal en samenhang in de massaopbouw en vlakverdeling zijn bepalend voor de beleving van een gebouw. Een heldere structuur en juiste verhouding tussen de gebouwelementen geven een gebouw een bepaalde rust en logica. Echter een gebouw wordt als saai en simpel ervaren als er geen goed evenwicht bestaat tussen helderheid en complexiteit.

Basisprincipe 4 Goed vs Fout Associaties met de bouw- of stijlperiode Waardevolle kenmerken van een bepaalde bouw- of stijlperiode moeten behouden. Nieuw- en verbouw mag verwijzen naar een eerdere stijlperiode maar moet eigentijds zijn en geen imitatie. Sommige vormen en details zijn zo kenmerkend voor een bepaalde bouw- of stijlperiode dat ze hier direct mee geassocieerd worden. Afhankelijk van de waardering van deze kenmerkende elementen, is onderhoud en restauratie gericht op conservatie. Bij nieuw- of verbouw moet duidelijk zijn wat authentiek is en wat is toegevoegd. Een eigentijds ontwerp mag geïnspireerd zijn door een bepaalde tijdsperiode, maar is hier geen imitatie van. Goed vs Fout

4. Associaties met de bouw- of stijlperiode Sommige vormen en details zijn zo kenmerkend voor een bepaalde bouw- of stijlperiode dat ze hier direct mee geassocieerd worden. Afhankelijk van de waardering van deze kenmerkende elementen, is onderhoud en restauratie gericht op conservatie. Bij nieuw- of verbouw moet duidelijk zijn wat authentiek is en wat is toegevoegd. Een eigentijds ontwerp mag geïnspireerd zijn door een bepaalde tijdsperiode, maar is hier geen imitatie van. Waardevolle kenmerken van een bepaalde bouw- of stijlperiode moeten behouden blijven. Nieuw- en verbouw mag verwijzen naar een eerdere stijlperiode maar moet eigentijds zijn en geen imitatie.

Basisprincipe 5 Goed vs Fout Schaal en maatverhoudingen De gevelvlakken worden nader ingevuld in een juiste schaal- en maatverhouding. Gevelopeningen zijn logisch gepositioneerd in het gevelvlak en versterken de ruimtelijke werking In aanvulling op basisprincipe 3, moet de nadere invulling van gevelvlakken in de juiste schaal- en maatverhouding zijn. Deze verhoudingen worden veelal onbewust ervaren maar zijn bepalend voor de kwalitatieve uitstraling van een bouwwerk. De geschiedenis kent vele maatstelsels om de onderlinge verhoudingen van architectonische elementen te bepalen, zoals de stelsels van het Menselijk Lichaam van de Architectuur (Vitrivius), de Gulde Snede (Wiskundige Martin Ohm) en Modulor (Le Corbusier). Goed vs Fout

Basisprincipe 6 Goed vs Fout Afwerking: materiaal, kleur en details Materialen en kleuren passen bij het architectonische ontwerp, de aard en ontstaansperiode van het gebouw en de directe omgeving. Overgangen en randafwerkingen zijn zorgvuldig gedetailleerd. Goed vs Fout Een zorgvuldige keuze van en samenhang in materialen en kleuren versterkt het architectonische ontwerp en geeft een gebouw zeggingskracht en visuele aantrekkingskracht. Dit wordt verhoogd door voldoende aandacht aan detaillering van overgangen en randafwerkingen. De afwerking moet passen bij de aard en ontstaansperiode van het gebouw en moet daarnaast goed zijn afgestemd op de directe omgeving