De zonsverduistering nabij Amiens (Frankrijk) op 11 augustus 1999 Gefotografeerd en samengesteld door Kurt Dossche Nabij Amiens – Frankrijk-

Eerste contact Bij het eerste contact gebeuren er nog niet zo'n echt spectaculaire zaken. De maan begint langzaam voor de zon te schuiven, en de gedeeltelijke fase treedt in. Men moet absoluut nog veiligheidsmaatregelen treffen om op dit moment naar de zon te kijken. Deze veiligheids-maatregelen moeten behouden blijven zolang er nog een klein deeltje van onze ster te zien is. Ook al is de zon voor een gedeelte afgeschermd door de maan, toch is de straling die ons nog bereikt voldoende om aanzienlijke schade aan onze ogen toe te brengen. Laat filters en veiligheidsbrillen dus nooit achterwege!

Wat kan je reeds zien ? Tijdens de gedeeltelijke fase kan je al enkele vreemde dingen zien. Als de zon door de bladeren van de bomen schijnt, wordt ze op de grond geprojecteerd. Er is nu ook een hap uit de vorm van deze projectie, zodat de grond bezaaid lijkt te zijn met half verduisterde zonnetjes (zie de foto).

Planeten Een tiental minuten voor de totaliteit is het donker genoeg om de planeten Venus en Mercurius al te kunnen zien. Venus is de heldere stip aan de hemel, links onder de zon. Mercurius staat aan de andere kant op ongeveer dezelfde afstand en is een stuk zwakker. Ondertussen daalt ook de temperatuur gevoelig.

Schaduw Ongeveer 1 minuut voor de totaliteit zien we in het westen (als de hemeltoestand het toelaat) de schaduw van de maan op ons afkomen met een snelheid van meer dan 2000 km/u. De eventuele bewolking aan de horizon begint er donkergrijs uit te zien.

Parelsnoer & vliegende schaduwen In de laatste tellen voor de totaliteit zien we de diamanten ring en het parelsnoer-effect (Baily Beads). Baily Beads worden veroorzaakt doordat de maan geen vlakke bol is. Het zonlicht schijnt nog net door de valleien op de maan, maar wordt op andere plaatsen al geblokkeerd door bergen en kraterwanden.

Parelsnoer & vliegende schaduwen We kunnen misschien ook de zogenaamde vliegende schaduwen opmerken. Dit zijn eigenlijk zeer snel bewegende, evenwijdige rimpelingen van donker en licht. Ze zijn alleen zichtbaar op egale, vlakke oppervlakken. Ondertussen staat de zon aan de hemel te twinkelen als een heldere ster. We moeten echter nog steeds zonnefilters gebruiken om de zon te bekijken.

Totaliteit Als de laatste zonnestraal verdwenen is mogen we het spektakel met het blote oog waarnemen. De hemel is nu boven ons grijsblauw en aan de horizon is nog een lichtende gloed te zien.

Corona Vanaf het moment waarop de verduistering totaal is, kunnen we de zonnecorona die de zwarte maanschijf omringt bekijken. Men kan nu tevens op speurtocht gaan naar boogvormige structuren nabij het evenaars-gebied van de Zon. Deze bogen weer-spiegelen de magnetische veldlijnen van de zon en hebben een diameter van 1,5 tot 3 miljoen km. We spreken in dit geval over streamers. Nabij de polen van de zon kunnen we poolstralen zien. Deze zijn slechts enkele honderdduizenden kilometers groot.

Sterren & planeten Nu de omgeving op zijn donkerst is, zien we niet alleen de planeten Venus en Mercurius, maar ook heldere sterren zoals Sirius, Arcturus (Oosten) en Capella (Westen). In West-Europa is tevens laag boven de horizon de planeet Jupiter te zien.

Chromosfeer In de seconden vlak na het begin van de totaliteit is de maanrand langs de oostzijde purperrood gekleurd: we zien hier de chromosfeer van de zon, waarin mogelijk ook protuberansen te zien zijn.

De omgeving Ook de omgeving begint op de verduistering te reageren: dagdieren gaan slapen, nachtdieren ontwaken, bloemen sluiten zich en automatische verlichting springt aan.

Einde van de totaliteit Als de totaliteit het einde nadert wordt het in het westen terug lichter. Vanaf nu moeten we opnieuw voorzorgsmaatregelen nemen om de zon te bekijken. Filters en beschermingsbrillen worden terug een noodzakelijk item. Nu wordt aan de westelijke zijde van de zon opnieuw de purperrode streep van de chromosfeer zichtbaar. Ook protuberansen zijn weer te zien. Enkele seconden later verschijnt aan de maanrand het parelsnoer-effect.

Einde van de totaliteit Het duurt nog een tijd eer de zon weer helemaal zichtbaar is (vierde contact). Ook de omgeving begint op het einde van de verduistering te reageren: nachtdieren gaan slapen, dagdieren ontwaken, bloemen openen zich opnieuw en automatische verlichting dooft.

maan aarde zon

Om de film over een gans scherm te zien klik op ‘Control F’ Kies ‘neen’en klik dan hier voor de volgende dia. filmanimatie Je muisaanwijzer is nu verborgen, beweeg met je muis over het scherm (over het pictogram) om de film te starten. Een macro wordt geactiveerd. Klik op ‘ja’ om de film te kunnen bekijken. Om de film over een gans scherm te zien klik op ‘Control F’

Bezoek onze site – www.surf.to/Beke G.v.g.- basisschool-beke wo-project ruimte. Met dank aan: De volkssterrenwacht URANIA. Daniël Dossche (chauffeur van dienst) Samenstelling & fotografie Kurt Dossche