Instructie Verantwoord Alcoholgebruik

Programma Eerste lesuur De barvrijwilliger en de Drank- en Horecawet introductie m.b.v. video ‘Alcohol en de wet’ (6 min.) informatie m.b.v. sheets (25 min.) Informatie over Alcohol en alcoholgebruik introductie m.b.t. video ‘Alcohol…wat doet het met je’ (5 min.) Pauze Tweede lesuur De praktijk van verantwoord schenken discussie over probleemsituaties m.b.v. video ‘Verantwoord schenken…de praktijk’ (45 min.) Bespreking van vragen (15 min.) 1b

Aanwezigheidseis leidinggevende of barvrijwilliger Horeca Tijdens het verstrekken van alcohol dient er altijd een leidinggevende aanwezig te zijn. Deze persoon moet beschikken over de Verklaring Sociale Hygiëne. Para-commerciële vereniging Een gekwalificeerde barvrijwilliger mag de rol van eindverantwoordelijke vervullen tijdens de verstrekking van alcohol. 2

Instructie Verantwoord Alcoholgebruik Voorbeeld van cursusprogramma zoals bedoeld in de wet Inhoud: Kennis van wettelijke voorschriften Kennis over risico’s van overmatig alcoholgebruik Leren hanteren van lastige situaties Resultaat: gekwalificeerd barvrijwilliger Geen examen 3

Doel Drank- en Horecawet De verstrekking van alcoholhoudende dranken op een verantwoorde wijze reguleren Voorkomen van mogelijke risico’s zoals: alcoholgebruik kinderen overmatig gebruik ongevallen onder invloed De Drank- en Horecawet regelt o.a. de verstrekking in commerciële (horeca, winkels) en in para-commerciële inrichtingen (verenigingen) De gemeente verstrekt de vergunning en kan eigen regels toepassen 4

Alcoholbestuursreglement De Drank- en Horecawet bepaalt dat het bestuur van elke vereniging die alcohol wil schenken een alcoholbestuursreglement opstelt en deze indient bij de aanvraag van een vergunning. Inhoud alcoholbestuursreglement: Wettelijke voorschriften van de Drank- en Horecawet die van toepassing zijn voor de vereniging Huisregels over alcohol die specifiek gelden voor de vereniging 5

Aanbevolen huisregels voor sportverenigingen (1) Geen zelf meegebrachte alcohol drinken Alleen alcohol drinken in de kantine of op het terras Geen alcohol schenken aan: jeugdbegeleiders tijdens de uitoefening van hun functie chauffeurs die spelers vervoeren Voorkomen van rijden met meer dan het toegestane alcoholpromillage 6a

Aanbevolen huisregels voor sportverenigingen (2) Leidinggevende en barvrijwilligers drinken geen alcohol gedurende de bardienst Prijsacties die het gebruik van alcohol stimuleren zijn niet toegestaan Promoten van alcoholvrije dranken Personen die agressief gedrag vertonen worden uit de kantine verwijderd 6b

Aanbevolen huisregels voor studentenverenigingen (1) Gebruik standaardglazen Er is een gevarieerd aanbod aan alcoholvrije dranken beschikbaar De prijzen van fris niet hoger, bij voorkeur lager dan alcohol Geen kortingen op de aankoop van alcohol In beginsel: direct betalen Geen spelletjes met veel drank 7a

Aanbevolen huisregels voor studentenverenigingen (2) Er is altijd een leidinggevende of barvrijwilliger aanwezig die nuchter blijft Dronken leden gaan veilig naar huis Bestuur stelt alcoholbeleid introductieperiode op Bestuur stelt jaarlijks bijzondere regels op t.b.v. vergaderingen, bijeenkomsten van disputen en jaarclubs en t.b.v. externe bezoeken Bestuur stelt passende sancties op bij overtreding 7b

Aanbevolen huisregels voor sociaal-culturele accommodaties Geen zelf meegebrachte alcohol drinken Voorkomen van rijden met meer dan het toegestane alcoholpromillage Leidinggevende en barvrijwilligers drinken geen alcohol gedurende de bardienst 7c

Belangrijke regels van de Drank- en Horecawet (1) Aan jongeren onder de 16 jaar mag geen alcohol worden verkocht Aan ouderen mag geen alcohol worden verkocht wanneer deze bedoeld is voor jongeren onder de 16 jaar Aan jongeren vanaf 16 jaar mogen zwak-alcoholhoudende dranken (tot 15% alcohol) worden verkocht en vanaf 18 jaar sterke drank (15% alcohol of meer) 8

Belangrijke regels van de Drank- en Horecawet (2) De verstrekker van alcohol moet jongeren altijd om een geldig leeftijdsbewijs vragen: Paspoort OV-studentenkaart Bromfietscertificaat Rijbewijs De verstrekker is strafbaar wanneer blijkt dat jongeren die niet oud genoeg zijn, wel alcohol hebben kunnen kopen. Jongeren zijn niet strafbaar. 9

Belangrijke regels van de Drank- en Horecawet (3) Schenkverboden: Geen alcohol verstrekken aan mensen die in kennelijke staat van dronkenschap verkeren. Het is niet toegestaan alcoholgebruik al of niet onder dreiging met geweld af te dwingen. Geen alcohol verstrekken aan personen waarbij dit mogelijk kan leiden tot verstoring van openbare orde, veiligheid of zedelijkheid. Geen mensen toelaten die zichtbaar te veel hebben gedronken of die onder invloed zijn van drugs. 10

Wegenverkeerswet over alcohol en verkeer (1) Rijden met een bloedalcoholgehalte (BAG) van meer dan 0,5 promille is strafbaar. De wet geldt voor alle voertuigen, dus ook voor de fiets. De grens van 0,5 promille wordt bereikt na het drinken van 2 á 3 standaardglazen alcohol-houdende drank in ongeveer een uur tijd. 11

Wegenverkeerswet over alcohol en verkeer (2) Waarom 0,5 promille grens? Vanaf 0,5 promille neemt de rijvaardigheid aantoonbaar af (reactievermogen, oordeelsvermogen, waarneming nemen af) De kans op een ongeval is bij 0,8 promille al 2 keer zo groot dan bij 0,5 promille; bij 1,3 promille is die kans 9 keer zo groot In de nabije toekomst mogelijk verlaging wettelijke grens naar 0,2 promille voor beginnende automobilisten 12a

Wegenverkeerswet over alcohol en verkeer (3) Ongevalskans (nuchter = 1) Ademhalingsalcoholgehalte 12b

Wegenverkeerswet over alcohol en verkeer (4) Rijden onder invloed is in Nederland een misdrijf; dit betekent o.a.: - bij veroordeling een strafblad, met mogelijke gevolgen voor de carrière - relatief hoge geldboetes mogelijk Tot een promillage van 1,3 kan de boete direct betaald worden, waarmee strafvervolging wordt voorkomen Boven de 1,3 promille: - verdachte moet voor de rechter verschijnen - straffen zijn zwaarder - deelname 3-daagse cursus (EMA) (tot 2,3 promille) 13

De gevolgen van het niet naleven van de wettelijke voorschriften De gemeente kan de vergunning tijdelijk of definitief intrekken Bij een strafbaar feit kan de politie proces verbaal opmaken De inspectie (Keuringsdienst van Waren van VWS) kan hoge boetes opleggen; overtreding regels is een economisch delict Bij het niet naleven van de regels kan de leidinggevende en het bestuur aansprakelijk worden gesteld 14

Kenmerken alcoholgebruik in Nederland Zeer sterke toename alcoholgebruik 1965-1980 85% van de bevolking drinkt alcohol 1,1 miljoen probleemdrinkers waarvan ruim 400.000 verslaafden Toename alcoholgebruik door jongeren Excessief alcoholgebruik vooral in het weekend 15

Alcoholhoudende dranken? Elke drank met meer dan een half procent alcohol In bier zit meestal 5% alcohol, in wijn 12% en in sterke drank 35% Voor de jongere consument: Alcoholpops (alcoholhoudende dranken met een promillage van 5%, 8% of meer ontstaan uit vruchten) en trendy mix-dranken (mixen van bekende sterke dranken en frisdranken) 16

Soorten alcoholhoudende dranken De Drank- en Horecawet maakt onderscheid tussen: Zwak-alcoholhoudende drank: bevat tot 15% alcohol zoals bier, wijn e.a. Sterke drank: bevat 15% of meer alcohol zoals whisky, jenever 17

Inhoud standaardglazen Bier 250 cc Wijn 100 cc Sterke drank 35 cc In elk standaard glas zit evenveel pure alcohol, namelijk 10 gram (of 12,5 cc). Alcoholpops en mixdranken bevatten uiteenlopende alcoholpercentages. 18

De opname van alcohol Alcohol wordt via de slokdarm, de maag en de dunne darm rechtstreeks opgenomen in het bloed en door het lichaam verspreid Zodra de alcohol de hersenen bereikt voel je dat je ‘onder invloed’ bent Één standaardglas alcohol leidt gemiddeld tot een promillage van 0,2 bij mannen en 0,3 bij vrouwen 19

De afbraak van alcohol Alcohol is voor het lichaam een schadelijke stof De lever doet 1 á 1,5 uur over het afbreken van de hoeveelheid alcohol van een standaardglas De afbraak van alcohol door de lever kan niet worden versneld door bijv. dansen, koffie drinken of een koude douche Als je 2 standaardglazen alcohol gedronken hebt ben je daarom minstens 2 uur onder invloed etc. 20

Alcohol en de hersenen (1) Vrolijk/ ontspannen: 0 tot 0,5 promille; 1 á 3 glazen Opgewekt, afname smaak en reuk, Aangeschoten/ beschonken: 0,5 tot 1,5 promille; 3 á 7 glazen Opgewonden, agressief, zelfoverschatting Zat/ ladderzat: 1,5 tot 3 promille; 7 á 15 glazen Minder zelfkritiek, dubbelzien, misselijk, kans op black-out 21a

Alcohol en de hersenen (2) Laveloos: 3 tot 4 promille; 15 á 20 glazen Verdoving zintuigen, verwardheid Voor pampus: meer dan 4 promille; meer dan 20 glazen kans op bewusteloosheid, vanaf 5 promille coma en stilstand ademhaling NB: hoeveelheden in relatief korte tijd gedronken 21b

Nadelige korte termijn gevolgen van overmatig alcoholgebruik Nederland telt ruim 200 doden en 3.000 ernstige gewonden door alcohol in het verkeer Tijdens het uitgaan: 1 op de 5 jongeren slachtoffer van alcohol-agressie in een jaar Bij ongevallen thuis of op het werk speelt alcohol vaak een rol Alcoholgebruik van moeder is schadelijk voor het ongeboren kind 22

Nadelige lange termijn gevolgen van overmatig alcoholgebruik Maagklachten Leverklachten Afname hersenfuncties Hartklachten Verslaving 23

Problematisch alcoholgebruik (1) Verantwoord Alcoholgebruik niet meer dan 2 glazen per dag voor een vrouw niet meer dan 3 glazen per dag voor een man tenminste twee dagen per week geen alcohol geen alcohol bij verkeer, werk, studie en zwangerschap 24a

Problematisch alcoholgebruik (2) Overmatig Alcoholgebruik Meer dan 21 glazen per week voor een man Meer dan 14 glazen per week voor een vrouw Indicatie Alcoholverslaving Alcoholgebruik heeft een belangrijke functie (afname spanningen, negatieve gevoelens) Toename sociaal isolement Dagelijks meestal meer dan 7 á 8 glazen Voortdurend verlangen om te drinken Lichamelijke en geestelijke ontwennings-verschijnselen bij stoppen 24b