IN-DI-VI-DU-ALI-SE-RING VOLKSUNIVERSITEIT FRYSLAN 5 januari 2010 www.vandesandeinlezingen.nl

Individualisering PSYCHOLOGISCH: Kern van trend: alleen individu kan psychologische eigenschappen hebben. Differentiële Psychologie Sterk verzet tegen stereotypering en discriminatie Therapie en begeleiding ipv steun vanuit groep JURIDISCH: Het individuele belang gaat voor het groepsbelang Heel moeilijk om groepsverantwoordelijkheid weer in te voeren BESTUURSKUNDIG: steeds meer versterken positie individu Verzwakking van instituut huwelijk Ondergang verenigingsleven ECONOMISCH: individu is economische eenheid Doel van economie is verhogen individuele opbrengst Steeds verder segmentatie in marketing Professionalisering impliceert individuele beloning ONDERWIJSKUNDIG: elk kind dient apart behandeld TECHNISCH: Ieder moet een machinepark in eigen huis. Iedereen een eigen TV, radio, brommer, auto Tourisme, Zorg, Verkeer, Productie, Oorlog &c

Goed Bezig Geef ik aan studenten. ook aan Jullie GB: onder indruk van congres. Geweldig veel inhoud, gerund als POW kamp

WAT WIL DE MENS? KLACHTEN Het is desondanks voorstelbaar dat er klachten zijn Het gaat dan over dingen die niet gaan zoals de mensen zouden willen dat ze gaan Voorbeeld: Ouderen en zwakkeren willen dat er meer saamhorigheid is We zouden ons dus kunnen afvragen hoe het komt dat mensen iets willen Maar dat slaan we over We gaan ons afvragen wát ze willen De vraag wordt dus: WAT WIL DE MENS?

De kruin en de wortels Een grootdeel van het menselijk gedrag is zichtbaar, maar veel blijft ook onzichtbaar De Kruin “Cultuur” De Wortels: “Natuur”

Wat zijn die wortels van de mens? Voortplanting (Hofmaken, Paring, Stalking, Porno, SEXINDUSTRIE) Kinderzorg (Temperatuur, Voedsel, Veiligheid, WOONERF, KINDERINDUSTRIE) Erbij horen (Kudde, School, Zwerm, Familie, Stam, Netwerk, Volk, Natie, COMMUNITY) Communicatie (Signaalsystemen, Taal, Media, EMAIL, CHAT, GSM, COMM.INDUSTRIE) Verkennen (Omgeving, Sociale netwerk, Wacht houden, Krant, INTERNET, TV, MEDIA) Status (Dominantiehierarchie, Ambitie, RESPECT, RECLAME, STATUSINDUSTRIE) Agressie (Dreigen, Verdedigen, Vecht/vlucht, ZINLOOS GEWELD, VECHTINDUSTRIE) Jagen (achtervolgen, besluipen, mobbing, doden, JACHT, UITVERKOOP Fourageren (Zoeken, Eten, Delen, Herkauwen, Cantine, ***, CONSUMEREN, McDONALDS) Territorium maken (Gebied, Gebouw, Persoonlijke ruimt, Eigen plek, WOONINDUSTRIE) Voorraad maken (Eikeltjes, Hamsteren, Vrienden, Banken, RIJK WORDEN, FINANCE) Bouwen (Hol, Nest, Val, Dam, Kantoor, Stadion, SCHOENENDOZEN, BOUWINDUSTRIE) Ruilen (Quid pro quo, oog om oog, geschenken, ruilhandel, HANDEL) Lichaamsverzorging (Gladstrijken, Wassen, fitness, COSMETICA & MODE INDUSTRIE) Afwachten (Pauzeren,Wachten, Uitrusten, Zonnen, LUIEREN, GEMAKSINDUSTRIE) Migratie (Trek, Nomadisme, Auto's, UITGAAN, MIGRATIE, VACANTIEINDUSTRIE ) Spel (Prooi, Paintball, Pokeren, Poppen, Plagen, COMPUTERSPELLETJES, SPEELINDUSTRIE

Wat is de kruin van de mens? © 2006 JP van de Sande RuG Cultuur is alles wat een groep mensen gedurende vele generaties tot stand heeft gebracht op basis van onze menselijke aanleg. TAAL, MANIER VAN UITDRUKKEN (bv nonverbaal) GODSDIENST, FILOSOFIE, FESTIVALS ETEN, DRINKEN, GENIETEN HELDEN, VERHALEN, SPROOKJES KUNST, GEBOUWEN, SIERADEN TECHNIEK, GENEESMIDDELEN, APPARATEN, WAPENS MANIEREN VAN SAMENLEVEN (bv. Stad vs platteland) IDEALEN, WAARDEN, WAARDERINGEN REGERING, POLITIEK SYSTEEM, RECHTSPRAAK REGELS, NORMEN, GEWOONTES, FOLKLORE RELATIES EN OPVOEDING VERHOUDINGEN MET ANDERE GROEPEN MENSEN Voor elke groep zijn de kruin-vormen verschillend

Maar, ook de cultuur individualiseert Multiculturalisme Subculturen Segmenten Lifestyles Communities Bendes Crowds

De mens reist langs twee sporen © 2006 JP van de Sande RuG NATUUR Niets dierlijks is ons vreemd Instincten en emoties Gedragsmechanismen Langzame ontwikkeling Samenleving: Gemeinschaft Behoefte aan erbij horen Groepsdoelen Plicht; Eer; Traditie Conservatief; Stabiliteit Religie; Magie Strong ties Specifieke reacties op verdriet Sociale steun zoeken/geven Toename cohesie Acceptatie van lot Terugvallen op oude riten CULTUUR Ratio beïnvloedt gedrag Normen & Waarden Kosten-Baten analyse Snelle planning Samenleving: Gesellschaft Behoefte aan vrijheid Individualistische doelen Vrijheid; Geld; Vernieuwing Progressief; Schijnverandering Ideologie; Techniek Weak ties Specifieke reacties op verdriet Steun professional zoeken Toename isolement Sterke neiging tot reflectie Bedenken van originele rituelen zijn worden

Wat wil de geïndividualiseerde mens?

Nogal een individualistisch en vrouwelijk landje

II Hoe werkt dit in organisaties door?

Die groeien juist steeds groter Broedse kip effect ‘ik zit op 38 miljoen’ Glijmiddel effect AH Wet van Parkinson Hoeveelheid personeel neemt toe onafhankelijk van de hoeveelheid werk Ook wel: werk dijdt uit tot het de beschikbare tijd vult Basis: aanstellen ondergeschikten = promotie

Barker & Wicker. Under- en over- manning Undermanned Overmanned Intensief doelgedrag Plichtmatig doelgedrag Taken anderen corrigeren en overnemen Specialisatie Zwakke leden beschermen Weinig hulp aan collegas Accepterend tov collegas Gericht op eigenaardigheden Betrokken bij kwaliteit totaalproduct Hoogstens voor deelproduct Betrokken bij groep Cynisch over groep Denken in termen van taken Denken in termen van personen Overbelasting leden Leegloop ONTEVREDEN MANAGERS TEVREDEN MANAGERS

Managerialism (Pollit, 1993; McLaughlin et al Managerialism (Pollit, 1993; McLaughlin et al., 2001; Mawby & Worthington, 2002). Organisaties lijken meer op elkaar dan ze verschillen Dus vakkennis is secundair. Alles kan ingehuurd worden Efficiency en groei zijn de toverwoorden Nadruk op output en resultaten Ontwikkeling prestatie-indicatoren en ranglijsten Nadruk op de voordelen van concurrentie Centralisatie-tendens: Afkeer van zelf-sturende teams De burger wordt als klant gezien, de werknemer als tool (HRM) Er wordt alleen vooruit gekeken (Henry Ford: history is bunk) Geen interesse en inzicht in onbedoelde gevolgen Combinatie van centrale beleidsvorming met lokale dienstverstrekking Loyaliteit aan groep is meer een kwestie van sentiment dan noodzaak

Wat is een professional? © 2006 JP van de Sande RuG Letterlijk: een beroepsuitoefenaar met borging VOORDELEN: Iemand die afstand heeft tot zijn werk, die er emotioneel niet bij betrokken is Die zich met zijn positie identificeert Die zijn opbrengst vooral uit de resultaten haalt (extrinsieke motivatie) NADELEN:

Enkele voorbeelden van Professioneel © 2006 JP van de Sande RuG

Dank zij de techniek kunnen we zo geindividualiseerd leven slotconclusie © 2006 JP van de Sande RuG Dank zij de techniek kunnen we zo geindividualiseerd leven De techniek is onze beste kameraad Als we onze beste kameraad verliezen zijn de rapen gaar Laten we hopen dat dat nog even duurt