Bijdrage Tafel Tien aan Waardmakers Duurzaamheid in de Hoeksche Waard De samenleving Onze energie behoefte Onze woon/leef wensen Het landschap van de Hoeksche Waard De Hoeksche Waard is geen eiland

Duurzaamheid in de Hoeksche Waard Zo leven dat wij voldoende hebben en onze kleinkinderen ook. Duurzame energie Duurzaam wonen/leven Duurzame landbouw Duurzame recreatie Duurzaam vervoer biodiversiteit

Duurzame energie Welke en hoeveel energie is nodig in 2040? Omzetting van fossiel naar renewable Verminderen gebruik door verhoging milieu bewustzijn Gaan andere RES regio’s een beroep doen op de H.W?

Duurzaam wonen/leven Nul op de meter: project w.g. Duurzaamheid van HWL Bezuiniging t.o.v. huidig gebruik: Energie loket Zonne-energie van eigen dak Gasloos Geothermie

De samenleving De huidige kernen leefbaar houden Identiteit en kleinschaligheid bewaren Niet altijd meer of groter, wel uitbreidingen inpassen. Sociale cohesie bevorderen horizontaal en verticaal. Bouwopgaaf van 3000 woningen voor niet-Hoeksche Waarders Maatschappelijke zorg functie noodzakelijk

Zorg en wonen Voorkomen van hulpvraag door versterken sociale cohesie: verenigingsleven, familieverbanden Als zorg toch nodig is door ouderdom, handicap, chronische ziekte: Mantelzorg, thuiszorg, geestelijke en lichamelijk gezondheidzorg bereikbaar in de vorm die bij ieder individu past Woning aanpassing Speciale Woon/zorg instellingen

Zorg aan huis Bestaande gesubsidieerde organisaties voor complexe thuiszorg Zelfstandige thuiszorger die voor eigen risico zorg aanbiedt. Kan ook sociale banden versterken of herstellen Mantelzorger Georganiseerde en gestructureerde zorg door eigen buurt

Bouwopgaaf 3000 woningen sociaal effect Voordeel: Leefbaar houden van nu wat kleine kernen. Mix van bevolking geeft cultuur rijkdom. Nadeel: Verlies aan Hoeksche Waardse waarden Verlies aan traditionele samenhang => vereenzaming

Bouwopgaaf 3000 woningen effect energietransitie voordeel: Bij bouw in één blok Nieuwe mogelijkheden voor energie opwek en gebruik: Geothermie, buurtbatterij, voorbeeld functie. Nadeel: Bouw op één plaats benadeelt Hoeksche Waard als geheel Nieuwe wijk wordt wijk van Rotterdam

Waar gaat het ook alweer over? Door de mens veroorzaakte klimaat verandering miljoen maal zo snel als de natuurlijke verandering Oorzaak: uitstoot van broeikasgassen: CO2 NH3 Fijnstof Klimaat verandering terugbrengen naar het natuurlijke proces: stoppen met verbranden van fossiele brandstoffen.

Hoe serieus nemen we dit? David Wallace-Wells schrift in zijn recent verschenen boek De onbewoonbare aarde. Meer dan de helft van alle CO2 die de afgelopen eeuwen is vrijgekomen door het gebruik van fossiele brandstoffen, is uitgestoten na het tekenen van het eerste klimaatverdrag van de Verenigde Naties in 1992

Doelbewust? Dom? We hebben dus meer CO2 uitgestoten, nadat we ons bewust waren van de kwalijke effecten ervan dan voor dat dat effect algemeen bekend werd. Dom? Een beetje wel ja

Hoe CO2 productie te verminderen? Leefstijl aanpassen (30% reductie van huiselijk gebruik) Wat denkt u van een extra trui? Vliegverkeer verminderen (7% van wereldproductie) Wat denkt u van Hoeksche Waard vakantieland? Fossiele brandstoffen uitfaseren Wat vindt u van wind- zon- en geo-energie?

Energiegebruik nu. (meting 2017) Elektriciteit 300.000 MWh Vloeibare brandstoffen 100.000 ton Gas 80miljoen M3 Geothermie nog niets Waterstof gering

Energie gebruik in 2040 reductie door bewustwording Elektriciteit forse toename Minerale oliën afname Biobrandstoffen en alcohol toename Gas: nog steeds niet alle huizen gasloos Geothermie in alle nieuwe wijken

Geringe flexibiliteit van zon en windenergie Hoeveelheid zonuren en gunstige wind niet te reguleren Ontwikkeling opslagmethoden elektrische energie. Biobrandstof- en houtstook in centrales vereist nieuwe aanplant, anders is het niet duurzaam. Regulatietechniek. Veel maatregelen liggen boven Hoeksche Waard niveau.

Transport van elektrische energie Lokaal en decentraal opwekken bevordert de flexibiliteit. b.v. P.V. panelen in drie windrichtingen Decentrale opwek stelt andere eisen aan elektriciteitsnet ook in de Hoeksche Waard Internationaal transport vangt lokaal pieken en dalen op.

Geen biobrandstof of hout zonder herplanten Groeiende bossen nemen CO2 op uitgegroeide bomen mogen worden gekapt op strikte voorwaarde van herplanten. Cave fijnstof veroorzaakt door verbranding pallets en resthout Fijnstof is slecht voor onze longen Heeft negatief effect op opwarming van de aarde

Uitfaseren van fossiel gestookte centrales In samenhang met vergroten van flexibiliteit: Ontwikkelen opslagmethoden wind- en zonne-energie Auto als rijdende batterij. Buurtbatterijen. Elektriciteitwaterstof. Internationale samenwerking

Opwek energie tot 2040 Onderzoek naar behoefte aan verschillende vormen van energie Productie naar behoefte niet naar rentabiliteit Planning van grote projecten door gemeente/gemeenschap Goot kapitaal pas toelaten als gemeenschap faalt. Zorg dat minder draagkrachtigen niet achter blijven

Bevolking als eigenaar van opwekken en transporteren van energie In 2040 is 50% van de energieproductie en transport in handen van de bevolking van de Hoeksche Waard. De bevolking is trots op eigen energieproductie en productiemiddelen Negatieve houding t.o.v. renewable productie => positief Deze houdingsverandering wordt bevorderd door lessen op scholen, voorlichting aan publiek en vaak directe acties.

Hoeksche Waard Duurzaam en werkgroep duurzaamheid van HWL Stellen expertise beschikbaar: als Stimulator van de energietransitie. Neutrale bron van informatie Gangmaker voor particuliere initiatieven Stimulator van deelname in grote projecten

Het landschap van de Hoeksche Waard Zorg voor ons landschap is zorg voor ons leef plezier. Kenmerken behouden: Het weidse uitzicht, blauw groene dooradering, dijkenstructuur. Versterking biodiversiteit Hoeksche Waard prominent onderdeel van de Delta Natuur Randen lenen zich uitstekend voor cultuurnatuur en toerisme.

Versterking biodiversiteit Doelen biodiversiteit en klimaat deels parallel. Meer groen neemt CO2 op Meer groen is kans voor biodiversiteit Geen biobrandstof zonder herplant Groeiende bomen nemen CO2 op Hoeksche Waard kent weids uitzicht Weids uitzicht betekent niet een kaal landschap Goed functionerende ecosystemen bevatten veel soorten Landbouw inpassen in een functionerend ecosysteem

Herbestemming karakteristieke gebouwen Oude boerderijen herbestemmen naar woningen, soms speciale woon/zorg instellingen Kerken of kleineren fabriekspanden naar woon bestemming of sociale voorzieningen Gaten in oude winkelstraten opvullen met hofjes voor ouderen of starters woningen Kijken naar open stukken of oude panden los van traditionele bestemmingen

Zichtbare Energie Productie Energie opwekkers, nieuwe elementen die in te passen zijn. Natuurschade wordt gelijktijdig met de aanleg gecompenseerd. Energie hub en instructiemogelijkheid aan de noordrand, inpassen in de ontwikkeling van de Hoeksche Waard als Toeristentrekker.

Energie landschap Geen versnippering zoals met de glastuinbouw is gebeurd Huidige en in planning zijnde windmolens leveren voldoende capaciteit Zonnepanelen op daken in totaal 383 ha. Zonneweiden aan de noordrand tot maximaal 100 ha Zonnemeer aan de zuidrand 20 ha

Zonnepanelen op daken promoten Nu de salderingsregeling is verlengd, extra inzetten op particuliere daken. BTW teruggave zonnepanelen ook voor particulieren! Postcode rozen geven 15 jaar belasting voordeel Gezamenlijke aanschaf geeft kostenbesparing

De Hoeksche Waard is geen eiland Plaats Hoeksche Waard in duurzaam Nederland Als de RES opgave van alle regio’s tezamen niet voldoende is, zal mogelijk de Hoeksche Waard worden aangesproken. Gelijktijdig met extra opdracht aan projecten, dient het milieu gecompenseerd te worden

Recreatie voor grootstedelijke randstad Als we het vliegen aan de vogels overlaten, zullen meer toeristen de Hoeksche Waard bezoeken. Hiervoor moet de mobiliteit gefaciliteerd worden: Fietspaden, rondje N 217, A 4 –zuid Meer capaciteit op tunnels en bruggen

Veel maatregelen liggen boven Hoeksche Waards niveau Voor we starten goed onderzoek naar eigen mogelijkheden Behoeften leidraad voor investeringen, niet winstverwachting. Samenwerking in de regio kan mogelijkheden vergroten: opwek energie uit biomassa. Samenwerking met industrie kan mogelijkheden vergroten: warmtenet.