15 januari 2013 Pieter Groen Katwijk

Pel van Hattum Gezondheidsbevordering GGD Hollands Midden Er zijn ouders die ervoor kiezen om hun kind thuis aan alcohol te laten wennen. Af en toe een slokje proeven of een glas tijdens de feestdagen, verjaardagen of in het weekend. Toch kunt u dit beter uitstellen tot tenminste 16 jaar. Elk eerste slokje, hoe klein dan ook, is er een te veel. Bovendien geeft u daarmee het signaal dat u alcoholgebruik op deze leeftijd goed vindt. Voor kinderen werken duidelijke regels beter: Geen alcohol tot 16 jaar. Niet thuis én niet buitenshuis.

Programma 15 januari 2013 0.00 Inleiding over genotmiddelen 0.05 Energydrinks, tabak en alcohol 0.20 Genotmiddelen en opvoeding 0.40 Vragen 3

Indeling naar werking Verdovend Stimulerend Hallucinerend Alcohol Cannabis Heroïne GHB Slaapmiddelen Kalmeringsmiddelen Tabak Koffie Energydrink XTC Speed Cocaïne Ritalin Snuifmiddelen Paddo’s

Energydrinks Goedkoop: 28 eurocent Omzet Nederland 115 miljoen Euro in 2007 Dikmaker (calorieënbom) Slecht voor tanden Cafeïne, vooral veel taurine en suikers: ‘ADHD uit een blikje’ Leidt tot druk en ongeconcentreerd gedrag Op veel scholen verboden, in sommige landen verboden Jong beginnen maakt het gemakkelijk tot een gewoonte Maximaal 1 per dag en niet alle dagen

Tabak Zéér ongezond: de dodelijkste drug van allemaal Iedereen weet dat en is het daar over eens Maar er zijn nog altijd meer dan 3.7 miljoen rokers Niet roken 6

Startleeftijd Roken: Jong beginnen met roken betekent dat je er moeilijk mee kunt stoppen Algemeen: De startleeftijd van het gebruik van een middel is zeer bepalend voor het ontstaan van een gewenning of verslaving.

Waterpijp roken is minder slecht dan roken. waar niet waar

Niet waar Waterpijp roken is nog ongezonder dan het roken van sigaretten omdat je langer rookt en dieper inhaleert. De waterpijp Waterpijp roken is net zo ongezond als het roken van sigaretten. Misschien zelfs nog wel ongezonder. Als je waterpijp rookt, krijg je namelijk meer rook binnen. Ook duurt het roken van een waterpijp langer dan het roken van een sigaret. Je krijgt dus meer schadelijke stoffen binnen. Als je ongeveer 1 uur rookt, haal je uit een waterpijp gemakkelijk een hoeveelheid rook die je kunt vergelijken met de rook van wel 100 - 200 sigaretten! En soms duurt het roken van een waterpijp nog wel langer dan 1 uur. Waterpijp roken is ook op een andere manier slecht voor je gezondheid. Vaak roken een aantal mensen samen één waterpijp. Het mondstuk van de waterpijp gaat dan dus van de ene mond naar de andere mond. En dat is gevaarlijk! Bacteriën en virussen (zoals longonsteking of de Mexicaanse griep) kunnen zo namelijk snel overgedragen worden

Alcohol Alcohol heeft geen kleur of smaak Is altijd giftig Je hebt door de tijd heen een grotere hoeveelheid nodig Werkt verdovend: Verdooft de remmingen: wordt ‘losser’ Afname reactiesnelheid, slechtere coördinatie Geeft zelfoverschatting Effect per glas duurt 1,5 a 2 uur Is goed te ruiken en te merken in gedrag

Alcohol Goedkoop Gemakkelijk te verkrijgen Is zeer geaccepteerd Wordt met name door jongeren veel en vaak gebruikt Is economisch belangrijk Is sterk in het nieuws Niet onder 16 jaar, daarna matig 11

Genotmiddelen & Puberteit abstract denken ontwikkelen eigen mening mening wordt te pas en te onpas gegeven veel “zwart-wit”-denken kritisch verbanden leggen leren plannen afgewogen beslissingen leren nemen Met genotmiddelen bedoelen we alcohol, tabak en drugs, middelen die ‘genot’ geven aan de gebruiker. Genotmiddelen zijn van alle tijden. Pubergedrag ook. Pubers willen graag experimenteren, en dan het liefst met dingen die hun ouders verboden hebben. Ze zijn overmoedig (“ik raak echt niet verslaafd”, “ik kan daar best tegen”). Ze denken eerder aan de korte termijn dan aan de lange (“ik ben nu lekker stoer als ik rook en drink, die gezondheidsklachten komen pas veel later”). En pubers zijn erg gevoelig voor groepsdruk (“als mijn vrienden roken, drinken of drugs gebruiken, dan wil ik natuurlijk niet achterblijven”.) Wat dat betreft is er dus eigenlijk weinig veranderd door de jaren heen. Wat er wel veranderd is, is de beschikbaarheid van veel verschillende soorten drugs en genotmiddelen en de toegankelijkheid ervan. Zeker in de grote stad is het voor jongeren niet moeilijk om aan drugs te komen: op veel plekken worden ze te koop aangeboden en je kunt tegenwoordig zelfs via het internet drugs bestellen! Er zijn momenteel heel veel verschillende drugs op de markt, dus veel om mee te experimenteren. En jongeren beschikken tegenwoordig vaak over meer geld dan de vroeger en er zijn pillen op de markt die niet heel veel kosten, dus het geld is ook het probleem vaak niet.

Gevoelig voor groepsdruk Genotmiddelen & Puberteit Experimenteren Overmoedig Korte termijn denken Gevoelig voor groepsdruk Met genotmiddelen bedoelen we alcohol, tabak en drugs, middelen die ‘genot’ geven aan de gebruiker. Genotmiddelen zijn van alle tijden. Pubergedrag ook. Pubers willen graag experimenteren, en dan het liefst met dingen die hun ouders verboden hebben. Ze zijn overmoedig (“ik raak echt niet verslaafd”, “ik kan daar best tegen”). Ze denken eerder aan de korte termijn dan aan de lange (“ik ben nu lekker stoer als ik rook en drink, die gezondheidsklachten komen pas veel later”). En pubers zijn erg gevoelig voor groepsdruk (“als mijn vrienden roken, drinken of drugs gebruiken, dan wil ik natuurlijk niet achterblijven”.) Wat dat betreft is er dus eigenlijk weinig veranderd door de jaren heen. Wat er wel veranderd is, is de beschikbaarheid van veel verschillende soorten drugs en genotmiddelen en de toegankelijkheid ervan. Zeker in de grote stad is het voor jongeren niet moeilijk om aan drugs te komen: op veel plekken worden ze te koop aangeboden en je kunt tegenwoordig zelfs via het internet drugs bestellen! Er zijn momenteel heel veel verschillende drugs op de markt, dus veel om mee te experimenteren. En jongeren beschikken tegenwoordig vaak over meer geld dan de vroeger en er zijn pillen op de markt die niet heel veel kosten, dus het geld is ook het probleem vaak niet.

Genotmiddelen- gebruik tast de jonge hersenen aan. Stelling 1 Genotmiddelen- gebruik tast de jonge hersenen aan. waar niet waar

Waar! tabak, alcohol, hasj en wiet zijn extra schadelijk voor jongeren omdat zij volop in de groei zijn. Het gebruik verstoort de ontwikkeling van de hersenen. als je jong begint met roken, drinken en blowen, heb je veel meer kans om later verslaafd te raken. Extra ongezond voor kinderen Zoals u misschien al wel weet is het gebruik van tabak, alcohol en hasj en wiet door kinderen en jongeren extra schadelijk. Dit komt omdat kinderen nog volop in de groei zijn en de ontwikkeling van de hersenen verstoord kan raken. Wie al jong begint met roken, drinken en blowen, heeft bovendien meer kans om later verslaafd te raken.

Alcohol en de schade Risico’s op korte termijn: Meer risico’s op onveilige seks. Meer risico’s op ongelukken en agressie. Coma en black-out door alcoholvergiftiging. Risico’s op lange termijn: Meer kans op verslaving op latere leeftijd. Slechtere leerprestaties en schooluitval. Hersenbeschadiging: slechter plannen onthouden concentreren afgewogen beslissingen nemen

Het verschil: 15-jarige jongen 15-jarige jongen drinkt vaak, veel Ter illustratie 15-jarige jongen drinkt vaak, veel en is jong begonnen 15-jarige jongen drinkt niet

Je kunt het beste je kind thuis laten wennen aan alcohol. Stelling 2 Je kunt het beste je kind thuis laten wennen aan alcohol. eens oneens

Omdat ze het thuis mogen, doen ze het dubbelop; thuis én buiten. Oneens! Ondanks de goede bedoeling om ze goed te leren omgaan met alcohol gebeurt juist het tegenovergestelde! Omdat ze het thuis mogen, doen ze het dubbelop; thuis én buiten. Er zijn ouders die ervoor kiezen om hun kind thuis aan alcohol te laten wennen. Af en toe een slokje proeven of een glas tijdens de feestdagen, verjaardagen of in het weekend. Toch kunt u dit beter uitstellen tot tenminste 16 jaar. Elk eerste slokje, hoe klein dan ook, is er een te veel. Bovendien geeft u daarmee het signaal dat u alcoholgebruik op deze leeftijd goed vindt. Voor kinderen werken duidelijke regels beter: Geen alcohol tot 16 jaar. Niet thuis én niet buitenshuis. Uit onderzoek blijkt dat jongeren de thuis mogen drinken buitenshuis meer drinken dat dat ze hebben afgesproken met hun ouders (filmpje rutger engels).

Zolang we in gesprek zijn komen we er wel!

Praten is een middel, géén doel Deels! Praten is een middel, géén doel

Belevingswerelden Volwassenen: Jongeren: <> Identiteitsontwikkeling <> Hier en nu <> Ontdekken/genieten <> Mateloos is stoer <> Volwassenen: Gezondheidsbesef Lange termijn Gebruik = probleem Mateloos is negatief 23

Tips voor een gesprek over genotmiddelen Informeer u zelf vooraf Kies een rustig moment Niet te vaak Wees open, eerlijk maar duidelijk Praten is een middel, géén doel

Stelling 3 Ik kan wel regels opstellen, maar ze luistert toch niet meer naar ons, haar vrienden zijn veel belangrijker. eens oneens

ouders hebben juist veel invloed! Oneens; ouders hebben juist veel invloed! Jongeren protesteren vaak maar tegelijkertijd: vinden ze het belangrijk wat u denkt kijken ze naar hoe u het doet en hebben ze uw regels nodig Juist in de puberteit! Ouders hebben wél invloed Ouders denken vaak dat ze minder invloed hebben als hun kind ouder wordt. Dit komt omdat bijvoorbeeld de omgeving en vrienden voor een kind belangrijker worden. Toch blijven kinderen het heel belangrijk vinden wat hun ouders denken, en hebben ouders wel invloed op sommige keuzes van hun kind. Uw kind heeft uw regels nodig bij het verkennen van zijn of haar grenzen. Juist in de puberteit. Regels stellen helpt om het roken, drinken en blowen door uw kind te voorkomen of zo lang mogelijk uit te stellen.

Alcohol en opvoeding in Katwijk Jongerenpeiling 2008 / GGD HM

Als je ouders alcohol gebruiken, kunnen ze jou niet verbieden om te drinken!

Heb belangstelling voor de leefwereld Bang maken of veroordelen werkt niet Geef zelf het ‘goede voorbeeld’ Praat eens met andere ouders Bevorder zelfvertrouwen en eigenwaarde Grenzen stellen én handhaven werkt wel Ook (juist!) pubers hebben behoefte aan regels

Startleeftijd Verband tussen jong roken en drinken en druggebruik 12 jr. 13 jr. 14 jr. 15 jr. 16 jr. 17 jr. 18 jr. 19 jr. 20 jr. 21 jr. Bungee jumpen? Straatracen? Harddrugs?

Startleeftijd 12 jr. 13 jr. 14 jr. 15 jr. 16 jr. 17 jr. 18 jr. 19 jr. Roken Drinken Veel roken en drinken Bungee jumpen? Straatracen? Harddrugs?

Startleeftijd Niet doen! 12 jr. 13 jr. 14 jr. 15 jr. 16 jr. 17 jr. Roken Drinken Veel roken en drinken Blowen Veel blowen Bungee jumpen? Straatracen? Harddrugs? Niet doen! 12 jr. 13 jr. 14 jr. 15 jr. 16 jr. 17 jr. 18 jr. 19 jr. 20 jr. 21 jr. Roken en drinken Veel roken & drinken Blowen? Baan wisselen? Andere relatie? Wereldreis?

Normen gebruik van alcohol Nog net gezond: Mannen: 5 maal per week 3 glazen Vrouwen: 5 maal per week 2 glazen Gezond: Onder de 16 jaar geen alcohol Vanaf 16 jaar: 2 x 2 of 2 x 3 glazen per week

Wat zegt de wetenschap? Guus Smit (neurobioloog): Geeft veel schade, juist op de lange termijn Jongeren tussen 12 en 16 zijn op belangrijke onderdelen neurobiologisch nog niet in staat te kiezen. N.B. Dit hangt samen met leeftijd, niet met het leervermogen! Rutger Engels (orthopedagoog): Ouders, opvoeders en overheden beslissen Ze moeten praten, uitleggen maar vooral ook grenzen stellen en handhaven; dus verbieden en eraan houden

Meer weten? www.hoepakjijdataan.nl www.uwkindenalcohol.nl www.uwkindenroken.nl www.uwkindenblowen.nl U kunt mij bellen 071-405 66 67 of mailen pvanhattum@ggdhm.nl U kunt met vragen of voor hulp ook terecht bij: Zorgcoördinator van de school GGD-schoolverpleegkundige Katelijne Ferman 071-5163571 of 06-51598399 De Brug 071-40 33 733 Brijder 071-56 85 880

Heeft u vragen of opmerkingen? 36

Ritalin Pillen of capsules Slikken Op recept Werkt tot 2 uur Stimulerend middel, bevat amfetamine Samen met andere middelen gebruiken gaat de werking tegen Niet op recept innemen is een groot risico Zelf vervangende middelen zoeken is een risico

Cannabis Gemaakt van de hennepplant (cannabis sativa) Marihuana / wiet of hasj Wordt vooral gerookt Verdovend en hallucinerend Is nog veel ongezonder dan een sigaret Kans op geestelijke verslaving (onverschilligheid) Bij gevoeligheid risico op psychose Is overal verkrijgbaar Kost maar 2 tot 5 Euro per gram Handel is in handen van de georganiseerde misdaad

Cannabis de wet Nog steeds verboden o.g.v. de Opiumwet Softdrug = drug met een aanvaardbaar risico (lijst 2) Het is ingewikkeld geregeld in de vervolging, de twee belangrijke punten daaruit zijn: Niet onder 18 jaar Niet meer dan 5 gram

Cannabis de signalen Signalen bij gebruik: Andere kenmerken: gelukzalige stemming (lachkick, alles is te gek’) In zichzelf gekeerd en lui gedrag Onverschillig, ontspannen (relaxed) Vergeetachtigheid bij het praten Veel, langzaam en onsamenhangend praten (associatief) Honger (vreetkick) Dorst (veelvuldig naar de WC om water te drinken) Stoned zijn (zware benen en armen) Rode ogen, lichtschuwheid Andere kenmerken: Cannabisgeur in kleding Afbeelding hennepblad op kleding of agenda Wietzakjes op schoolplein of in agenda Praten over blowen Kennis van allerlei soorten hasj en wiet

Cannabis de ontwikkelingen Is ‘gewoon’ geworden Mensen staan er vaak permissief tegenover Wordt slecht gehandhaafd Door teeltmethoden een flink hoger THC-gehalte bereikt Problemen verharden Groep gebruikers groeit niet maar wordt wel jonger Groeiend aantal jonge verslaafden (14 - 20) Hulpvraag stijgt de afgelopen jaren met 25% per jaar 363.000 probleemgebruikers in Nederland Advies: onder 18 jaar niet. Daarboven hoogstens 1 maal per week

Redenen voor gebruik Nieuwsgierig Mode Meedoen Groepsdruk Genieten Experimenteel gebruik Gewoonte Verveling In de cultuur Sociaal gebruik Problemen Angst Eenzaamheid Vluchten Overmatig gebruik 42